Genc kız sağlığıErgenlik Donemi
Ergenlik donemi, cocukluktan genc kızlığa adımların atıldığı bir donemdir. Bu donemde bedensel gelişim ve kişilik gelişimi cok hızlıdır. Kızlarda 9–10 yaşlarında başlayan bu gelişim 18 yaşına dek devam eder. Sağlıklı bir kadın olabilmek icin gerekli olan değişimlerin gercekleştiği ergenlik doneminde, beyin ve ureme organları vucudun diğer bolumlerinde hormonlar adı verilen kimyasallar aracılığı ile mesajlar gonderir. Kızlar ergenlik donemine erkeklerden yaklaşık iki yıl once girer. Bu buyume ve gelişim surecini kişinin kendisinin duzenlemesi mumkun değildir. Bu surec ancak vucut hazır olduğunda başlar.
Dış gorunuşunuzde meydana gelen değişiklikler;
Ergenlik doneminin başlaması ile beraber once kalcalar yuvarlaşmaya başlar, bunu cinsel organların etrafında ve koltuk altında tuylerin belirlenmesi takip eder. Goğuslerin buyukluğu ve şekli değişir. Bu değişiklikler kişilere gore hızlı veya yavaş olabilir. Ozellikle koltuk altında daha fazla terleme başlar. Bu donemde hormonların etkisi ile ciltte yağlanma artar ve sivilceler cıkar. Ergenlik doneminden itibaren daha fazla salınmaya başlayan cinsel hormonlarının etkisi ile adet kanamaları ve adet siklusları başlar. Hormonların etkisi ile duygu ve davranışlarda değişir, psikolojik yapı değişecek cocuk kişiliğinden genc kız kişiliğine gecilir.
İc Ve Dış Genital Organlar
Ureme organları ic ve dış genital organlardan oluşur. Ureme ve cinsel fonksiyonlar beyinden gelen kimyasal sinyallerin kontrolunde bu organlarda gercekleşir.
Dış Genital Organlar:
Dış genital organlar vulva adı verilen ic ve dış dudaklar, klitoris, hiymen(kızlık zarı) ve ceşitli bezlerden oluşur. Vajinanın acıklığını cevreleyen ic ve dış dudaklar, yağ dokusu, ter bezleri ve kıl koklerini iceren deri kıvrımlarıdır. Vulva ic kısımda bulunan vajinanın girişini ve uretrayı (idrar deliğini) dış etkilerden korur. Klitoris erkekte penisi oluşturan yapının kadınlardaki kalıntısıdır. Hiymen (kızlık zarı) vajinanın girişini kaplayan ince bir zardır. Bu zarın kenarları arasındaki delikten adet kanı dışarı akar.
İc Genital Organlar:
İc genital organlar vajina, serviks(rahim ağzı), uterus(rahim), fallop tupleri(yumurtalık kanalları) ve yumurtalıktan oluşur.
Vajina vulvadan rahme doğru uzanan ve kasalardan oluşan bir yapıdır.
Serviks (rahim ağzı) rahmin daralan uc kısmıdır. Vajina ile rahim arasındaki bağlantıyı sağlar. Rahim ağzındaki acıklık adet kadının gecmesine olanak sağlar. Rahim, vajinadan rahim ağzı ile ayrılır.
Fallop tupleri (yumurtalık kanalları) rahim ile yumurtalılar arasında uzanan kanallardır. Yumurtalıklardan salınan yumurtanın dollenmesi bu tuplerde gercekleşir. Dollenen yumurta tuplerden gecerek rahme ulaşır.
Yumurtalıklar rahmin iki yanında bulunan ceviz buyukluğunde yapılardır. Kadınlık hormonlarını salgılayan yumurtalıklardan ergenlik doneminden menopoz donemine kadar her ay bir yumurta olgunlaşarak atılır.
Adet Siklusu
Ergenlik doneminde beyinden gelen uyarılar, yumurtalıklardan ostrojen ve progesteron adı verilen hormonların salınmasını sağlar. Adet siklusu bu hormonlar tarafından duzenlenir. Kız cocukları doğduğunda yumurtalıklarında 400.000 civarında yumurta vardır. Doğumdan ergenlik donemine dek gecen sure icinde yumurtaların bir kısmı yozlaşmış olur. Ergenlik ile birlikte her ay bir yumurta olgunlaşarak atılır. İlk adet kanamasına menarş denir. Adet kanaması 9–16 yaşları arasında başlar.
