Soğuk Algınlığı; Nezlemi,Grip mi?
Halk arasında Grip hastalığı ve Soğuk algınlığı (Nezle) sıklıkla karıştırılmaktadır.
Grip zannedilen hastaların coğunluğu nezledir.
Soğuk Algınlığı(Nezle) Belirtileri:
Asıl odak burundur. Sıklıkla burun akıntısı ,tıkanıklık , aksırma, hafif ateş gorulur.
Semptomlar 1-5 gun surer, Aşısı yoktur, sık gorulen enfeksiyon hastalığıdır.
Grip Belirtileri:
Tum vucut hastadır, Oksuruk, yuksek ateş vardır. Semptomlar 2-3 gun surer. Aşısı var, Daha nadir gorulur.
Bulaşıcı bir hastalıktır
Kolay yayılır
Aynı anda bir cok kişi hastalanır
Kışın salgınlar yapar
Grip nasıl bulaşır?
Oksuruk ve aksırık
Damlacık yolu
Direk temas
Mikrop bulaşmış eşyalarla
Hastalığın belirtileri nelerdir?
Bulaşmayı takiben 1-3 gunde
ateş, titreme,
halsizlik, kırgınlık
iştahsızlık
boğaz ve baş ağrısı
yaygın kas ağrılar
bulantı, kusma
genizde dolgunluk ve akıntı
gozlerde yanma kızarıklık
burun akıntısı gibi belirtilerle ortaya cıkar
Canlı grip viruslerinin bulunabileceği, sık dokunduğumuz bazı yuzeyler şunlardır:
kapı kolları,
toplu taşınma araclarında tutunma yerleri,
merdiven trabzanları,
bilgisayar ekipmanı, uzaktan kumandalar,
asansor duğmeleri,
telefonlar,
musluklar,
paralar,
sandalye, masa ve sıralar…
Hastalığın Bulaştırıcılık Suresi
Hastalık belirtilerinin başlamasından 1 gun once bulaştırıcılık başlar. Hastalık başladıktan sonra 7 gun suresince bulaştırıcılık devam edebilir.
Kucuk cocuklarda bulaştırma suresi 10 gune kadar uzayabilir.
Hastalığın Seyri
Grip genellikle hafif veya orta şiddette seyreder, bazı kişilerde ağır seyredebilir.
Hafif veya orta seyirli hastalıkta; ateş (38 C’dan fazla), kuru oksuruk, boğaz ağrısı, burun akıntısı, baş ağrısı, halsizlik gorulebilir. Hastalık ortalama bir hafta surer.
Ağır seyirli hastalık; ağır solunum sıkıntısı, hızlı solunum, bilinc değişikliği, havale bulgularından en az biri varsa ağır seyirli hastalık vardır. Bu durumda hastalık daha uzun surer ve bazen olumle sonuclanabilir.
Komplikasyonlar
Gripte hastalığa bağlı olarak yeni sağlık sorunları (komplikasyonlar) ortaya cıkabilir:
Zaturre (pnomoni), bronşit, sinuzit ve orta kulak iltihabı sık gorulen sağlık sorunlarıdır.
Kronik hastalıklarda alevlenme (astım krizi, epilepsi nobeti, diyabet koması vb.), kalp kası ve zarı iltihabı, menenjit, gecici felc (Guillain Barre Sendromu), şok, erken doğum ve duşuk vb. sağlık sorunları nadiren gorulur.
Hastalığın Teşhisi
Gripte kesin teşhis laboratuvar tetkiki ile konur.
Pandemik gripte her hastada laboratuvar testi yapmaya gerek yoktur, teşhis klinik belirtilere bakılarak konulur.
Tedavi
1- Destekleyici Tedavi
2- Antiviral ilac tedavisi
3- Gribe bağlı diğer sağlık sorunlarının tedavisi
Destekleyici Tedavi
İstirahat
- Hastalık belirtileri olan kişilerin istirahat etmeleri gerekir.
- Hastane yatışı gerekmeyenlerin ev istirahatleri, hastalık belirtilerinin gecmesinden bir gun sonrasına kadar surmelidir.
-Ağrı kesici ve ateş duşurucu ilaclar kullanılabilir.
-Cocuklarda ağrı kesici-ateş duşurucu olarak aspirin kullanılmamalıdır.
Destekleyici Tedavi
Bol sıvı alınmalı
Beslenmeye dikkat edilmeli
Sigara icmemeli
Antiviral İlac Tedavisi
Ağır hastalık icin risk grubunda olmayan ve hastalığı hafif geciren bircok kişiye antiviral ilac tedavisi gerekmez.
