Genclerin tehlikeli oyunu bonzai (sentetik marihuana) Sentetik marihuana, laboratuvar ortamında ot ve benzeri maddelerin kimyasal likitlerle spreylenmesi sonucu oluşturulan normal marihuananın icinde bulunan THC maddesi gibi etki yapması beklenen bir uyuşturucu turudur. İlk olarak 2004 yılında Avrupa’da uretildiğinde ‘’zararsız’’, ‘’marihuanaya yasal bir alternatif’’ ve ‘’tasarımcı uyuşturucusu’’ olarak gibi acıklamalarla pazarlanmıştır. Ulkemizde son birkac yıldır bulunmasına rağmen cok hızla kullanımı yaygınlaşmıştır.
Sentetik Marijuana Nasıl Kullanılır?
Kullanımı normal marihuana benzer. İki şekilde tuketilir;
1. Madde tutun veya normal marihuana ile karıştırılarak sigara gibi sarılarak icilir.
2. Madde kendi başına ya sigara gibi sarılır ya da pipo veya kova (nargile benzeri bir alet) yardımıyla kullanılır.
Sentetik marihuana aynı zamanda kek, cay gibi yiyecekler ve iceceklerin icine karıştırılarak da tuketilebilir. Ayrıca ‘’tutsu’’ olarak satılmakta olup goruntusu daha cok odaya guzel koku vermek icin biriktilen cicek ve ot yapraklarına benzemektedir.
Yanlış Reklam!
Sentetik marihuana ve benzeri maddelerin genellikle ceşitli bitkilerden alınan ‘’Doğal’’ psikoaktif maddeler icerdiğine dair yanlış bir bilgi dolaşmaktadır. Her ne kadar bazen doğal bitkilerden alınan maddeler uretiminde kullanılsa da yapılan kimyasal analizler sonucu bonzai ismi ile kullanılan uyuşturucunun icinde bulunan malzemelerin sentetik bileşenlerden oluştuğu saptanmıştır. İlk olarak bir tutsu ceşidi olarak pazarlaması yapılan madde, ‘’insan tuketimine uygun değildir’’ ibaresiyle satılmaktaydı. Yasal olarak yasaklanmadığı icin uzun yıllar boyunca sentetik marihuana ve benzeri maddelerin erişilebilirliğinin kolay olması ve internet uzerinden satışının yapılması bu maddeyi kısa surede ozellikle gencler ve lise oğrencileri arasında populer hale geldi. Bunun uzerine sentetik marihuana ve benzeri maddelerin satışına ulke capında bir yasak getirildi.
Sentetik marihuanın yapımında kullanılan kimyasalların icinde bulunan THC maddesi, normal marihuananın icindekinden cok daha kuvvetli bir etkiye sahip olduğundan kullanıcılar icin cok daha zararlı sonuclar doğurmaktadır. Sentetik marihuana yapımında kullanılan bu kimyasalların oluşturdukları yan etkilerin neler olduğu hakkında halen yeterince bilgiye sahip değiliz. Her gecen gun kullanıcılarda yeni ve daha onceden bilinmeyen onemli yan etkiler saptanmaktadır. Ayrıca sentetik marihuananın yapımında kullanılan şimdiye kadar saptanmış olan 5 kimyasal maddenin tıbbi hicbir faydası saptanmamıştır. Amerikan Narkotik Birimi tarafından sentetik marihuana yapımında kullanılan bu maddelerin ticaretinin yapılması ve bulundurulması yasaklanmıştır. Ancak ureticiler bu yasaklardan kurtulabilmek icin sentetik marihuana karışımlarında zaman zaman farklı kimyasallar kullanmaktadırlar. Fakat Amerikan Narkotik Birimi bu durumun sıkı bir takibini yapmakta ve sentetik marihuana yapımında kullanılan yasaklı maddeler listesinin guncel olarak yenilenmesi icin calışmaktadır.
