GUATR HASTALIĞININ TANI VE TEDAVİSİ

Turkiye bir guatr ulkesidir.Ulkemizde guatr hastalığı ,en sık Karadeniz ve Orta Anadolu bolgesinde gorulmektedir.Guatr hastalığı genellikle iyot eksikliğine bağlı olarak ortaya cıkmaktadır.2000 yılından beri WHO(Dunya Sağlık Orgutu) ve UNİCEF (Birleşmiş Milletler Cocuklara Yardım Fonu) kurumları işbirliği yaparak dunyanın her tarafında iyot eksikliğine bağlı hastalıkları ortadan kaldırmak icin mucadele başlatmıştır.Ulkemizde de bu tarihten itibaren tum sofra tuzları zorunlu olarak iyotlandırılmaktadır.
GUATR NEDİR?
Tiroid bezinin iltihabi ve tumoral olmayan buyumelerine guatr adı verilir.
Latince "gutter" ve Fransızca goitre yani boğaz kelimesinden gelmiştir
Tiroid bezi bazen homojen(duzgun) buyur,bazen de icinde nodul adı verilen ceşitli buyuklukte yapılar ortaya cıkar.
Tiroid bezi ;Boyun bolgesinde,nefes borusunun hemen onunde yer alan kelebek şeklinde bir bezdir ve yaklaşık olarak 20 gram ağırlığındadır.
Tiroid bezinin salgıladığı hormonlar vucutta bir cok metabolik olayda doğrudan veya dolaylı olarak gorev alır.

Tiroid bezi,
*Metabolizma hızını,
Vucudumuzun sıcak ve soğuğa uyumunu
*Deri ve sacların kalitesini
*Bebeklerin buyumesini ve zekasını
*Fiziksel ve psikolojik streslere karşı uyumu etkiler

GUATR HASTALIĞININ NEDENLERİ NELERDİR ?;

