Diyabet her yaşta ortaya cıkabilen ve yaşam boyu suren bir hastalıktır. Diyabetli kişi, kan şekerini kontrol etmeyi ve en onemlisi nasıl beslenmesi gerektiğini oğrenmelidir.
Diyabet, insulin hormonunun uretilememesi veya etkili şekilde kullanılamaması ile gelişen bir hastalıktır. Diyabetli kişi, yediği besinlerden kana gecen glukozu kullanamaz ve hiperglisemi oluşur. Karbonhidrat, protein ve yağ metabolizması bozulur. Glukozun enerji olarak kullanılabilmesi icin insulin hormonu anahtar gorevi yaparak glukozun hucrelerin icine taşınmasını sağlar. Kan şekeri duzensizlikleri goz problemlerine, kalp-damar ve bobrek hastalıklarına, sinir sistemi hasarlarına neden olabilir.
Glisemik indeks 50 gram karbonhidrat iceren bir besinin kan şekerini referans besine gore ne kadar arttırdığı onemlidir. Referans besin de glukoz veya beyaz ekmektir. Glisemik indeksi duşuk besinler kan şekerini daha kontrollu yukseltir. Bu nedenle besin seciminde glisemik indeksi duşuk besinler tercih edilmelidir. Peki glisemik indeksi etkileyen etmenler nelerdir? Glisemik indeksi besinlerin sindirim-emilim oranları, icerdikleri protein - yağ miktarları, posa ve besinlere uygulanan işlemler etkiler.
Besinlerin emilim ve sindirim oranları
Besinlerin emilim ve sindirim oranı arttıkca glisemik indeks yukselir. Orneğin ekmeğin emilim oranı mercimeğe gor daha fazladır. Bu da ekmeğin glisemik indeksinin daha fazla olduğu anlamına gelir.
Posanın Onemi
Posanın karbonhidrat emilimini azaltıcı ve kan şekerini daha kontrollu yukseltici etkisi vardır. Bu nedenle glisemik indeksi daha duşuktur. Ayrıca posadan zengin besinler daha duşuk kalorili ve midede hacim kaplayarak doygunluk hissini arttırır. Aynı zamanda taneli besinlerin posa iceriği fazla olduğu icin sıvılara gore glisemik indeksi daha duşuktur. Bu nedenle meyve suyu yerine meyvenin kendisi tuketilmelidir. Posa kaynağı olarak gunluk beslenme programınıza porsiyon olculerine dikkat ederek sebze-meyve, tam taneli tahıl urunleri ve kuru baklagilleri eklemeyi unutmayın.
Protein-yağ miktarları
Protein ve yağ iceren besinler mide boşalmasını geciktirerek nişastanın emilimini yavaşlatır. Meyvenin yanında yağ iceren fındık, badem gibi kuru yemişler ekleyerek kan şekeri kontrolu sağlamış olursunuz.
Besinlere uygulanan işlemler
Besinlerin pişirme sureleri de glisemik indeksi etkiler. Daha uzun sure pişen nişastalı besinlerin glisemik indeksi daha yuksektir. Soğuduğu zaman direncli nişasta oluşur. Bu nedenle piştikten sonra bekleyen besinlerin glisemik indeksi duşer. Glisemik indeksi yuksek patatesi miktarlarına dikkat ederek sebze yemeklerinize ilave edebilirsiniz.
Sonuc olarak diyabetli kişi, kan şekeri kontrolu yaparak hangi besinlerin kan şekerini yukselttiğini oğrenmelidir. Yasaklarla dolu bir beslenme programı yerine tum besin ogelerinden porsiyon olculerine dikkat ederek tuketmelidir. Diyabetin komplikasyonlarından korunmak ve daha kaliteli bir yaşam surmek icin yeterli ve dengeli beslenmek gerekir. Sağlıklı beslenme programı herkes icin ortaktır.
Diyetisyen Perihan KILIC

[h=2]İstanbul Diyetisyen uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]