Grip aşısı, grip ve cocuklarımızMerhaba,
Grip mevsimi yaklaştığı icin bu konuyla ilgili bazı bilgi ve duşuncelerimi sizinle paylaşmak ve bazı uyarılarda bulunmak istiyorum.
Her sonbahar yaklaşırken iki soru aklımıza takılır: Grip nasıl bir hastalıktır? Grip aşısı yapılmalı mı, yapılmamalı mı?
Mevsimsel grip, İnfluenza A ve İnfluenza B isimli iki virus nedeniyle olur. İnfluenza A genellikle daha erken (ekimden itibaren) gorulur, aralık, ocak, şubat aylarında da salgınlar yapar. İnfluenza B ise genellikle kış sonu bahar başında daha sık olmak uzere, İnfluenza A kadar yaygın olmayarak gorulur ve biraz daha hafif seyirli olabilir. Grip dunyada her yıl yuz bin kadar kişinin olumune neden olur. Bazı gruplar hem gribe yakalanma hem de zaturree, orta kulak iltihabı, kalp yetmezliği, ansefalit gibi komplikasyonlarına maruz kalma bakımından daha fazla risk taşımaktadır. Bunlar cocuklar, 65 yaşın ustundekiler, astımlılar, kalpte, akciğerlerde, bobreklerde ya da bağışıklık sisteminde kronik bir hastalığı olanlar ve herhangi bir nedene bağlı solunum fonksiyonu bozukluğu olanlardır.
Grip virusleri antijen (protein zinciri) yapılarını sık sık değiştirdikleri icin herhangi bir yıl grip gecirmiş ya da gribe karşı aşılanmış olmak bir sonraki yılın grip viruslerine karşı bağışıklanma, yani korunma sağlamaz. Her yıl tekrar aşılanmayı gerekli kılan da budur zaten.
Son yıllarda grip aşısı bircok ulkenin cocukluk cağı rutin aşı takvimine girmiştir.
Mevsimsel grip aşısı uclu (trivalan) bir aşı olarak hazırlanır. O mevsim (kış ve ilkbahar) dunyada en sık gorulen iki influenza A, bir influenza B virusunu icerir. Kullanılan virus turlerinin bir sonraki mevsim gribe daha fazla neden olacakları Dunya Sağlık Orgutunce ongorulmekte ve aşı ureticisi firmalara yaz başında bildirilmektedir. Firmalar da haziran ve temmuz ayında urettikleri aşıları sipariş veren ulkelere ancak ağustos sonu veya eylul başında gonderebilmektedirler. Bu yıl (2009) icin bu tarih 28 ağustos oldu.
Grip aşısı canlı virus aşısı mıdır? Koruyuculuğu ne kadardır?
Grip aşısı inaktif yani olu aşıdır, Amerikan Cocuk Sağlığı Akademisi ve Amerikan Aşı Onerileri Komitesince 6 ay -18 yaş arası tum cocuklara yapılması onerilmektedir. Grip, oldukca ağır gecebilen ve sonrasında da komplikasyonları cok olduğundan, ozellikle risk gruplarında (cocuklar, 65 yaş ustu, astımlılar vs..) olumlere yol acabildiğinden aşılanmakta fayda vardır. Grip aşısının her sene tekrarlanması gerekir, cunku her yılın aşısının icindeki virus turleri bir onceki yıldan farklılık gosterir (uc turun bazen biri, bazen ikisi). Grip aşısının etkinliği (koruyuculuğu) %100 değildir, farklı grip tiplerine gore % 60-90 arasında değişmektedir. Aşılanan kişi hastalığı ya hic gecirmez, ya da cok hafif gecirir, hayati tehlike yaşamaz. Sonuc olarak gripten korunmanın en iyi yolu grip aşısıdır diyebiliriz.
Gripten korunmak icin aşı dışında neler yapılabilir?
1- Bilgilenmek
2- Oksuren, hapşıran kişinin ağız ve burnunu kağıt mendille kapatıp, mendili atması
3- Ağız, burun ve gozlerimizi ellememek
4- Ellerimizi sık sık su ve sabunla yıkamak veya alkol bazlı el dezenfektanı kullanmak
5- Kalabalık ortamlardan kacınmak, ortamı sık sık havalandırmak, genel hijyen kurallarına uymak. Onumuz bayram, bu maddeyi ozellikle aklımızda tutalım lutfen.
6- Gripli veya grip olasılıklı (ateşli, oksuren, hapşıran) hastalardan uzak durmak, bakım vermek durumundaysak veya birlikte olmak kacınılmazsa maske kullanmak
7- Hastalanan kişilerin 7 gun boyunca okula veya işe gitmemeleri
Grip aşısının yan etkileri var mı? Bunlar nelerdir?
Elbette var. Yan etkisi olmayan aşı yoktur zaten.
En sık goruleni (%10-20) yapıldığı yerde hafif ağrı, şişlik ve sertliktir, bazen de kızarıklık gorulur.