İyod eksikliği;Vucuda giren iyod miktarı cok onemlidir.Her gun vucuda belirli bir miktarda iyod girmesi gereklidir.Bu miktar az veya cok olduğunda tiroid bezine ait problemler gorulebilir.
Kalıtımsal faktorler(Bazı enzimlerin eksikliği)
Guatrojen besinler; Kara lahana gibi bazı besinleri cok miktarda tuketen kişilerde guatr hastalığı gorulur.
GUATR HASTALIĞI KİMLERDE SIK GORULUR?
Ulkemizde ozellikle Karadeniz ve Orta Anadolu bolgelerinde yaşayanlarda daha sık gorulmektedir.Bu bolgelerde iyot oranları (toprakta ve suda) diğer bolgelere gore daha duşuktur.
Guatr hastalığı genellikle kadınlarda gorulmektedir.Her 5 guatr hastasının 4'u kadındır.Bunda, kadınların hormon yapılarının erkeklere gore daha komplike ve daha değişken olması onemli bir etken olabilir.
GUATR HASTALIĞI BELİRTİLERİ NELERDİR?
a)Tiroid bezinin hızlı calışması durumunda;(Tiroid bezi hormonlarının kan duzeyinin yuksek olduğu hipertiroidi durumunda);
İştah artmasına rağmen kilo kaybı
Sinirlilik,cabuk yorulma ve acelecilik
Carpıntı,yuksek kan basıncı
İshal veya sık dışkılama
Goz kurelerinin one doğru fırlaması
Sıcağa tahammulsuzluk ,aşırı terleme
Cildin her zaman nemli olması
Ellerde ve vucutta titreme
Kadınlarda adet duzensizliği
b)Tiroid bezinin yavaş calışması durumunda;(Tiroid bezi hormonlarının kan duzeyinin duşuk olduğu hipotiroidi durumunda)
Kalp atışlarında yavaşlama(nabzın yavaşlaması)
Kabızlık(Barsak hareketlerinde azalma)
Yuzde ve goz kapaklarında şişmeler
Deride kalınlaşma
Sac dokulmesi ve kaşların kenarlarından dokulmesi
Dikkat azalması ve unutkanlık
Zihinsel aktivitede yavaşlık
Soğuğa karşı dayanıksızlık
Uyku eğiliminin artışı
Kan kolesterol seviyesinin yuksek cıkması
Kadınlarda adet duzensizliği(genelde adet gecikmesi veya uzun sureli adet gorme şeklinde olur)
c)Tiroid bezinin normal calışması durumunda(Tiroid bezi hormonlarının kan duzeyinin normal olduğu otiroidi durumunda)
Boyunda şişlik
Boyun ağrısı
Nefes darlığı(nefes borusuna baskı yaparak)
Yutma gucluğu(yemek borusuna baskı yaparak)
Ses kısıklığı(ses tellerine baskı yaparak)
gibi belirtiler gosterebilir.
GUATR HASTALIĞI NASIL TEŞHİS EDİLiR?
Boyun muayenesi,Boyun muayenesi sırasında tiroid bezinin buyukluğu,sertliği ve icinde nodul olup olmadığı saptanabilir.Boyun bolgesine dışarıdan bakıldığında ,normalde tiroid bezi gorulemez.
Fakat tiroid bezi buyumuş olan hastalarda ozellikle yutkunmakla hareket eden bir şişlik farkedilir.
Tiroid hormonları;T3,T4,TSH gibi tiroid hormonlarının kan duzeyleri olculur.
Tiroid ultrasonografisi(Tiroid bezinin ic yapısı gorulur)
Tiroid sintigrafisi(Tiroid bezinin fonksiyonel durumu gorulur)
İnce iğne aspirasyon biyopsisi;Tiroid bezindeki şupheli nodulden iğneyle hucre orneği alınabilir
GUATR HASTALIĞI ZAYIFLAMAYA ENGEL MİDİR?
Tiroid beziyle ilgili hormon testlerini yaptırmadan zayıflama diyetine başlamak doğru değildir.Tiroid bezinin yetersiz hormon salgıladığı durumlarda (hipotiroidi varlığında) vucut metabolizması yavaşladığı icin şişmanlık ortaya cıkar.Bu şişmanlık,uygulanan standart rejimlerle ortadan kalkmaz.Bu hastalarda kan kolesterol seviyeleri de genellikle yuksektir.Bu durumda oncelikle tiroid hormonları normal seviyeye getirilmelidir.
GUATR HASTALIĞI NASIL TEDAVİ EDİLİR VE TEDAVİDE CERRAHİNİN ROLU NEDİR?
Basit guatrlı bir hastada eğer iyot yetersizliği varsa tiroid hormonları ile tedavisi yapılır ve iyotlu tuz kullanımına dikkat edilir.
Ozellikle nodul icermeyen toksik guatr olduğunda ilac tedavisi denenir,bazı olgularda radyoaktif iyot tedavisi tercih edilmektedir.
İlac ve radyoaktif tedaviye yanıt alınamadığında veya sık sık hastalığın tekrar ortaya cıkması durumunda cerrahi tedavi tercih edilir.
Noduler guatr vakalarında,ozellikle kanser riski taşıyanlarında cerrahi tedavi tercih edilir.
TİROİD BEZİNDE NODUL SAPTANAN HER HASTA AMELİYAT OLMALI MIDIR?
Tiroid bezinde her nodul saptandığında hemen ameliyat kararı alınmamaktadır.
Ozellikle şupheli nodullere oncelikle iğne biyopsisi uygulanır.Biyopsi sonucu benign(iyi huylu) gelen hastalar ultrason bulgularıyla takip edilir,biyopsi sonucu şupheli olan veya kanser bulguları gelen hastalar cerrahi yol ile tedavi edilir.Ameliyat kararı alırken;Hastanın yaşı,cinsiyeti,nodulun boyutları ve iceriği,hastanın daha once radyasyona maruz kalıp kalmadığı gibi risk faktorleri goz onunde bulundurulur.
İC-DIŞ GUATR VE DİŞİ- ERKEK GUATR NE DEMEKTİR?
Bunlar halk arasında kullanılan terimlerdir.Eğer tiroid bezinin buyumesi dışarıdan bakıldığında rahatlıkla goruluyorsa buna dış guatr denilmiştir.Bez buyumuş fakat dışarıdan gorunmuyorsa buna ic guatr denilmiştir.
Guatr nedeniyle ameliyat edilen hastalarda ,nadiren de olsa ceşitli nedenlere bağlı olarak hastalığın tekrar ortaya cıkması soz konusudur.Bilimsel olarak doğru olmamakla birlikte ,hastalığın tekrar etmesi durumunda dişi guatrı varmış ifadesi halk arasında kullanılmaktadır.
GUATR HASTALIĞININ AMELİYATINDA SES TELİ YARALANMA OLASILIĞI VAR MIDIR?
Ses teli yaralanma olasılığı mevcuttur,fakat genellikle nuks etmiş(hastalığı tekrar etmiş ) vakalarda ve kanser vakalarında meydana gelebilir.Operasyon deneyimli hekimler tarafından yapıldığında bu tur riskler cok daha az gorulmektedir.
GUATR HASTALIĞI KANSERE DONUŞUR MU?
Tiroid bezinde gorulen nodullerin kansere donuşum riski vardır.Her tiroid nodulu kansere donuşmez.Bazı nodullerin kansere donuşum riski daha fazladır.(Nodulun capı,boyutları,ic ozellikleri,ceperinin duzensizliği gibi faktorler ve hastanın cinsiyeti,yaşı, radyasyona maruz kalıp kalmadığı onemlidir.)
GUATR HASTALIĞINDAN AMELİYAT OLAN HASTALARDA ,HASTALIĞIN TEKRAR ETME RİSKİ VARMI DIR?
Guatr hastalığından ameliyat olan hastalarda ,hastalığın tekrar etme olasılığı duşuk bir oranda da olsa vardır.Ameliyat sonrası takibi iyi yapılan hastalarda bu oran cok daha duşuktur.


[h=2]İstanbul Genel Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]