İğne deliği cerrahlığıdır (pinhole surgeon). Radyoloji ile Cerrahi işlemlerin kaynaştığı, tıbbın son yıllarda hızla gelişen ve yaygınlaşan cağdaş bilim dalıdır. Bildiğimiz gibi Radyoloji, hastalıkların tanısını insanın icini goruntuleyerek koyma sanatıdır. Girişimsel Radyoloji (Interventional Radiology) ise; goruntulenen hastalığa ciltten bir iğne deliği ile girilip ulaşılarak tanı detayını artırma veya tedavi etme sanatıdır. Son teknoloji ile geliştirilmiş goruntuleme cihazlarını kullanarak, bir hastalığa tanı koymaya calışmak Radyolojinin konusu iken, aynı cihazların goruntuleri kılavuzluğunda, iğne deliğinden vucudun icine girilip hastalık bolgesine ulaşarak yapılan tanıyı detaylandırma veya tedavi etme uygulamaları Girişimsel Radyolojinin konularıdır.
Radyoloji icerisinde tedavi yok iken Girişimsel Radyolojide; gerekli hastalıklarda tanının ayrıntılarının elde edilmesi ve uygun hastaların tedavi edilmesi de vardır. Son yıllarda kullandığımız Ultrasonografi, Tomografi, Anjiografi veya Emar kılavuzluğunda yapılan tanı ya da tedavi işlemleri, cerrahiye alternatif olarak, hasta ameliyata alınmadan, genellikle iğneler, teller, stentler, balonlar ve kateterler yardımıyla yapılan Girişimsel Radyolojik işlemlerdir.
Son yıllarda hızla bu malzemelerin teknolojisi de goruntuleme teknolojisine paralel olarak gelişmektedir. Bu işlemler, hastayı acık ameliyattan kurtarır, vucuduna buyuk bir kesi gerektirmez, coğu hastada genel anestezi veya ameliyathane ortamı gerektirmez, gunlerce hastanın hastanede yatması, iş ve guc kaybına uğraması gerekmez. Hem ameliyata bağlı vucudunda oluşabilecek istenmeyen riskler en aza iner, hem de pahalı bedeller odenmez. İyileşme cok cabuk olur ve hasta normal hayatına cok daha cabuk doner. Coğu işlemde hasta Girişimsel Radyoloğa ayaktan gelir ve kısa suren bir işlem sonrası yine ayaktan normal yaşamına, işine gucune doner.
Girişimsel Radyolojik uygulamaların en yaygınları biyopsilerdir. Radyolojik olarak farkedilen ve goruntulenerek gosterilen bir anormallik, bazen kesin ve yeterli teşhisin konmasını sağlar. Ancak goruntuleme ile kesin veya yeterli detayda teşhisin elde edilemediği hastalıklarda, anormal hucre veya dokulardan ornekler alınarak, Patoloji bolumu tarafından mikroskobik ve kimyasal incelemeler yapılması gerekir. Boyle hastalara teşhis koymak amacıyla biyopsi yapılır.
Biyopsiler, Girişimsel Radyolojik yontemler gelişmeden once ameliyatla cerrahi olarak yapılırdı. Artık Emar, Tomografi, Rontgen ya da Ultrasonografik incelemelerde gorulen bir hastalığın veya kitlesel oluşumun teşhisi icin biyopsi gerekiyorsa, ameliyata gerek duyulmadan, iğne ile vucudun ilgili organına girilerek (tiroid, meme, lenf bezi, karaciğer, bobrek, yumuşak doku, kemik ve akciğer gibi) biyopsi yapılabilmekte ve hastaların teşhisi, en zahmetsiz, risksiz, doğru, hızlı ve ucuz bir şekilde konulabilmektedir.
Biyopsilerin dışında, eskiden ancak ameliyatla tedavi edilebilen bircok hastalık, Girişimsel Radyolojik tedavi yontemlerinin gelişmesiyle artık ameliyatsız yapılabilmektedir. Bu yontemler yukarıda değinilen pek cok avantajları nedeniyle giderek ve hızla yaygınlaşmaktadır.
