Gut Hipokrat tarafından da tanımlanmış, cok eskilerden beri bilinen bir hastalıktır. Eski dilimizdeki adı 'Nikris'dir. Purin metabolizmasındaki coklukla genetik bir bozukluktan kaynaklanarak, vucutta urat depolanması ile ortaya cıkar. Urat temelde amorf bir madde iken kristaller halinde de coker. Buyuk olasılıkla yol actığı iltihabın nedeni bu kristallerdir.
Bir donem klasik iltihaplı romatizmalarla cok karıştırılmıştır. Gercekten, klinik olarak bugun bile bu ayırımı yapmak bazen cok zordur.
Gut'un tipik laboratuar bulgusu urik asit yuksekliğidir. Ancak her urik asit yuksekliğinde gut gorulmez. Her gutta da mutlaka urik asit yuksekliği gorulmez. Gut karşımıza iki şekilde ortaya cıkar. Ani ve kısa sureli akut gut krizi ve kronik gut.
Toplumda, hatta hekimler arasından yaygın olarak bilinen tipik gut krizidir: Cok şiddetli ağrı, şişlik, kızarıklık, sonrasında morlukla seyreden, bir kac gun suren gurultulu, dramatik tablo. Bu zaman zaman tekrarlar ve boyle surebilir.
Olayın kronik bir iltihaba donuşmesi, eskiden tedavi edilmeyen vakalarda daha cok gorulurdu. Artık bu tur vakalarla neyse ki karşılaşmaz olduk. Elleri kucuk patatesler gibi gut tofusleri (urat depoları) ile dolu, deforme olmuş, tekerlekli sandalyeye mahkum bir soba tamircisini getirmişlerdi yıllar once, hatırlarım. Bu olaya da kronik gut deriz. Bir ceşit iltihaplı romatizmadır olay artık. Gunumuz ilac tedavileri ve diyet bilinci bunu azalttı. Ama gercek iltihaplı romatizma mı, kronik gut mu diye ikilemde kaldığımız hala oluyor zaman zaman.
Peki, gut belirtileri yok, sadece urik asit yuksekse ne oluyor. Bunun adı HİPERURİSEMİ olur, hiperlipemi gibi. Son yılların hararetli bir tartışma konusu bu. Tek başına hiperurisemi tedavi edilmeli mi? Ne zaman edilmeli.
Hiperuriseminin kendi başına gut dışındaki olumsuz etkileri bobreklere ve kalp başta olmak uzere damarlaradır. Bobrekte taşa yol acar. Bobreğin suzme fonksiyonunun kısıtlanmasına, dolayısı ile bobrek yetmezliğine yol acabilir.
Damarlarda ise damar sertliğinin risk faktorlerinden biridir. Koroner kalp hastalığının nedenlerinden biri olarak gorulebilir, hele bir de kronik iltihaba yol actığını duşunursek.
Bu duşunceler hala tam netleşmemiş de olsa, yuksek urik asit değerlerini diyet ve gereğinde ilac kullanımı ile duşurmeye calışmak her halde yararlıdır.
Gut tahmin edilenden, bilindiğinden yaygın bir hastalıktır. Ozellikle şişmanlığın artması ile Metabolik Sendrom kapsamında gittikce yaygınlaşıyor. İlginctir, ekonomik kriz donemlerinde Gut artar.
Tipik akut Gut krizi ayak baş parmağı gibi bazı klasik eklemleri tutarak başladığında kolay farkedilir. Ancak hafif seyirli ve atipik olgular gozden kacar. Purin metabolizmasındaki bozuklukla ortaya cıkar. En sık orta yaşlarda erkekte başlar. Kadında daha az gorulur ve menopoz oncesi gorulmesi beklenmez.
Yeni goruşler, fazla protein alımından cok şeker hastalığı ve obeziteyi suclamaktadır. Tipik başlangıcı akut bir krizdir. Alkol ve proteinden zengin bir yemek sonrası ortaya cıkar. Akut ataklar tekrarlayabilir, ya da kronik eklem iltihabına donuşur.
İltihaplı eklem romatizmaları ile karıştırılmamalıdır.
Diyet, varsa fazla kiloların verilmesi, gerekirse ilac tedavisi ile kontrol altında tutulmalıdır. Zira eklemlerden oteye bobrekler ve damarlar uzerindeki yan etkileri de onemlidir. GUT ve TARİH
GUT'da TANI ve TEDAVİ
Gut urik asit yapımının artışı ya da atımının yetersiz olması ile ortaya cıkar. Kanda urik asit seviyesi yukselmiştir. Ancak bu her zaman net olarak saptanamaz. Tanı hastanın anlattıkları, sorgulama, muayene ve laboratuar bulguları birlikte yorumlanarak konmalıdır. Son yıllarda gittikce daha duşuk laboratuar bulguları olsa bile, klinik bulgu varsa tedavi onerilmektedir.
Tedavinin iki ana ayağı diyet ve ilactır. Diyet purinden zengin gıda alımını azaltmak, alkol, ozellikli fermente alkol urunlerinden kacınmak ve normal ustu vucut ağırlığında genel bir zayıflama diyeti uygulamaktır. Purinden zengin gıdalar, kırmızı et, şarkuteri urunleri, deniz urunleri, diğer her turlu et ( tavuk sebze değildir!), kuru baklagiller (hatta bazen tazeleri), kepek oranı yuksek buğday unu, lahana, karnıbahar vb'leridir. Tumu ile yasaklamak yerine alınan miktarları azaltmak daha kolay ve akılcıdır. Alkolun etki mekanizması farklıdır. Ozellikle fermente/ mayalı ickiler Gut krizini tetiklerler: Viski, bira, şarap...
Zemini olan hastada her tur stressor de kriz tetikleyicidir: Yorgunluk, sıcak vb...
Aclık, orneğin cok sıkı diyet ya da oruc da olayı tetikleyebilir. Olayın alevli doneminde urik asidi duşurucu ilaclar da atak tetikleyebilir.
İlac tedavisinin birden fazla hedefi vardır. Akut donemde ağrıyı kesmek cok onemlidir. Zira cok şiddetli olabilir. Bunun icin kortizon, antiromatizmaller ya da kolşisin kullanılır.
Urik asiti kontrol altına alan ilacların farklı mekanizmaları vardır. Uzun yıllar aradan sonra son donemde bu alanda yeni bazı ilacların devreye girmesi, hastalığa ilgiyi arttırmıştır.
TARİHTEN
Gut denince; bugunlerde ic organ mezarı Macaristan'da yeniden bulunan Kanuni Sultan Suleyman da 'nikris' (Gut) Hastası imiş.
Bursa'daki Eski Kaplıca'yı bu nedenle tedavi olmak icin yaptırdığı yazılır.
Dunya tarihinde de bir dizi unlu ve entellektuel Gut Hastası vardır. Gut'u Hipokrat'ın tanımladığı soylenir. Gut eskiden zenginlerin hastalığı olarak bilinirdi.


[h=2]İstanbul Fizik Tedavi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]