% 10'dan az kişide de hafif ateş, halsizlik (cocuklarda cok nadir), baş, kas ve eklem ağrıları gorulebilir. Hepsi de (eğer belirdilerse) hic bir tedavi uygulamadan 1-2 gun icinde ortadan kaybolurlar.
Grip aşısının cocukların bağışıklığını zayıflattığına dair soylentiler duydum. Siz ne dersiniz bu konuda?
Cocuk hekimlerinin, Dunya Sağlık Orgutunun veya Ulusal Aşı Onerileri Komitelerinin dunya cocuklarının bağışıklığını zayıflatmak gibi bir amacı olabilir mi sizce? Bu soylentilerin nedeni grip aşısının her sonbaharda yeniden yapılmasının 'Bir kez aşı olan cocuğun artık hep aşı olması gerekiyor, demek ki bağışıklığı zayıflıyor' şeklinde yanlış yorumlanması. Oysa bunun nedeni yukarıda belirttiğim gibidir: Grip aşısının her sene tekrarlanması gerekir, cunku her yılın aşısının icindeki virus turleri bir onceki yıldan farklılık gosterir (uc turun bazen biri, bazen ikisi).
Cocuğuma gecen yıl grip aşısı yaptırdım, bir hafta sonra (aşı yuzunden) grip oldu!
Cocuğuma gecen yıl grip aşısı yaptırdım, kış boyu 3-4 kez grip oldu! Neden?
Grip aşısı, suciceği ve kızamık aşıları gibi canlı virus aşısı olmadığından, hafif seyirli bile olsa kendisi gribe neden olmaz. Bu cumlelerde ailelerin kast ettikleri hastalıklar genellikle grip dışı viruslerin neden olduğu viral ust solunum yolu enfeksiyonlarıdır (halk diliyle soğuk algınlığı); cok yuksek ateş, yatak doşek yatıracak bir halsizlik ve kas ağrıları, cok şiddetli baş ve boğaz ağrısına neden olmayıp, burun akıntısı, hafif ateş ve oksuruk yaparlar. Grip aşısı, grip salgını olursa cocuğumuz etkilenmesin diye yapılmaktadır soğuk algınlığı olmasın diye değil. Yani aşı basit, hafif seyirli, grip dışı viral ust solunum yolu enfeksiyonlarından korumaz, yanılgı bundan kaynaklanır.
18-65 yaş arası sağlıklı erişkinler, yani biz anne babalar aşı olmalı mıyız?
Hayır. Mevsimsel grip sağlıklı erişkinlerde cok nadiren olume yol actığı ve şimdilik tum dunya nufusuna yetecek aşı uretilemediği icin sizlere grip aşısı onermiyorum. Sınırlı sayıda edinilebilen aşı dozlarının cocuklar ve diğer risk gruplarına kullanılması doğrudur. Ancak 6 aylıktan kucuk bebeklerin anneleri ve/veya bakıcılarının aşı olmalarını oneririm.
Aşının koruması ne zaman başlar?
Aşı uygulandıktan iki hafta sonra korumaya başlar. Bu koruma grip sezonu yani mayıs sonuna dek surer.
Aşıyı erken olmak bahar aylarında korumanın azalmasına, ikinci bir doz aşı gereğine yol acar mı?
Kesinlikle hayır. Korunma tum grip sezonu boyunca aynı gucte devam eder. İkinci bir ek doz yaşlılara da, kronik hastalığı olanlara da, kimseye onerilmez.
Aşı en gec hangi ayda yapılabilir?
Bu, şu an icin pek anlamlı bir soru değil. Cunku henuz eyluldeyiz ve piyasada yeterli grip aşısı var. Gecikmek, beklemek icin bir neden yok (6 aylıktan kucuk bebekler dışında elbette). Ancak yıl sonuna doğru sık karşılaştığım bir soru.
Teorik olarak grip aşısı mayıstan once olmak kaydıyla her zaman yapılabilir. Ama unutulmamalı ki grip sezonu ekim başı-mayıs sonudur ve ne kadar erken yapılırsa kişi o kadar uzun sure korunacaktır. Yani ocak ayının başında aşılanan bir cocuk (korunma iki hafta sonra başladığına gore) sezonun yarısında korunabilecektir. Zaten grip aşısı toplumumuzun bilinc duzeyi arttıkca, her yıl bir oncekinden erken tukenmekte, artık aralık ayında bile eczanelerde kalmamaktadır.
Grip aşısı herkesi aynı oranda korur mu?
Ne yazık ki hayır! Kimi yaşlılar ve bazı kronik hastalığı olan kişiler sağlıklı cocuk, genc ve erişkinlerden biraz daha az korunurlar. Ancak bu nedenle hastalığa yakalansalar bile, zaturree, kalp yetmezliği gibi komplikasyonlarla karşılaşma ve olum riskleri aşılanmamış olanlardan kesinlikle cok cok daha az olmaktadır.
Mevsimsel grip aşısı domuz gribinden korur mu?
Hayır korumaz. Domuz gribi aşısının ayrıca yapılması gerekecek.



[h=2]İzmir Cocuk Doktorları uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]