Genclerin karşılaştığı cinsel şiddetGenclerin Karşılaştığı Cinsel Şiddet, Cinsel İstismar, Namus Adına İşlenen Cinayetler, Cinsel Haklar ve Ureme Hakları
Cinsel Haklar ve Ureme Hakları, İnsan Haklarının bir parcasıdır. Amacı her bireyin risksiz ve doyumlu bir cinsel yaşama sahip olmasıdır. Cinsel Haklar ve Ureme Hakları cinsellik ve uremenin tam iyilik halinde olabilmesine ilişkin yapıyı tanımlamaktadır. Uluslararası Nufus ve Kalkınma Konferansı (ICPD, Kahire, 1994) ve Dorduncu Dunya Kadın Konferansı (Pekin, 1995) cinsel ve ureme haklarını insan hakları gundemine koyarak, insan haklarını toplumsal boyuttan kişisel boyuta taşımıştır. Uluslararası İnsan Hakları Yasalarına bağlı olarak gencler icin ozelleştirilmiş cinsel sağlık ve ureme hakları tanımlamıştır:
Kendin olma hakkı: kendi kararını vermede, kendini ifade etmede, cinsellikten zevk almada, guvenli olmada, evlenmeyi ya da evlenmemeyi secmede ve aile planlamasında ozgur olma.
Bilme hakkı: cinsellik, gebelikten korunma, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar /HIV/AIDS, ureme ve cinsel haklar.
Kendini koruma ve başkası tarafından korunma hakkı: istenmeyen gebelik, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar /HIV/AIDS ve cinsel istismar konularında.
Sağlık hizmetlerine ulaşma hakkı: ozerkliğe saygılı, herkesin ulaşabildiği, kaliteli ve saygıyla sunulan sağlık hizmetleri.
Katılma hakkı: gencler icin planlanan programların planlanma, toplantı ve seminerlere katılma gibi her duzeyde calışmalara katılma.
Genclerin cinsel ve ureme hakları uluslararası insan haklarıdır. Genclerin cinsel ve ureme haklarına saygı gosterilmeli, onların cinsellikleri kabul edilmeli, gereksinimleri, uyarıları duyulmalı ve ciddiye alınmalıdır. Gencler gerekli bilgiye, desteğe ve hizmete ulaşmalıdır.
Aileler, sağlık personeli ve toplum tarafından ergen ve genclerin cinsel ve ureme haklarının goz onune alınmadığı ve ihlal edildiği bilinmektedir. Genc insanlar sosyo-demografik, kulturel ve sosyal faktorler nedeniyle sağlık hizmetlerini ozellikle cinsel ve ureme sağlığı hizmetlerini oldukca az kullanan bir toplum kesimini oluşturmaktadır. Sağlık, eğitim, sosyal hizmetler ve ulke programları icinde ergen ve genclerin cinsel haklar ve ureme haklarının korunmasına ve saygı gosterilmesine yonelik bir hizmet anlayışı geliştirilmesi gerekmektedir.
Cinsel Şiddet ve İstismar
İstismar; henuz erişkin sayılabilecek bedensel, ruhsal ve sosyal olgunluğa erişmemiş genc ile bu yetileri kazandığı varsayılan bir yetişkin arasında, gencin fiziksel ve/veya gelişimsel durumuna yansıyan ve bir kaza sonucu ortaya cıkmayan, sozel, fiziksel ya da duygusal her turlu etkileşim ya da etkileşim eksikliğidir.
Ne şekilde olursa olsun bir yetişkin bir gence cinsel amacla yaklaşmışsa burada bir istismar vardır denilebilir. Ancak durum gence verdiği zarara gore değerlendirilmelidir. Yetişkinler icin onemli gorulmeyen bazı durumlar genclerde korku, kirlenmişlik ve sucluluk gibi duygular yaratabilir. Geniş olcekli bir araştırmada her on erkek ve her uc kız cocuktan birinin on sekiz yaşından once cinsel istismara uğrama riski taşıdığı saptanmıştır.
Cinsel istismar ceşitleri aşağıda sıralanmıştır:
Sozel istismar.
Telefon konuşmaları.
Teşhircilik-gosterimcilik.
Rontgencilik.
Cinsel ilişkiye tanık etme/olma.
Bedenine cinsel amacla dokunma.
Mustehcen yayınları konu etme.
Fuhuşa itme.
Irza gecme.
Ensest, yasak sevi(aile ici cinsel istismar).
Cukurova Universitesi Tıp Fakultesi Cocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı tarafından yapılan bir calışmada (Avcı ve Diler) istismarcının %14 olguda yabancı, %28 olguda aile ici bir birey, %58 olguda ise cocuğu tanıyan ancak aileden olmayan birisi olduğu bulunmuştur. Cinsel istismara uğrayan kız cocuklarının yaklaşık %95’inde, erkek cocuklarının %80’inde istismarcı erkeklerdir. Cinsel istismar %5-15 gibi duşuk oranlarda kadınlar tarafından yapılmaktadır. Yapılan başka bir araştırmada aile ici cinsel istismarın %75’inin baba (%46) veya uvey baba (%27) tarafından yapıldığı bulunmuştur.