Kullanım Yaygınlığı
Ulkemizde son yıllarda yatarak tedavi icin bağımlılık tedavi kliniklerine başvuran kişilerin eroinden sonra en sık kullandıkları madde sentetik marihuanadır. Bu maddenin erişilebilirliğinin kolay olması ve toplum icinde yaygın olan maddenin ‘’zararsız’’ olduğu yonundeki yanlış inanış nedeniyle bu uyuşturucunun populerliği hızla artmıştır. Ayrıca maddenin, marihuana ve diğer uyuşturuculara gore idrar tahlilinde tam olarak saptanamıyor olması onu populer yapan nedenlerden bir diğeridir.
2011 yılında Amerika’da yapılan bir araştırmaya gore lise oğrencileri arasında sentetik marihuana, normal marihuanadan sonra 2. en cok kullanılan uyuşturucudur Kızlara oranla erkekler arasında daha populer bir kullanımı vardır . Erkek/ Kız oranı 2 den fazladır. Bu araştırmaya gore, Amerika’daki lise oğrencilerinin aşağı yukarı yuzde 36’sı normal marihuana, yuzde 11’inden biraz fazla bir grup ise sentetik marihuana kullandığını belirtmiştir. Ulkemizde halen bu maddenin kullanım yaygınlığı ile ilgili bir yapılan araştırma olmamasına rağmen benzer sonucların cıkacağı kanaatini taşımaktayım.
Etkileri
Sentetik marihuanada bulunan bileşenler bu reseptorlerle normal marihuanada bulunan THC’ye nazaran, daha guclu bir bağ kurarak kişilerin daha guclu ve tahmin edilemez etkiler yaşamasına neden olmaktadır. Sentetik marihuanada bulunan kimyasal bileşenlerin ne olduğu tam olarak bilinmediğinden, bu maddeyi kulanan kişilerin maddeden bekledikleri etkilerden cok daha ciddi sonuclara maruz kaldıkları bilinmektedir.
Bircok illegal ve ‘’dizayn edilmiş’’ uyuşturucu maddelerin icinde bulunan bileşenler bilinmemekte ve sentetik marihuana da olduğu gibi icerisinde toksik maddeler bulunduğu duşunulmektedir. Bu sentetik kimyasallar ile beyindeki THC reseptorleri arasındaki bağ ne kadar guclenirse, kişilerin madde kullanımına bağlı anksiyete ve paranoya yaşama ihtimalleri de o kadar artar.
Beyni Nasıl Etkiler ?
Sentetik marihuana kullanıcıları bu maddeyle ilgili deneyimlerini normal marihuananın yarattığı etkilere benzer şekilde aktarmışlardır.
• Mizac yukselmesi (keyif),
• Rahatlama,
• Algılama değişimi.
Normal marihuanadan farklı olarak sentetik marihuanada bulunan kimyasallar nedeniyle kullanıcıların daha kuvvetli etkiler yaşaması muhtemeldir. Bazı kullanıcılar akıl hastalığı bulgusu olan psikotik semptomlar geliştirebilirler. Bu kişiler aşırı anksiyete, paranoya ve halusilasyon gibi etkiler yaşadıklarını soylerler.
Sentetik marihuanada bulunan kannabis benzeri bileşenler beyindeki hucre reseptorlerini etkileyerek normal marihuanada bulunan THC’nin yarattığı etkiden 100 kat fazlasını yaratmaktadır. Bu bileşenler, HU-210, CP 47,497, JWH-018, JWH-073, JWH-398, JWH-250’dır. Bu da sentetik marihuananın cok zararlı, tahmin edilemesi mumkun olmayan, cok guclu etkiler yaratmasına neden olmaktadır.
Şu ana kadar sentetik marihuananın beyinde yarattığı etkilerle ilgili yapılmış bilimsel bir calışma bulunmamaktadır. Fakat bununla birlikte sentetik marihuananın icinde bulunan kimyasalların, normal marihuanadaki birincil psikoaktif madde olan THC gibi beyindeki aynı reseptorleri etkilediği bilinmektedir.
