GRİP(İNFLUENZA).

GRİP(İNFLUENZA) NEDİR, BİZE TEĞET GECEBİLİR Mİ?.
Gozle gorulemeyen kucuk bir canlının milyonlarca insanın olumune neden olabileceğini
duşunmek insana bilim kurgu filmi izleme hissini veriyor.Savaşlarda binlerce kişi kaybedilirken virus dediğimiz bu canlılar yuzyıllardır bu vasıflarıyla insanoğluyla bir savaşa tutuşmuştur.
Bu savaşlar 1918 ispanya(HINI),1957(H2N2) asya ,1968 Hong Kong(H3N2),1977 Rus Gribi(H1N1) ,2009 yıllında combine yeni grip virusu butun dunyayı etkisi altına almıştır.

BU DUŞMANIMZIN TEMSİLİ BİR RESMİ VARMIDIR?

Hemaglutinin virusun hucreye tutunmasını (H) ,
Noraminidas da virusun hucre icine girmesini sağlayan silahlardır(N)
Her canlıda olduğu gibi onun da bir ailesi vardır.Bu ailenin A,B,C tipleri vardır.
A tipi insan,domuz,kanatlılar dahil bircok canlıda 2,3 yılda bir salgınlar yapar.
B tipi daha az gorulmekle beraber 4-6 yılda bir varlıklarını gosterirler.
C tipi hafif seyreder ust solunum yolu problemleri yapar.
Bir savaş aracının uzerinde nasıl silahlar varsa bu virusun uzerinde de hemagglutinin,norominidas(virusun olgunlaşması ve yayılmasından sorumlu) silahları vardır.
Kendisi de yağdan bir zarf (envelope) icinde dış etkenlerden korunmaya calışır

SALGINLAR HEP AYNI VİRUSLA MI OLUR?
Salgınlar sonbahar ve ilkbahar arasında olur.Her canlı gibi duşmanı tarafından tanınmamak icin yılda bir kucuk(drift),4-5 yılda bir buyuk(shift) değişmeler yaparak kendini korur
Bu değişiklikleri de silahları uzerinde yapar.Aşılar da her yıl bu değişime karşı uygulanarak
bizde bu amansız duşmana karşı kendimizi savunuruz.
Tommiks’ i hepimiz okumuşuzdur.Orada binbirsurat tiplemesi bu virus icin cok uygundur.

NASIL BULAŞIR?
Hasta kişilerin hapşırması milyonlarca,oksurmesi binlerce,konuşması yuzlerce mikrobun dış
ortama atılmasına neden olur.Bu zerreleri teneffus eden kişilerde virusun mukozalara yapışma yeteneğinden dolayı ust solunum yollarına yerleşirler.
Bu mikroplu ortamda elle drekt temasla da mikrop alınabilir.Yukarıdaki temsili resimde kırmızı bolge yıkamada en cok,krem rengi bolge cokca,ten rengi daha az gozden kacan yıkama kusurlarını ifade etmektedir.
VİRUSU ALIRSAK NE ZAMAN HASTA OLURUZ.
Aşılanmış şahıslar icin problem yoktur.Bağışıklığı super olanlarda hafif atlatabilir.Genelde virus alındıktan sonra 1-5 gun icinde hastalık oluşur.
Bulaşma hastanın hapşırması,oksurmesi, dışkısı,eşyaları ile olabilir.
Hapşırma ve oksurme ile etrafa yayılan zerreler 4-5 saat havada asılı kalırlar.
Bu zerreleri solunum sistemimizle veya cildimize temasla alabiliriz.

KLİNİK BELİRTİLER NELERDİR.?
Titreme ile yukselen ateş(40-41 C’),oksuruk,sarı-yeşil balgam,kaslarda,eklemlerde ağrı,kalp kası iltihabı,iştahsızlık,aşırı derece yorgunluk,baş donmesi,halsizlik,akciğerde zature, solunum zafiyeti , beyin iltihabı yapabilir.
Ust solunum yolları basit hastalıklarını(nezle), griple karıştırmamak onemlidir.Nezlede, ateşin ve kaslarda ağrıların olmaması , nadiren hafif ateş ,hafif kas, eklem ağrısı, basit burun akıntısı olması kolayca teşhis koydurur.