Girişimsel Radyolojide kullanılan yontemleri guruplandırdığımızda; Damarsal (vaskuler) problemler ve damarsal olmayan (nonvaskuler) problemler olarak iki ana başlıkta sınıflandırabiliriz.
Damarsal problemler arasında; durdurulamayan kanamalar, anevrizma (baloncuk), damar yumağı ve anormal damarsal bağlantılar (arteryel, venoz, arteriyovenoz malformasyonlar, fistul ve hemanjiom), endovaskuler tumor embolizasyonları, intraarteryel kemoterapi ve damar tıkanıklıkları sayılabilir. Bu hastalarda, Girişimsel Radyolojik yontemlerle, damar tıkayıcı (embolizasyon) materyaller (koil, gelfoam, onyx vb.), balon, stent ya da vaskuler tıkac kullanılarak, problemli damar ya da tumorler tedavi edilmeye calışılır.
Damarsal olmayan hastalıklar arasında; idrar yolları tıkanıklıkları, safra yolları tıkanıklıkları, abse, varis gibi toplar damar hastalıkları, hidatik kist ve pek cok tumor hastalıkları sayılabilir. Girişimsel Radyolog bu hastalarda, hastanın yaşı, genel durumu, bağlantılı hastalıkları, anesteziye engel durumları, laboratuar sonucları ve daha once gecirdiği ameliyatları değerlendirip, etkinlik, zararsızlık, faydalılık, guvenilirlik ve maliyet analizlerini yaparak karar verir ve Girişimsel Radyolojik işlemi uygular.
Biyopsiler:
Patolojik olarak kesin ve detaylı tanı koymak amacıyla bir organ veya kitleden parca alma işlemidir. İşlem genel anestezi gerektirmez, lokal anestezi ile sadece ciltten girilecek olan ve parca alınacak olan bolge uyuşturularak yapılır. Deneyimli bir Girişimsel Radyolog icin hic de zor ve zahmetli bir işlem değildir. Hasta ve hastalığına uygun olarak secilen, değişik tip, boy ve capta, ince ya da kalın iğneler kullanılarak biyopsi yapılır.
En yaygın kullanılan kılavuz goruntuleme yontemi ultrasonografidir. Bazen akciğer kitleleri icin tomografi, memedeki mikrokalsifikasyonlar icin mammografi de kullanılır. İşlem suresi coğu biyopside birkac dakikayı gecmez. İşlemi yapan doktorun tecrubesi, biyopsi işleminin suresini ve zorluğunu etkileyen en onemli faktordur.
Sıvı ya da hucre orneklemesi yapmak icin ince iğne biyopsileri; doku orneklemesi yapmak icin ise kalın iğne biyopsileri yapılır. Biyopsiyle alınan ornek ya da parcalar, ozel sıvılar icine konarak Patoloji laboratuvarına gonderilir. Patolojik incelemeler icin teknik nedenlerle bir sure gerekmekte ve kesin teşhis sonuc raporları, işlemden birkac gun sonra elde edilebilmektedir.
Kateterizasyon, Direnaj ve Tedaviler:
Değişik pekcok hastalıklarda; vucut icinde birikmiş veya vucut kanallarındaki tıkanıklıklara bağlı akışı engellenmiş sıvıların neden olduğu problemlerin tedavilerinde kullanılan yontemlerdir. Bu amaclarla coğu kez 1-2 mm capında ve yaklaşık 30 cm uzunluğunda kateter adı verilen plastik borular veya bazen ince metalik tupler kullanılır.
Bu şekilde pekcok işlem uygulanmaktadır. Orneğin, Nefrostomi işleminde; idrar kanalları tıkandığı icin bobrek icerisine biriken ve bobreği şişiren idrar, dışarıdan, yani ciltten bobreğe yerleştirilen bir kateter ile tedavi edilir.
Benzer şekilde, vucudun her yerinde birikim yapan veya kanallarda genişleme oluşturan sıvı icerikli hastalıklar (safra, kist, apse, asit, effuzyon, vb) kateter yerleştirilerek tedavi edilir. Bu tur tedavi uygulamalarında işlem sureleri, Girişimsel Radyoloğun tecrubesi ile hasta ve hastalığın durumuna gore değişmekle birlikte yaklaşık 5-20 dakikadır. Bu işlemler de, coğu kez ultrasonografi kılavuzluğunda, genel anestezi gerektirmeksizin, lokal anestezi ile bolgesel olarak uyuşturmayı takiben uygulanır.