Antiviral ilac hekim tavsiyesine gore kullanılmalıdır.
Ciddi hastalık belirti ve bulgusu olanlar ve ağır hastalık icin risk grubunda bulunanlar hemen sağlık kuruluşlarına başvurmalıdır.
Hastaların Evde Uyması Gereken Kurallar
zorunlu haller dışında, ateşleri duştukten 24 saat sonrasına kadar evde istirahat etmelidirler.
iyi havalandırılabilen ayrı bir odada kalmalı ve oda mumkunse guneş ışığı almalıdır.
evdeki ortak kullanım alanlarında ve evden dışarı cıkmaları gereken zorunlu hallerde tıbbi maske takmalıdır.
Evdeki Kişilerin Korunması
Hastanın bakımını yapanlar dışında hasta odasına girilmesi sınırlandırılmalıdır.
Hastaya bakım verecek kişi mumkunse aynı kişi olmalı ve ağır hastalık icin risk grubunda olanlar hasta bakımı ile ilgilenmemelidir.
Hasta ile yakın temastan mumkun olduğunca kacınılmalıdır.
Hasta, oksururken ağız ve burnunu tek kullanımlık mendille kapatmalı, ellerini sık sık su ve sabunla yıkamalıdır. Bu amacla alkol iceren el antiseptikleri de kullanılabilir.
Eller yıkandıktan sonra kÂğıt havlu kullanılmalı veya hasta ile diğer kişilerin havluları ayrı olmalıdır.
Diğer kişiler mumkun olduğu kadar hasta ile aynı sofrada yemek yememelidir.
Oturma odası, banyo, mutfak gibi ortak kullanılan alanlar sık sık havalandırılmalıdır.
Hasta Bakımı Yapanların Korunması
Hasta bakımı esnasında tıbbi maske takılmalıdır.
Hasta olan kucuk cocuk tutulurken, yuze oksurmesini engellemek icin cenesi bakım yapan kişinin omzunda olmalıdır.
Hastaya ait mendil ya da camaşırlarla temas sonrasında eller yıkanmalı veya alkol iceren el antiseptiği kullanılmalıdır.
Hastayla aynı evde yaşayanlar kendilerini grip belirtileri acısından takip etmelidirler.
Grip Virusunun Dayanıklılığı
Grip virusleri sıcağa ve guneş ışığına dayanıksızdır.
Alkol (% 60-80 oranında) virusu etkisiz hale getirir.
Virus:
kÂğıt havlu ve kumaş gibi gozenekli yuzeylerde en fazla 12 saat,
metal gibi duzgun yuzeylerde 1-2 gun,
kÂğıt paralarda kÂğıdın ozelliğine gore 3 gune kadar canlı kalabilir.
Ev Temizliği
Hasta tarafından kullanılan kÂğıt mendiller ve diğer tek kullanımlık malzemeler cope atılmalı, kullanılmış mendil ve benzer atıklarla temas durumunda eller yıkanmalıdır.
Yatak başı, masa, kapı kolları, lavabo, musluk başlıkları, telefon ahizesi, uzaktan kumandalar ve oyuncaklar gibi virusun kolayca bulaşabileceği yuzeyler gundelik hayatta kullanılan deterjanlarla temizlenmelidir.
Ozel dezenfektanların kullanılmasına gerek yoktur.
Hastaların kullandığı yemek kapları, havlu, camaşır, carşaf gibi eşyaların ayrı olarak yıkanmasına gerek yoktur.
Yemek kapları bulaşık makinesinde ya da elde bulaşık deterjanı kullanılarak yıkanabilir.
Ortak kullanılan eşyalar yıkandıktan sonra bir başkası tarafından kullanılabilir.
Hastanın kullandığı banyo ve tuvalet evde kullanılan deterjanlarla gunluk olarak temizlenmelidir.
Hastalıktan Korunma
Aşı
Kişisel hijyen
Gripten korunmada en etkili yontem aşıdır. Aşılama;
Hastalıktan korur,
Hastalığa bağlı ağır sağlık sorunlarını ve olumleri azaltır,
Hastalığın yayılmasını engeller,
Toplumda verilmesi gereken zorunlu hizmetlerin kesintisiz surdurulmesini sağlar,
Gribe bağlı okul devamsızlığını ve iş gucu kaybını onler,
Ekonomik kayıpları onler.