GRİP VE BENZER HASTALIKLARI AYIRMAK İCİN TESTLER VAR MIDIR?
Evet boğaz,burun akıntılarında viruse ait ozellikler molekuler yontemle araştırılır veya
kan alınarak oluşan koruyucu ozel bağışıklık elemanları(antikor) araştırılır.Netice gun icinde
verilebilir.

GRİP VİRUSLERİ SADECE İNSANLARI MI HASTALANDIRIR?
Hayır kanatlılar,deve kuşları.,at,kopek.domuzlarda kendilerine ozgun grip virusuyle hastalanırlar.Ancak bu virusler bir muddet sonra bir anahtarın kilide uyarak kapıyı acması gibi
insana,domuza,kuşlara ait genleri bir araya toplayarak kombine bir virus haline donuşebilirler.
Son salgında bu olay gercekleşmiş,bu 3 canlının genlerini taşıyan canavar virus şekillenmiştir
İnsan,domuz ve kanatlı gen anahtarını taşıyan yeni grip virusu şekillenmiştir.
H7N7 su kuşlarında,H5N1 kanatlı hayvanlarda bu hastalığı oluşturabilir.Her 2 virus insanlara gecebilir.Evcil hayvanlardan gecen grip vakası soylenti halindedir.
Gocmen kuşlar da kendilerine ait virusu butun dunyaya yayarlar.

VİRUSUN DAYANIKLILIĞI.
Virus de yaşayan bir canlıdır.Bazı ortamları sevmez.

ORTAM ISI YAŞAM SURESİ
Dışkı 4C’ 30-35 gun
Dışkı 20C’ 7 gun’
Et urunleri 56C’ 3 saat
======= 70C’ 15 dk
======= 80C’ 1 dk surede harap olur.
Dezenfektan ve antiseptiklere fazla dayanamaz ,camaşır suyunun %2-5 lik konsantrasyonları
yer temizliğinde kullanılır.
El hijyeni icin %70 lik etil alkol 100 cc+4-5 damla gliserin, suyun olmadığı yerlerde basit ve ucuz olarak el hijyeninde kullanılır.Bu konuda sağlık bakanlığı onaylı antiseptiklerde kullanılabilinir. Fazla kullanımı cildimizde reaksiyon yapabilir.
En guzel ve uyumlu temizlik ellerimizi sabunla ovalayarak parmaklar ve araları dahil edilerek
yapılan temizliktir.

AŞI HEDEF GURUPLARI
Oncelikle sağlıkcılar ayakta kalmalı ki hastalara baksınlar doktor,hemşire,sağlık personeli
Ambulans şoforleri,aşı dağıtımı ve ilac tanıtımı yapan,hastaneye sık gidenler
Toplu taşıma ve elektrik,su,telokominikasyon personeli
Kucuk cocuklar,talebeler,hamile hanımlar
Polisler ,postacılar,oğretmenler
Kreş,okul,kışlalarda yaşayanlar.
Yoneticiler,sporcular,sık seyahat edenler.
Adliye mensupları

AŞILAMADA ONCELİKLİ RİSK GURUPLARI(Doktor raporu ile bedelsiz aşılanırlar)
65 yaş ve uzeri olanlar,yaşlı bakımevinde ,huzurevinde kalan kişiler,
Astım,kronik akciğer ve kalp hastaları,bobrek hastaları
Şeker hastaları
Kan hastalıkları
Bağışıklığı baskılanmış kişiler
Uzun sure asprin tedavisi alanlar.
HASTALARA GENEL ONERİLER
Ateşiniz duşene kadar evde istirahat edin ve başkalarıyla temastan kacının
Ateşe karşı doktorunuzun onersiyle parasetamol, ibuprofen kullanın,asprin ateşli anda
verildiğinde cocuklarda organ hasarları yapacağından uzak durun.
Sıvı tuketiminiz 2-3 litre olsun
Sigara ,alkol icmeyin,odanızı havalandırın,gerekirse Ultra Viole C donanımlı ,aspiratorlu aletler kullanılarak oda havası temizleyin.
Bağışıklık sisteminizi guclu tutun, streslerle baş edin.
Gerekirse hastalar icin olan basit maskeler kullanın
Ev halkı koruyuculuğu sınırlı ve raf omru az dahi olsa 3M (NE149 )gibi maskeler taksın.

