Gestasyonel diyabet (gebelik diyabeti) tedavisinin mihenk taşı; beslenme tedavisiGebelikte tanı alan diyabete “gestasyonel diyabet” denir. Gestasyonel diyabetin bilinen diyabet (şeker) hastalığından farkı gebeliğin sonunca iyileşebilir ozellikte olmasıdır. Gebelikte fetusun rahme tutunmasını kolaylaştıran bazı hormonlar (prolaktin, progesteron, kortizol) insulini salınımını baskılayabilirler. Buna bağlı olarak azalan insulin salınımı anneyi diyabet benzeri bir tabloya surukler. Bu durum genellikle 24. gebelikte haftası civarında ortaya cıkar. Her 100 gebeden 7’sinde gozlenir. Gestasyonel diyabet tanısı şeker yuklemesi testi ile konur ve varlığı farkedilip kontrol altına alındığı surece anne hic sıkıntı yaşamaz. Ancak, tedavi edilmezse ceşitli komplikasyonlara yol acabilir. Tedavinin en onemli kısmı ise beslenme tedavisidir. Beslenme tedavisinde amac anneyi sağlıklı besleyerek kan şekerini dengede tutmak ve gelişebilecek komplikasyonlardan korunmaktır.
Kimler Risk Altındadır?
Onceki gebeliğinde gestasyonel diyabet oykusu olanlar, gebelik oncesinde insulin direnci ya da glukoz intoleransı tanısı olanlar, ailesinde Tip 2 diyabet tanısı olanlar, onceki gebeliğinde amnion sıvısı azaldığı icin riskli diyabet oykusu olanlar, iri bebek (doğum ağırlığı 4 kg’ın uzerinde) doğurmuş kadınlar, onceki ya da bu gebeliğinde 20 kg’ın uzerine ağırlık kazanmış olan kadınlar, aclık kan şekeri olcumu 100 mg/dl’nin, tokluk kan şekeri olcumu 140 mg/dl’nin uzerine cıkanlar, gebeliğe başlangıc ağırlığı yuksek olan kadınlar gestasyonel diyabet riski taşırlar.
Gestasyonel Diyabeti Olan Bir Kadın Doğumdan Sonra Tip II Diyabet Tanısı Alma Riski Taşır mı?
Calışmalar diyor ki; beslenme alışkanlıklarını duzene sokmayan annelerin %20-30’u doğumdan sonraki ilk 7 ila 10 yıl icinde, %50-60’ı yaşamının diğer yıllarında Tip II diyabet riski taşır. Gestasyonel diyabeti olan anne beslenmesine dikkat etmeyerek yeni doğan bebeğini de ileriki yaşlarda diyabet, obezite, glukoz intoleransı riski taşımasına zemin hazırlayabilir.
Gebelik Diabetinden (Gestasyonel Diyabetten) Korunmak İcin Gebelikte Ağırlık Kazanımınıza Dikkat Etmelisiniz
Gebelikte kac kilo kazanmanız gerektiği gebeliğe başladığınız vucut ağırlığınıza gore değişir. Eğer gebeyseniz, hadi bir hesaplama yapalım; oncelikle Beden Kitle İndeksinizi hesaplayalım. Beden Kitle İndeksi vucut ağırlığının (kg) boy uzunluğunun (m) karesine bolunmesi ile elde edilir. Oncelikle boy uzunluğunuzu olcun; diyelim ki 160 cm. 160 cm=1,6 m. Boy uzunluğunuzun metre cinsinden karesini alalım; 1.6x1.6=2.56 m2. Şimdi vucut ağırlığımızı elde ettiğimiz bu değere bolelim. Diyelim ki; 60 kiloyuz; 60/2.56= 23.44. İşte bu bulduğumuz değer (23.44) Beden Kitle İndeksiniz. Şimdi aşağıdaki tabloya bakalım ve gebelik suresince toplam kac kilo almamız gerektiğini gorelim.
Tablo. Gebelikte onerilen ağırlık kazanımı (ADA Report)
Beden Kitle İndeksi (BKİ) (kg/m2)
Onerilen ağırlık kazanımı
BKİ < 19.8
12.5 – 18 kg
BKİ 19.8 – 26
11.5 – 16 kg
BKİ > 26-29
7 – 11.5
BKİ >29
En fazla 6 kg
İkiz gebelik
16 – 20.5 kg
Gebelik suresince her kadın kendisi icin ozel hazırlanmış bir beslenme programını uygulamalıdır. Cunku, bir kadının sağlıklı bir gebelik sureci gecirebilmesi icin gereksinimleri hesaplanırken boy uzunluğu, gebeliğe başlangış ağırlığı, gebe kaldığı yaş, gebeliğin kacıncı haftasında olduğu, fiziksel aktivite duzeyi, sigara vb kullanıp kullanmadığı, beslenme alışkanlıkları, onceki gebelik oykuleri, tıbbi ozgecmişi dikkate alınır.
Gestasyonel Diyabet Tanısı Aldım, Şimdi Nasıl Beslenmeliyim?
Beslenme tedavisinde ana prensip anneye ceşitli bir beslenme sunmak ve karbonhidrat gereksinimini kompleks karbonhidratlardan sağlamaktır. Karbonhidrat iceren besinleri tukettiğimizde vucudumuz glukoza ulaşır. Glukoz ise tum hucrelerin temel yakıtıdır. Bu nedenle, diyetten karbonhidratı cıkartmak gibi bir alternatif asla duşunulemez. Kompleks karbonhidrat tuketmenin avantajı; kan şekerini yavaş ve kontrollu yukselten besinler olmasıdır. Kompleks karbonhidrat iceren besinlere ornek olarak kurubaklagilleri, tam tahıllı besinleri verebiliriz.
