Genital Lenfodem Nedir?

Genital bolgede oluşan lenfodem nadir bir hastalık olsa da bu hastalığa yakalananlar icin son derece rahatsız edici ve hayatı gucleştiren bir durumdur. Hem erkekleri, hem de kadınları etkileyebilir. Fakat ozellikle yercekiminin etkisi ve cinsler arasındaki anatomik farklılıklar sebebiyle erkeklerde daha sık gorulur. Bacaklarında lenfodem olan hastaların yaklaşık % 10’unda genital bolgede de şişlik ortaya cıkar. Fakat genital lenfodem bazı hastalarda tek başına da gorulebilir. Genital lenfodem bazı durumlarda travma veya selulit sonucu oluştuğunda kendiliğinden iyileşebilir. Ancak ne yazık ki genellikle kronik bir hal alır ve geri dondurmek zordur. Fakat kontrol altına alınabilir ve uygun bir lenfodem tedavisi ile azaltılabilir. Genital lenfodem primer veya sekonder lenfodem sonucu ortaya cıkabilir.

Primer ve Sekonder Lenfodem Nedir?

Sadece genital bolgeyi etkileyen primer, yani sebebi bilinmeyen lenfodem oldukca nadirdir. Doğumda veya ergenlik doneminde ortaya cıkar ve zaman gectikce şişlik artar. Asıl sebep, lenf damarlarının az gelişmiş olmasıdır. Bu hastalardan obez, yani aşırı kilolu olanlarda genişlemiş karın bolgesi kasık bolgesindeki lenf damarlarına baskı yapacağından genital lenfodem gelişme riski daha fazladır.

Sekonder, yani sonradan edinilmiş lenfodem genital bolgeyi daha cok etkiler. Afrika, Hindistan ve diğer tropik ulkelerde genital şişlik daha cok “filariyazis” adı verilen bir enfeksiyondan sonra oluşsa da bu hastalık ulkemizde son derece nadirdir. Ulkemiz gibi batılı toplumlarda genital lenfodem buyuk oranda jinekolojik, urolojik, karın bolgesi veya prostat kanserleri icin yapılan ameliyat ve ışın tedavisi (radyoterapi) sonrası ortaya cıkmaktadır.

Genital Lenfodemin Belirtileri Nelerdir?

Genital bolgenin farklı yerleri farklı boyutlarda şişebilir. Erkeklerde penis ve skrotum, birlikte veya ayrı ayrı şişebilir. Bazı hastalarda skrotum o kadar şişer ki hasta yuruyemeyecek hale gelebilir. Şişlik arttıkca penis skrotumun icine gomuleceğinden idrar yapma ve cinsel aktivite esnasında yetersizliğe yol acabilir. Kadınlarda vajenin ic ve dış dudakları (labiumlar) genellikle etkilenir ve şişer. Bu dudakların şişmesi kadınlarda da idrar yapma ve cinsel aktivite bozukluklarına yol acar.

Genital bolgede yanma tarzında bir ağrı da belirtilerden biridir. Şişlik ilerledikce deride kuruluk, kalınlaşma, pullanma ve siğil oluşması gibi değişiklikler ortaya cıkar. Bu bolge surekli sıcak, nemli olduğundan ve deride sık sık catlaklar oluştuğundan bakterilerin tutunması ve uremesi icin iyi bir ortam oluşturur. Bu durum sonucunda her hasta icin değişen sıklıkta selulit atakları soz konusudur. Bu ataklar esnasında genital bolge kızarık, sıcak ve hassastır, şişlik daha da artar. Enfeksiyon etraf deriye yayılarak daha geniş bir alanı etkileyebilir. Bazı hastalarda genital lenfodemin ilk belirtisi bu selulit tablosu olabilir.

Genital bolgede mantar enfeksiyonlarına sık rastlanır ve tedavisi guctur. Cok rahatsız edici bir diğer durum da deride oluşacak catlaklardan donem donem lenf sıvısı akmasıdır. Bu akıntı genelde birkac gun surer ve uygun şekilde tedavi edilmezse devamında yeni bir enfeksiyona sebep olur. Şişlik arttıkca cinsel bozukluklar gorulur. Erkelerde iktidarsızlığa veya sertleşme sırasında ağrıya sebep olabilir. Kadınlarda da ilişki sırasında ağrı ve libido azalmasına sık rastlanır.

Genital Lenfodemin Tedavi Secenekleri Nelerdir?