TEDAVİ
Viruslere etkili ilaclar sınırlıdır.Hastalık belirtileri bu tanıyı koydurduysa en gec ilk 72 saat icinde bu ilaclardan kullanma ,cabuk ve komplikasyonsuz iyileşmeyi sağlayabilir.
Bir yaşından buyuk cocuklar icin suspansiyon formları vardır.
Virus ozellikle zature amili olan pnomokok uremesi icin vucutta zemin hazırlar.Virusle teke tek savaşmamız bizim avantajımızdır.Bu sebepten tedaviye pnomokoku olduren antibiyotikleri doktor tetkiki sonucu almalıyız.
Pnomokok, aşısı olan bir mikroptur,cocuklar ve yetişkinler icin aşı mevcuttur.

EN GUZEL TEDAVİ HASTALIĞIN TEĞET GECMESİDİR.
Elimizde aşıları olan hastalıklara karşı en gecerli care aşı olup kurtulmaktır.Her yıl binbir surat virusun cinsleri ulkemizde saygın universitelerde tespit edilmekte ve ona uygun aşılar getirtilmektedir.
Aşılar mikrobun oldurulmesiyle(inaktif) virusun tumu kullanılarak hazırlanan aşılar.
Virusun zararlı olmayan ancak canlıda koruyucu madde(antikor) oluşturan , parcalarından oluşan aşılar(split aşılar)
virusun silahlarını ayırıp (hemaglutinin,norominidaz )onları kullanarak yapılan sub-unit aşılar).
Bu aşıların kastan ,cilt ici, olduğu gibi,hastalık yapma gucu kırılmış virusun buruna damlatılması veya sprey tarzında uygulanan aşılar da mevcuttur. Bir kısım grip aşıları yumurta sarısından elde edildiği icin yumurtaya alerjisi olanlar,doktorunu bu konuda bilgilendirmeli,şuphesi olanlarda basit olarak yumurta sarısı spesifik İgE ye baktırarak bu problemi kolayca cozmesi mumkundur.

GRİP AŞISI
n Aşı zamanı: eylul,ekim,kasım aylarıdır.aralık mart aylarında oluşabilecek salgınlardan korur.
n Yetişkinlere her yıl 1 dozdur.
n Hamilelikte Aşı:14 haftalıktan buyuk sağlıklı hamileler aşı olabilir.risk altındaki hamileler (astım,kalp) hamileliğin donemine bakılmaksızın aşılanmalıdır.
n Aşı komplikasyonları:Aşılanan kişilerin %1 inde grip benzeri kas ağrıları,hafif ateş olabilir.
n Koruyucu bağışıklık 2 hafta icinde oluşur.grip mevsimi uzadığı icin kişi grip gecirmemişse ocak,şubat aylarında da aşı olabilir.
n Grip aşısı ile birlikte pnomokok aşısı farklı kollardan aynı anda uygulanabilir.
n Grip aşısı grip yapmaz,ancak aşı etkimeden mikrobu almışsa gribe yakalanabilir.



2012 GRİP AŞISI İCERİĞİ NEDİR
İnfluenza A ‘nın insanlar icim onemli olan ve şu anda dunyada hasalık yapan 2 alt tipi vardır Grip Aşısı bu tipleri icermektedir. A(H1N1]GRİP A(H3N2+B VİRUSU formulundedir.