Hangi Besinler Karbonhidrat İcerir?
Karbonhidrat iceren ve tuketebileceğiniz besinler
Karbonhidrat iceren ve tuketmemeniz gereken besinler
Sut ve urunleri
Basit şeker (sofra şekeri)
Meyve
Taze sıkılmış dahi olsa meyve suları
Tam tahıllı ekmek ceşitleri
Beyaz ekmek
Kurubaklagiller
Basit şeker ve şurup iceren yiyecekler
Fırında pişmiş patates
Kızarmış patates
Sebzeler
Bal, recel

Gestasyonel Diyabet Tanısı Almış Bir Kadına Beslenme Onerileriniz Neler Olur?
Oncelikle belirtmeliyim ki; annenin kan şekeri seviyesinin normal aralıkta olması anneyi gestasyonel diyabetin komplikasyonlarından, ozellikle doğum ağırlığı 4 kg’ın uzerinde olan bebek doğurmaktan korur. Buna ek olarak bebekte gelişebilecek hipoglisemi, hipokalsemi, hiperbilirubinemi ve polisitemiden korur.
Beslenme tedavisine hemen başlamalısınız. Beslenme onerisi alacağınız kişi mutlaka bir beslenme ve diyet uzmanı (diyetisyen) olmalıdır. Başvurduğunuz uzmanın bir universitenin Beslenme ve Diyetetik Bolumu’nden mezun olmuş olmasına dikkat edin. Diyetisyeniniz gun icinde ne kadar karbonhidrat tuketmeniz gerektiğini ve buna hangi besinlerden, nasıl bir duzen icinde ulaşmanız gerektiğini planlayacak ve hesaplayacaktır. Bu sayede sağlıklı bir gebelik gecirmenin anahtarı sizde olacaktır.
Sabah kahvaltısı, oğle yemeği ve akşam yemeği; uc ana oğun de kıymetli. Hicbirini atlamayın. Her ana oğunde tabağınızdan her besin grubundan bir besin olmasına ozen gosterin. Mesela, kahvaltıyı ele alalım; sut grubundan 1 su bardağı yarım yağlı sut veya 1 kucuk kase yarım yağlı ya da probiyotik yoğurt, et grubundan pastorize beyaz peynir ve/veya yumurta, tahıl grubundan tam tahıllı ekmek ve/veya sade yulaf ezmesi, sebze-meyve grubundan iyi yıkanmış bir sebze ya da kabuklu meyve tuketebilirsiniz.
Her 2 ila 2,5 saatte bir beslenmeye ozen gosterin.
Sabah ara oğununde 1 su bardağı yarım yağlı sut icmeye calışın. İyi bir kalsiyum kaynağı olmasının yanında kan şekerinizin duzenlenmesine de yardımcı olur.
Meyve porsiyonlarını kontrol altına alın. Meyve duşunduğunuz kadar masum değil. Ustelik yapısındaki karbonhidratın kan şekerinizi hızla yukseltebileceğini unutmayın. O yuzden, meyve yediğiniz ara oğunde yanında sut ya da sut urunu tuketmeyi ihmal etmemenizi oneririm. Konserve meyve ise sakın almayın ve tuketmeyin.
Gece uykusunda hormon seviyelerinde meydana gelen değişimlerden dolayı, sabah uyandığınızda, kan şekeri seviyenizin normalin dışında olduğunu gorebilirsiniz. Endişeye kapılmayın. Yapmanız gereken kahvaltı oğununu ve gece ara oğununu asla atlamamaktır.
Emin olun, ne kadar canınız cekse de, basit şeker iceren kekler, kurabiyeler hic size uygun değil…
Gunluk beslenmenizde tam tahıllı urunlere (tam tahıllı ekmek, bulgur, kara buğday, esmer makarna gibi), sebzelere, kurubaklagillere (yeşil mercimek, nohut gibi), yağlı tohumlara (ceviz, ciğ badem gibi) yer verin. Bu besinler sadece posa değil, aynı zamanda vitamin, mineral, iz element, antioksidant ve bazı koruyucu fitokimyasalların (bitkisel biyoaktif bileşenlerin) iyi kaynaklarıdır.
Yapay tatlandırıcı kullanmayın.
Doktorunuza da danışarak, hergun duzenli kan şekeri takibi yapın ve bir kayıt defteri tutun.
Etiket bilgisi okuma alışkanlığı kazanın. Bir besinin uzerine “şekersiz” etiketi olmasına aldanmayın, etiketini inceleyin.
Egzersiz yapmalı mıyım?
Gestasyonel diyabet tedavisinde her ne kadar duzenli egzersiz sureci desteklese de egzersiz yapıp yapmama fikri doktorunuzun onerisi doğrultusunda şekillenmelidir. Kadın hastalıkları ve doğum uzmanınız egzersiz yapmanızın sakıncası olmadığını duşunuyorsa, size onerim gunluk ılımlı tempoda, 20 ila 45 dakika arası yuruyuş yapmanız olacaktır.
Sağlıklı beslenme her kapının kilidini acan, hastalığın seyrini kontrol altına alan, bulgu ve semptomları hafifleten, sağlık durumunu iyileştiren gizli bir anahtardır. Gunun guzel, beslenmenize dair farkındalığınız yuksek olsun. Sevgiler…

[h=2]Ankara Diyetisyen uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]