Ablasyon ve Ağrı Tedavileri:
Vucudun herhangi bir yerinde tespit edilmiş olan bircok kitlesel oluşumun tedavisinde veya ağrı kontrolu sağlanmak istendiğinde uygulanan tedavi metodlarıdır. Tiroid nodullerinde, myomlarda, karaciğer metastazlarında, bobrek, meme ve diğer organların pekcok kitlesel, tumoral hastalıklarında uygulama alanları vardır. Ayrıca başedilemeyen kronik ağrıların tedavisinde, ağrı iletiminden sorumlu sinirlerin bloke edilerek sorunun cozulmesi icin uygulanabilir. Bu işlemlerde uygulamanın temel amacı; goruntuleme kılavuzluğunda, iğne ile hedef alınarak ulaşılan bolgenin, yakma, dondurma veya kimyasal tahrip etme yontemlerinden biri ile hasarlanmasıdır. Bu tur tedavi uygulamalarında işlem sureleri, Girişimsel Radyoloğun tecrubesi ile hasta ve hastalığın durumuna gore değişmekle birlikte yaklaşık 20 dakikadır. Bu işlemler de, coğu kez ultrasonografi kılavuzluğunda, genel anestezi gerektirmeksizin, lokal anestezi ile bolgesel olarak uyuşturmayı takiben uygulanır.
YAPMAKTA OLDUĞUM GİRİŞİMSEL RADYOLOJİK UYGULAMA ORNEKLERİ
BİYOPSİLER (İnce (İİAB) ya da Kalın İğne (Tru-Cut; Kor) Biyopsiler)
Tiroid biyopsisi
Meme biyopsisi
Karaciğer biyopsisi
Mediasten biyopsisi
Pankreas biyopsisi
Akciğer biyopsisi
Prostat biyopsisi
Kemik biyopsisi
Dalak biyopsisi
Mide-barsak biyopsisi
Meme lezyonu tel ile işaretleme (Mamografi veya US eşliğinde)
Streotaktik meme vakum biyopsisi (mikrokalsifikasyonlarda)
Ultrasonografi eşliğinde parasentez, torasentez
Sakroiliak eklem steroid enjeksiyonu (BT veya US rehberliğinde)
KATETERİZASYON, DİRENAJ ve TEDAVİLER
Perkutan asit, plevral effuzyon, ampiyem drenajı (Karın ve akciğer sıvıları)
Perkutan koleksiyon/kist tedavisi – Karaciğer, bobrek, pankreas, tiroid, meme vb.
Perkutan apse drenajı
Perkutan kist hidatik tedavisi
Bobrek kisti tedavisi
Perkutan nefrostomi (Bobrek kateteri)
Antegrad ureteral kateter (Bobrek-mesane yoluna tup yerleştirme)
Perkutan sistostomi (Mesane kateteri)
Perkutan biliyer direnaj, perkutan transhepatik kolanjiografi (Safra yolları kateteri)
Perkutan biliyer stent konması (Safra yollarına tup yerleştirme)
Perkutan kolesistostomi (Safra kesesi direnajı)
ABLASYONLAR (Tumoru yakma, dondurma veya kimyasal tahrip etme)
Alkol ablasyonu (saf alkol ile yakma)
Radyofrekans (RF; Radyo dalgaları ile ısıtarak yakma)
Mikrodalga (Mikrodalga ile ısıtarak yakma)
Lazer (lazer ile yakma)
Kriyoablasyon (dondurarak hasarlama)
AĞRI TEDAVİSİ
Sinir Blokajları
Colyak ganglion blokajı: (Ust karındaki tumorlere bağlı ağrı tedavisi)
Hipogastrik ganglion blokajı: (Alt karındaki tumorlere bağlı ağrı tedavisi)
Vertebroplasti
Ağrı Ablasyonları

[h=2]İstanbul Radyolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]