Saldırganların %75’i daha onceden cocuk tarafından bilinmektedir. Saldırgan toplumun yerleşik inanışına karşın yaşlı bir sapık değil, daha cok, aileden ya da aileye yakın biridir. Saldırganı toplumun yerleşik inanışına karşın yaşlı bir sapık değil, daha cok, aileden ya da aileye yakın biridir. saldırganı polise bildirmek onu bozuk davranışından kurtarmaya yeterli değildir, konunun onemli bir yonu de saldırganın ruhsal sağaltımının sağlanmasıdır.
istismar sonrası surec
Gizlilik: Amacı aile sisteminin failin korunmasıdır. Failin cinsel eylemi tekrarlayabilmesine olanak tanır.
Ortbas etme: Namus kavramı, olaydan toplumunun haberdar olmasını ve tedavi girişimini engelleme, sistemi koruma, cocuğun suclanmasını doğurur.
Ortaya cıkma:
Tesadufe bağlı: Ruhsal belirtilerle, cinsel oyunlar nedeniyle, gorulme, gebelik, cinsel hastalıklar, fiziksel yararlanma
Planlı olarak: Gencin bilerek ya da diğer olası kurbanı koruyarak istismarcıyı suclaması
Cinsel İstismara Uğramış Genclerde Zedelenmenin Dinamikleri
Zedelenmiş Cinsellik: Cinsel istismara uğramış genclerde, sıklıkla cinsel davranışlarda artış gozlenir. Yapılan calışmalarda bu genclerin, yetişkin veya diğer genclerle daha sık cinsel ilişkiye girdikleri, arkadaşları ile cinsel icerikli oyunlar oynadıkları saptanmıştır. İstismarın birden fazla ve sık olması, uzun sureli olması ve guc kullanılması genclerde uygunsuz cinsel davranış oluşumunu artırmaktadır. Cinsel istismara ne kadar erken yaşta maruz kalınmışsa uygunsuz cinsel davranış gosterme oranının daha fazla olduğu saptanmıştır. Ergenlik doneminde kişiler arası ilişkilerde coğu davranışlarını cinselleştirecek diğer insanları kullanmaya calıştıkları belirtilmektedir. Erişkinlikte vajinismus gibi cinsel sorunlar artmaktadır.
İhanet Duygusu: Sevilmediği, sevdiği-bağlandığı kişilerce yeterince kollanıp korunmadığı, ihanete uğradığı duygusu gelişebilmektedir.
Acizlik: Klinik calışmalar, coğu kurbanın cinsel istismar yaşantısından kendisini sorumlu tuttuğunu ve sucladığını gostermiştir. Bu bulgular genclerin ‘isteseydim, arzu etseydim bu durumu durdurabilirdim’ duşuncesi olduğunu desteklemektedir. Eğer istismarda rıza ve baştan cıkarıcılık olmuşsa sucluluk ve acizlik duygularının artığı belirtilmektedir.
Damgalanmak: İstismara uğrayan genclerde yetersizlik ve izolasyon duyguları yanında damgalandığı ve lekelendiği duygusu da gelişebilmektedir. Bir kısmında karşı cinse guvensizlik gelişirken, bir kısmında ters etkiyle uygunsuz cinsel nesneye cabuk bağlanmanın soz konusu olduğu bildirilmiştir.
Cinsel İstismara İşaret Eden Klinik Belirtiler ve Bulgular
Cinsel istismara uğrayan gencler, uc temel belirti ile hekimin dikkatini ceker:
Davranışsal değişiklikler
Genital-rektal veya diğer tıbbi yakınmalar
Uygunsuz cinsel ilişkinin acıklanması
Cinsel istismarı duşunduren klinik belirti ve bulguların tanınması fiziksel istismara oranla daha zordur. Ayrıca coğu olguda cinsel istismarı kanıtlayacak fiziksel bulgular yoktur. Ozgun bulgular olmamasına karşın, ergenler kuşkuyu artırıcı bircok davranış ortusu ve klinik bulgular gosterebilmektedir. Bulgular şunlar olabilmektedir; cinsel organların cevresinde sıyrıklar, kaşınma, ağrı, yırtılmış himen, vajina veya anal kanama, perine yırtığı ya da curukleri, yurume ve oturmadaki gucluk. Ayrıca cocuk ve ergenlerde cinsel yola bulaşan enfeksiyonlar, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları, penis iltihabı veya vajinal akıntı durumlarında cinsel istismar olabileceği akılda tutulmalıdır. Genclerde cinsel istismara işaret eden pek cok davranışsal değişiklik sıralanmıştır:
Okul başarısında duşme.
Korku (ozellikle yetişkinlerden.
Uzgun ve cokkun duygulanım.
Travma sonrası stres bozukluğu belirtileri.
Yaşa uygun olmayan davranışlarda artma (anne ya da abla davranışı gosterme).
Cinsel konulara aşırı ilgi.
Cinsel saldırganlık (başkalarını cinsel ilişkiye zorlama).
Aşırı veya acıkta masturbasyon.
Evden kacma veya eve gitmede isteksizlik.
Duygulanımda dalgalanma.
Kendine zarar verme, intihar girişimleri.
İlac ve alkol kotu kullanımı.
Uygunsuz cinsel davranışlar (florte erken başlama, kışkırtıcılık, arkadaşlarını cinsel ilişkiye zorlama).
Davranış bozuklukları (okuldan ve evden kacma, yalan soyleme, calma ve saldırgan davranışlar).

[h=2]Ankara Psikiyatri uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]