Sağlığa Etkisi
Sentetik marihuana kullanıcılarının aktardığı semptomlar arasında;
• Kalp carpıntıları,
• Kusma, heyecan,
• Aşırı sozel veya motor hareketlilik
o amacsız huzursuzluk,
o ellerini ovuşturma,
o giysileriyle oynama,
o volta atma,
o bağırıp cağırma,
o hayıflanma,
o inleme gibi surekli tekrarlanan,
• Aşırı terleme,
• Bilinc bulanıklığı,
• Halusilasyonlar vardır.
Amerika’dan alınan verilere gore, 2010 yılında, sentetik marihuana nedeniyle hastanelerin acil servislerine başvuran kişi sayısı 11.400’dır. Sentetik marihuananın neden olduğu başlıca komplikasyonlar;
• Yuksek kan basıncı,
• Kalbe giden kan akışını yavaşlatmış ve kalp krizi
• Mide bulantısı, kusma,
• Aşırı anksiyete,
• Kriz ve nobetlerdir.
Bobrek yetmezliği
Pediactrics dergisinin 2011 sayısında sentetik marihuana kullanımı sonrası hastaneye kaldırılan uc ergenin hikayesi yayınlanmıştır. Hastalarda gorulen semptomlar, değişen seviyelerde katatoni (sozlu ya da fiziksel herhangi bir uyarılmaya cevap verememe, katılaşma ve acı hali), kalp carpıntısı, heyecan, aşırı anksiyete, baş donmesi, bağ ağrısı, aşırı terleme, konuşmanın yavaşlaması, ve bilinc bulanıklığıdır. Hastalardan iki tanesi 3-4 saat sonrasında normal haline donmuş fakat bir tanesi taburcu edilmeden once tam bir gununu hastanede gecirmiştir.
Sentetik marihuanın ureme, kanser gelişimi, hafıza veya bağımlılık uzerindeki uzun donem etkileri henuz bilinmemektedir. Bir rapora gore sentetik marihuanada bulunan kimyasallardan geriye kalan ağır metaller sağlığı olumsuz yonde etkilemektedir.
Bağımlılık Yapar mı?
Sentetik marihuana birkac kullanımdan sonra eroin, kokain gibi guclu bağımlılık yaptığı saptanmıştır. İlk kullanımlarında ,bu maddeyle olumsuz deneyimleri olan kişilerin bile sonrasında madde kullanımını bırakmadıkları, ve madde arayışı icine (craving) girdikleri gozlemlenmiştir.
Duzenli kullanıcılar kısa bir sure bile kullanmadıklarında kaygı, titreme, terleme, halisulasyon gibi yoksunluk semptomları geliştirebilirler. Normal marihuana gibi, sentetik marihuana da vucuttan uzun sure atılmaz.
TEDAVİ
Herkese uygun olabilecek tek bir tedavi yontemi yoktur. Uygulanacak olan tedavinin amacı bağımlı olan kişiyi aile icinde, iş hayatında ve toplumda verimli hale getirecek işlevsellik duzeyine getirmek olmalıdır. Bunun icin de tedavi ortamlarını, yapılacak mudahaleleri ve hizmetleri her bir bağımlının kendine ozgu sorunlarına ve ihtiyaclarına gore ele almak gerekir.