Aşı Tipleri
Dunyada halen iceriğine gore uc tip pandemik grip
aşısı uretilmektedir. Bunlar ;
Adjuvanlı olu virus aşısı,
Adjuvansız olu virus aşısı,
Canlı virus(sprey) aşısıdır.
Aşının koruyuculuğu, aşılamadan sonra, 10 ila 14 gunde başlayıp, 3. haftada en ust duzeye ulaşır.
Aşılanmadan sonra da, koruyuculuk icin gerekli sure sağlanana kadar, kişisel koruyucu onlemlere ozen gosterilmeye devam edilmelidir
Adjuvanlı aşı, pandemik H1N1 virusune karşı yaklaşık %90 oranında koruyucudur. -
Aşı, 9 yaş ve altındaki kişilere 2 doz, 10 yaş ve uzerindeki kişilere tek doz olarak uygulanmaktadır. İki doz arasındaki sure en az 3 hafta olmalıdır.
6 ay ve altındaki bebeklere yeterli bağışıklık cevabı geliştiremedikleri icin aşı uygulanmamalıdır.
Emzirme doneminde aşı uygulanabilir
Grip gecirdiği laboratuvar tetkiki ile belirlenmemiş kişiler aşılanabilir.
Grip aşısı diğer aşılar ile aynı gunde veya farklı gunlerde uygulanabilir. Aşı takvimindeki diğer aşılar ertelenmemelidir.
Grip Aşısı Uygulamasında Oncelikli Kişiler
Kronik hastalığı olanlar:
- Akciğer hastalığı olanlar (astım, KOAH vb.)
- Kalp-damar hastalığı olanlar (hipertansiyon haric)
- Bobrek ve karaciğer yetmezliği
-Şeker hastalığı
-Kan hastalıkları
-Kas-sinir hastalıkları
-Bağışıklık sistemi baskılanmış olan kişiler (AİDS,kanser, steroid kullanımı vb)
-Aşırı kilolu kişiler
-19 yaşından kucuk olup surekli aspirin kullananlar
-Gebeler ile doğum veya duşuk yapmış ilk 15 gundeki kadınlar
2 Aralık 2009 tarihinden itibaren ;
6 ay - 50 yaş arasındaki grupta yer alan herkese,
Bulunduğu yaşa bakılmaksızın risk grubunda yer alanlara,
Sağlık personeli başta olmak uzere itfaiye, doğalgaz,su ve elektrik işleri, iletişim, ulaştırma, guvenlik ve asayiş gibi hizmetlerde calışanlara talep etmeleri halinde aşı yapılmaktadır.
Pandemik grip aşısı, sağlık ocakları, aile hekimlikleri ve hastanelerde ucretsiz olarak uygulanmaktadır.
Aşının kesinlikle yapılmaması gereken durumlar:
Yumurta yediğinde şoka girecek derecede ağır alerji gorulenler,
Onceki grip aşılaması sonrası şoka girecek derecede ağır alerji gorulenler,
Guillian Barré Sendromu gecirenler aşı yaptırmamalıdır.
Aşılamanın Ertelenebileceği Durumlar
Yuksek ateş (38ºC ve uzeri),
Yeni başlayıp henuz teşhisi konamamış hastalıklarda teşhis konulana kadar aşılama ertelenebilir.
Yan etkiler
Her ilacta olduğu gibi grip aşılarında da ceşitli yan etkileri vardır. Ancak bunların coğu lokal ve hafif yan etkiler olup hicbir mudahaleye gerek kalmaksızın kendiliğinden iyileşmektedir.
Dunya Sağlık Orgutu’ne yapılan bildirimlere gore; 19 Kasım 2009 tarihine kadar yaklaşık 65 milyon doz pandemik grip aşısı kullanıldığı ve aşının mevsimsel grip aşısı kadar guvenli olduğu ortaya cıkmıştır.
Sık gorulen yan etkiler (1/100-1/10):
Bu yan etkiler genellikle aşıdan sonraki birkac gunde icerisinde kendiliğinden duzelir.
Aşı uygulanan bolgede kızarıklık, şişlik, sertlik, morarma, ağrı, vucut kırıklığı, yorgunluk, baş ağrısı, terleme, titreme, eklem ağrısı, kas ağrısı.
Yaygın olmayan yan etkiler (1/1.000-1/100):
Yaygın cilt reaksiyonu (urtiker/kurdeşen dahil).
Nadir gorulen yan etkiler(1/10.000-1/1.000):
Tansiyonda duşme, şok, sinirlerin gectiği yol boyunca ağrı, pıhtılaşma hucrelerinde azalma nedeniyle kanama.
Cok nadir gorulen yan etkiler (