Gestasyonel diabet (gebelik şekeri)Gebeliğe ait onemli bir sorun
Gebelik şekeri (Gestasyonel diabet ) şeker hastalığının gebelik sırasında ortaya cıkan ozel bir şeklidir. Tipik olarak gebeliğin ikinci yarısında ortaya cıkar.Bu hastalarda kan şekeri duzeyi gebelik oncesinde normal sınırlardadır.
Normal şartlarda belirli aralarla besin almamıza karşın kan şekeri duzeyimiz belli sınırlar icinde sabit tutulur.Bunu duzenleyen ceşitli mekanizmalar birbiriyle denge icinde calışır.Kan şekerini yukselten mekanizmalar sayıca oldukca fazladır.Buna karşın kan şekerini duşurmeye yonelik hemen tek mekanizma pankreastan salgılanman ‘insulin’dir.Gebelik kan şekerini yukselten tum mekanizmaların daha aktif hal aldığı bir donemdir.Ayrıca ‘ plasental laktojen’ gibi gebeliğe ozgu bazı hormonlar da kan şekerinin yukselme eğilimini arttırır.Eğer pankreasın insulin salgısı dengeyi sağlamakta yetersiz kalırsa gebelik şekeri tablosu ortaya cıkar.
Gebelik şekeri icin risk altında olan gebeler
Ailesinde şeker hastalığı olanlar
35 yaşın uzerindeki gebeler
Gebeliği sırasında cok kilo alanlar
Daha once 4000 gr ın uzerinde bebek doğurmuş olanlar .
Amniotik sıvının normalden fazla izlendiği gebeler
Gestasyonel Diyabet tum gebeliklerin % 2-4 unde ortaya cıkar, bu yuzden her anne adayına, ozellikle de riskli olanlara gebeliğin 24. ve 28. haftaları arasında tarama testi uygulanması gerekir.
Bu tarama testinde kişiye once 50 gr şeker yuklemesi yapılır. Testte, 50 gr glukoz icilmesinden bir saat sonra kan şekeri olculur. Sonuc, 140 mg/dl'nin altında ise gebede "Gestasyonel Diyabet" yoktur diyebiliriz. Eğer kan şekeri 140 mg/dl'nin uzerinde ise ikinci bir şeker yuklemesi gereği ortaya cıkar.
100 gr şeker yuklemesi ile yapılan 3 saatlik testte ise kan şekeri değerleri başlangıcta: 95 mg/dl, 60 dakikada; 165 mg/dl, 120 dakikada; 145 mg/dl, 180. dakikada: 125 mg/dl değerlerinin altında olmalıdır. Bu değerlerden ikisi yuksekse kişiye "Gestasyonel Diyabet" tanısı konur.
Bu basit testlerin yapılmasının onemi cok buyuktur, ozellikle 100 yıl kadar once, gebe diyabetiklerin coğunun bebeklerinin, bir kısmının da kendi yaşamlarının kaybettikleri duşunulurse, annenin glukoz duzeylerindeki artış, anne karnındaki bebek (fetus) acısından buyuk onem taşır. Fetus plasenta yoluyla anneden aldığı besinler (glukoz, aminoasit ve yağ asitleri) ile beslenir. Annenin karnında yukselen şeker miktarı, direkt olarak bebeğe yansır ve fetusta glukoz fazlalığı oluşur. Bebek bu duruma yaptığı insulini artırarak karşılık verir. İnsulin bebekte buyumeyi uyaran bir hormondur. Fetal insulinin gebeliğin 24-28. haftalarından itibaren artışı, bebeğin buyumesini hızlandırır ve doğum ağırlığını 4000 gr'ın uzerine cıkar. İri bebek (Makrosomi) olarak adlandırılan bu tablo bebek acısından pek cok risk taşır. Doğum sırasında oluşabilecek omuz cıkıkları, sinir yaralanmaları, solunum sıkıntısı, şeker duşukluğu, sarılık bu sorunlardan bazılarıdır, ancak hem geliştirilen yeni testler hem de insulinin keşfi ve yaygın kullanımı sayesinde anne ve bebeklerinin karşılaştığı bircok risk ortadan kalkmıştır.
Gestasyonel diyabetli bir annede amac, aclık kan şekerini 90 mg/dl, yemekten 2 saat sonraki tokluk şekerini ise 120 mg/dl'nin altında seyretmesini sağlamaktadır. Bu amacla, kişiye once ozel bir beslenme planı uygulanır ve kan şekeri bir hafta boyunca izlenir. Eğer bu sure icinde şeker değerleri belirtilenin uzerine cıkıyorsa, hemen insulin tedavisine başlanmalıdır. Bu donemde anne mutlaka bir şeker olcme cihazı almalı ve kan şekerinin her oğunden once, oğunlerden 2 saat sonra ve yatarken olmak uzere gunde 7 defa olcmelidir. Olcum sıklığı haftada en az iki gun olmalıdır. Olculen değerler bir gunluğe kaydedilmelidir. Bebeğin sağlıklı buyume ve gelişimi icin bu onlemlerin alınması gerekir.
Yanlış ve yaygın bir inanışa gore insulin zararlıdır ve alışkanlık yapar.Bu nedenle insulin tedavisi gerektiğinde anne adaylarında coğu kez bir direnc gozlemlenir.Oysa ki insulin tedavisi tum şeker hastaları icin bilimin sağladığı en buyuk hizmetlerden biridir.İnsulin tedavisinin mumkun olmadığı yıllarda bir şeker hastasının sağlıklı bir bebek sahibi olma şansı yoktu.Gebelik şekeri nedeniyle insulin alan anne adaylarının cok buyuk coğunluğunda gebelik sonrasında metabolizma değişiklikleri nedeniyle şeker duzeyleri tedavi gerektirmeyecek duzeye iner.Tedavide insulin ihtiyacı gebelik haftası ilerledikce artar.Yani yeterli insulin dozları gebeliğin sonuna dek yukselme gosterebilir.
Doğumdan hemen sonra insulin direnci ortadan kalkar ve diyabet duzelir. İnsulin kullanan annede, doğum sonrası şeker olculmeli ve insulin tedavisi kesilmelidir. Aksi halde, ciddi kan şekeri duşukluğu (hipoglisemi) meydana gelebilir. Ancak, nadiren de olsa, doğumdan sonra diyabet kalıcı olabilir. Bu durumda, anne sut verdiği surece, insulin tedavisi surdurulur. Daha sonraki tedavi şekline diyabet uzmanı karar verecektir.

[h=2]İstanbul Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]