Diğer lenfodem olgularında olduğu gibi genital lenfodem hastalığında da cerrahi olan ve olmayan iki temel tedavi yaklaşımı soz konusudur. Bu iki tedavi yontemi birbirinin alternatifi olmayıp, bircok hastada birbirini tamamlayıcı unsurlar olarak uygulanırlar. Uygulanacak tedavi ne olursa olsun cilt bakımı ve genital bolgenin hijyenine dikkat edilmesi tedavinin vazgecilmez parcasıdır. Enfeksiyon riskini azaltmak icin bolgenin hergun antibakteriyel bir sabunla yıkanması, su bazlı kremlerle duzenli olarak nemlendirilmesi gerekir. Kızarıklık ve ısı artışı olduğunda uygun antibiyotik veya antifungal (mantar ilacı) derhal başlanmalıdır. Selulit sık tekrarlıyorsa engellemek icin uzun sure antibiyotik kullanılması gerekebilir.

Cerrahi Olmayan Tedavi Yontemleri Nelerdir?

Genital lenfodemin cerrahi olmayan tedavisinde bası giysileri, cok katlı bandajlar, egzersiz ve manuel lenf masajı kullanılır. Bası giysileri genellikle hastaya ozel yapılan tayt veya şort şeklindedir. Giyildiğinde hasta hem kendini daha konforlu hisseder, hem de şişlik azalır. Cok katlı bandajlar da şişliklerin azaltılması icin deneyimli fizyoterapistler tarafından uygulanması gereken bir diğer yontemdir. Genital lenfodemin tedavisini ustlenecek fizyoterapistin bu konuda ozel bir eğitimden gecmiş olması gerekir. Cunku genital lenfodem tedavisi, kol ve bacaklarda gorulen lenfodemin tedavisinden bazı farklıklıklar gosterir. Ulkemizde lenfodem fizyoterapisti son derece az olup, genital lenfodem konusunda uzmanlaşmış fizyoterapist bulmak ayrıca cok guctur.
Uygun egzersiz, lenfodem tedavisinin vazgecilmez unsurlarından biridir. Tum lenfodem olgularında olduğu gibi genital lenfodem icin de en uygun egzersiz yuzme veya suda yurume egzersizleridir. Yuzme esnasında suyun desteği ve basıncı ile şişlik azalmaktadır. Ancak genital lenfodemi olan hastaların yuzebilmesi icin cilt bakımlarını iyi yapmaları ve ciltlerinde catlak gibi enfeksiyona yatkınlık yaratacak yaraları olmamalıdır. Yurume ve bisiklete binmek de onerilen egzersizler arasındadır. Ancak bu egzersizler yapılırken hasta mutlaka bası giysisi veya bandaj kullanmalıdır. Kadın hastalar, karın ve diyafram egzersizlerinin yanında “pelvik taban egzersizleri” adı verilen bazı hareketleri de uygulayabilirler. Ancak tum bu egzersizlerin bir fizyoterapist denetiminde yapılma zorunluluğu vardır.

Lenf drenaj masajları lenfodem tedavisinde cok onemli yer tutar. Manuel lenfatik drenaj masajı, deneyimli ve eğitimli fizyoterapistler tarafından uygulanır. Cok hafif ve ağrısız bir masajdır. Bu masajla şişliğe sebep olan sıvı, odemli genital bolgeden, daha kolay boşalabileceği sağlam vucut bolgelerine doğru uzaklaştırılır. Bu masajın daha basit bir ceşidi hastalara veya hastanın bakımını yapan yakınlarına oğretilerek hastaların kendi tedavilerine evde devam etmeleri sağlanabilir.

Cerrahi Tedavi Secenekleri Nelerdir?

Bazı durumlarda yukarda belirtilen cerrahi olmayan tedavi yontemleri yetersiz olabilir ve şişliğin inmesini sağlayamaz. Bu durumlarda plastik cerrahi teknikleriyle hastalıklı dokunun alınıp, yerine sağlıklı bir deri dokusunun getirilmesi gerekebilir. Ayrıca secilmiş olgularda, ozellikle lenf damarları sağlam olan hastalarda, supermikrocerrahi teknikle bu lenf damarlarını toplardamarlara dikerek daha fizyolojik bir ameliyat yapmak mumkun olabilir. Bu yontemle tedavi edilen hastalarda, cok daha uzun bir sure icin kalıcı cozum elde etmek mumkundur. Ancak ne yazık ki lenfodeme yakalandıktan sonra cok uzun sure gecmiş hastalarda lenf damarları bozulabilmekte ve supermikrocerrahi icin uygun lenf damarı bulmak mumkun olmayabilmektedir. Dolayısıyla, bazı primer lenfodem olgularının yanında, supermikrocerrahi icin en uygun adaylar sekonder lenfodem hastaları, yani genellikle bir kanser tedavisi sonrası lenfodem gelişen hastalardır.

[h=2]İstanbul Plastik Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]