AŞI KATKI MADDELERİ:
Aşılarda kullanılan katkı maddeleri son derece duşuk miktarda olup standardize edilmiştir. Bu maddelerin miktarı arttığında veya bu kimyasallara karşı aşırı duyarlı olanlarda aşağıdaki yan etkiler oluşabilir.
Uygulanan aşının vucutta daha fazla koruyucu madde oluşturması icin konan maddelere adjuvan denir.
ADJUVANLAR:Aluminyum tuzları,skualen+surfaktan,polisorbat 80, alfa tokoferol vs.
Skualen karaciğer tarafından uretilen,zeytin yağında bulunan doğal bir maddedir.Ağızdan her zaman alırız ama vucuda enjeksiyon ile verilirse reaksiyon yapabilir.Orneğin Vucut kendi
organlarına karşı tepki verip hasar oluşturabilir.kaslarda eklemlerde ağrı,ışığa duyarlı olma,sac dokulmesi,tiroid bezi bozuklukları ,bilinc kaybı yapabilir.
Aşının icinde mikrop urememesi icin kullanılan koruyucu maddeler.
KORUYUCU MADDELER:Timerosol,fenol,fenoksietanol,antibiyotik ler vs
Aşıyı sıcak, soğuk, nem asit ortamdan koruyan destek maddelerdir( monosodyum glutamate, jelatin, magnesyum klorid vs.)
Genel olarak aluminyum sinir ,sindirim ,solunum sistemine zararlı etkilidir
Thiomersol (timerosol) ishal,kusma hızlı kalp atımı,organ hasarları yapan bir civa bileşimidir.
Monosodyum glutamat gorme,oğrenme,fonksiyonlarını etkiler
Antibiyotikler alerji ,organlarda hasar yapabilir.koruyucu beta prppiolactone kansorojendir.
Formaldehit bağışıklık sistemini bozar,organ hasarları yapabilir.
Jelatin bazı ulkelerde domuzdan elde edilmektedir domuz kaynaklı jelatin alerji yapabilir.
Aşılar katkı maddelerinden arındırılmış olarak da hizmetimizdedir.Ozellikle cocuklar,hamile hanımlar icin ulkemizde de kullanılmaktadır.Diğerlerine gore pahalıdır.

KORUYUCU TEDBİRLER
El sıkışma kızıldereli kabilelerinde yoktur.Onlarda el kaldırılarak soylenen ’Da Go Te’ bizim selamımıza eşittir.
Geleneksel dostluk ziyaret adedini, hastayken yapmamak,Japon selamı veya hicbir ulkede eşi olmayan sozsel selamlarımızdan birini kullanmak drekt teması onleyebilir
Kullan/at şeklinde nitril veya vinilinden yapılmış eldivenler,
Goz mukozasını korumak icin ozel gozlukler.Koruyucu N-95,N99,N-100 maskeler.
Dezenfekte edilebilen lastik veya poliuretan botlar.
Paralar mikrop kaynağıdır.Uzun sure bu virusu barındırabilir.
Oksururken ,hapşırırken tek kullanımlık mendil kullanımı ve bunu cope atarak imha etmek
Etil alkol,,izopropil alkol,propanol karışımı el temizliğinde son derişimi%70 olacak şekilde kullanılır.Daha duşuk konsantrasyonlar mikrobu oldurmez cok yuksek konsantrasyonlar cilde zarar verir.Unutmayalım iyileştim diye ayağa kalkanlar 2-3 hafta mikrop sacabilir.
Kanatlı hayvan urunleri eldivenle tutulmalı,yumurtalar temizse muhafaza kapları ile buzdolabına konmalıdır.Kanatlılarda influenza, solunum deliklerinden ve gozlerden akıntı oluşturmasıyla tanınır.Kesin teşhisten sonra bu tur hayvanlar imha edildikten sonra derine
Gomulup uzeri kirecle ortulmelidir.
Dunyada her şey cok guvenilen ,tabiata hakim olan insanlara emanet edilmiştir.Biz cevremizi
temiz tutar ,ileride yapılan buluşlarla tabiattaki canlıları da aşılayabilirsek yaradılış felsefemize yakışırız.Yoksa tabiatın acımasız yuzu ortaya cıkar.karanlık asırlara doneriz.
Tum insanlık ilmi her zaman bu gorulmeyen canlılardan onde olması ve bu virusun guclu
Bir şekilde karşımıza cıkmamasını dilerim.
[h=2]İstanbul Enfeksiyon Uzmanı uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]