Uygulanacak tedavinin kolayca ulaşılır olması gerekir. Madde bağımlısı bireyler tedaviye girme konusunda kararsız olabileceklerinden dolayı tedaviye girmeye hazır oldukları zaman fırsatlardan yararlanmak cok onemlidir. Eğer bağımlı kişiler tedaviyi talep ettiklerinde kendilerine tedavi olanaklarına kolayca ulaşamazlarsa tedavi taleplerinden vazgecebilirler. Bu durumda tedavi edebileceğimiz bağımlıları kaybetmemize neden olabilir. Bunun icinde bağımlı hastaları her zaman kabul edecek tedavi merkezlerine gereksinim vardır. Bu merkezlere başvuran bağımlılara randevu vererek bekletmek doğru değildir. Cunku bekleme surecinde iken daha fazla fiziksel ve psikolojik zarar gorebilirler, yuksek doz kullanımı nedeni ile olebilirler veya kriminal olaylara karışabilirler yada motivasyonlarını kaybederek tedaviden vazgecebilirler. Halbuki tedavi ekibinin amacı bağımlı kişinin tedavi, motivasyonunu sınamak değil artırmak olmalıdır.
Bağımlı kişiler icin secilecek tedavi her turlu gereksinimlerini hedef almalıdır. Bağımlı kişilere uygulanacak tedavinin etkili olabilmesi icin amac sadece madde kullanımı kesmesi olmamalıdır. Aynı zamanda madde kullanımına bağlı oluşan tıbbi, psikolojik, sosyal, mesleki ve yasal sorunlarına hitap edilmelidir.
Tıbbi detoksifikasyon bağımlılık tedavisinin sadece ilk safhasıdır ve tek başına uzun vadede madde kullanımını değiştirmeye pek az yararı vardır. Madde kullanımının kesilmesine bağlı gorulen yoksunluğun akut fiziksel belirtileriyle guvenli şekilde başa cıkmak icin hastalara tıbbi detoksifikasyon uygulanır. Ancak tek başına tıbbi detoksifikasyon nadiren bağımlıların uzun sureli yoksunluklarına yardımcı olur. Ancak bazı bağımlılar yoksunluk donemlerini atlatamadıkları icin tedavi olamazlar. Bu nedenle rahat ve sıkıntısız gecirilecek bir detoksifikasyon uygulaması etkin madde bağımlılığı tedavisinin guclu bir oncusudur.
Tedavinin etkin olması icin bağımlı hastanın gonullu olması şart değildir. Bağımlı hastanın motivasyonu ne kadar guclu olursa tedavi sureci o kadar kolaylaşır. Aileden, iş yerinden veya cezai adalet sistemin gelen onay, teşvik veya zorlama hem bağımlının tedaviye girişini ve tedavide kalınmasını hem de madde tedavi mudahalelerinin başarısını ciddi şekilde artırabilir.
Tedavi surecinde bağımlı hastanın olası bir madde kullanımı icin surekli kontrol yapılmalıdır. Tedavi sırasında madde kullanımına kaymalar olabilir. Tedavi sırasında bir hastanın madde veya alkol kullanımını orneğin idrar testi veya diğer testlerle takip etmenin amacı hastanın madde kullanma durtulerine karşı koymasına yardımcı olmaktır. Boyle bir takip, madde kullanımına dair erken kanıt sağlayarak bağımlının tedavisinin duzenlenmesine yardımcı olur. Yasadışı madde kullanımında testleri pozitif cıkan hastalara geribildirimde bulunmak takibin onemli bir unsurudur.
Madde bağımlılığından iyileşmek uzun bir surec olabilir ve sıklıkla birkac kez tedavi denemesini gerektirir. Bağımlı hastaların sadece bir kez tedavi ile başarılı olmaları cok nadir gorulen bir durumdur. Genellikle bağımlı hastalar diğer kronik hastalıklarda olduğu gibi tedavi surecinin her hangi bir doneminde de nuksler olabilir. Bağımlı hastaların uzun sureli ayıklık donemlerinin olmaları ve eski işlevselliklerine ulaşmaları icin uzun sureli tedaviye ve hatta coğul tedavi denemelerine ihtiyacları olabilir.
Hastanın tedavisi icin doğru secilen ilaclar, psikoterapi ve sağlanacak danışmanlık hizmetleri tedavinin onemli unsurlarıdır.



[h=2]İstanbul Psikiyatri uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]