1–14.Gun; Bu gunler siklusun ostrojen fazı olarak da adlandırılır. Adet kanamasının başladığı ilk gun ostrojen en duşuk duzeydedir. Hipofiz bezinde gonderilen sinyaller ile FSH adı verilen hormon salınır, bu hormon yumurtalıklardan ostrojen uretimini uyarır.
1.GUN; Adet kanaması başlar. Miktarı onemli olmamakla birlikte kanamanın başladığı ilk gun siklusun 1.gunu olarak sayılır. Kanama genellikle 28 gunde bir gorulur. Bu donemde yumurtalıklardan yumurtalıklardan salınan yumurta dollenmediği taktirde rahmin ic tabakası ile beraber atılır. Adet kanamasının başladığı ilk gun sancılı gecebilir.
2–5 GUN; Kanama giderek azalır.
6. GUN; Kanama durur, bu arada yumurtalıklarda folikul adı verilen kese icinde bulunan yumurta buyumeye devam eder.
7–12 GUN; Yumurtayı icinde bulunduran kesecik buyur ve ostrojen uretimi devam eder. Rahmin ic tabakası giderek kalınlaşır.
13–14 GUN; Ovulasyon (yumurtlama), olgunluğa erişen yumurtanın yumurtalıklarda salınmasıdır. Bu donemde cinsel ilişkide bulunursa gebelik gercekleşebilir. Ovulasyonun (yumurtlamanın) gercekleştiği gunlerde karnın alt kısmında ve kasıklarda hafif ağrı olabilir. Cok az kanamanın da gorulebildiği bu gunlerde vucut ısısı artar.
15–28.GUN; Adet siklusunun ikinci yarısında yumurtalıklardan progesteron adı verilen hormon salınır. Progesteronun etkisi ile rahmin ic tabakası kalınlaşarak gebeliğe hazırlanır.
15–18. GUN; yumurtalıklardan salınan yumurta tupler aracılığı ile rahme gelir. Bu arada ostrojen duzeyi duşmeye başlar ve yumurtalıklardan progesteron adı verilen hormon salınır.
19–20. GUN; Rahim gebeliğe hazırdır. Progesteron endometrium adı verilen rahim ic tabakasının kalınlığını artırır. Premenstrual sendroma da neden olan bu hormon duygusal değişikliklere ve ciltte bozukluklara yol acar.
21–28.GUN; Progesteron ve ostrojen yuksekliği devam eder. Bunlar goğuslerde ağrı ve hassasiyete, vucutta su toplamasına ve belli gıdalara karşı aşırı istek duyulmasına neden olur. Tuzlu gıdalar yenildiğinde vucutta şişlik artar. Yumurta dollenmediği zaman gebelik oluşmaz, progesteron ve ostrojen duzeyi duşer ve adet kanaması başlar.
ADET SİKLUSU İLE İLGİLİ MERAK ETTİKLERİNİZ
Adet Kanaması Başlamadıysa
Adet kanamaları 9–16 yaşları arasında başlar. Spor yapan kızların yanında cok zayıf olan ve gelişmenin başladığı donemlerde kilo veren kızlarda da menarş(ilk adet kanaması) gecikebilir. Hekim genital organları kontrol eder. Bazı kızlarda vajinanın girişinde bulunan zarda normalde bulunması gereken ve adet kanının dışarı akmasına olanak veren acıklık bulunmaz. Cok nadir vakalarda ise vajina veya rahim gelişmemiş olabilir.
Adet Kanamaları Hangi Sıklıkla Olur
Adet kanaması ayda bir olur. 25–30 gun arasında suren adet siklusları normaldir. Adet kanaması 3–7 gun surer. İlk gunlerde daha fazla olan kanama giderek azalır. Adet kanamalarının başladığı donemlerde bu kanamalar her ay aynı şiddette olmayabilir. Kanama bir ay daha fazla, diğer ay cok daha az olabilir.
Adet Kanamaları Duzensizse
Adet kanmaları vucut ağırlığı, diyet, heycan, stres, egzersiz ve hastalıklardan etkilenerek duzensizleşebilir. İlk yıllarda adet sikluslarının uzunluğu değişir. İlk 1–2 yıl adet kanamalarının duzensiz olması normaldir. Menarştan sonra ureme organları ve hormonların uyum icinde calışmasının duzene girmesi zaman alır.
Adet Siklusları Cok Uzunsa
Bazı kızlar yılda sadece 3–4 kez adet gorur. Stres, ağır egzersiz, ani kilo kaybı ve diyet nedeni ile adet siklusları cok uzun surebilir. Bunun dışında hormonal dengesizlikler de bu surenin uzamasına yol acar. Polikistik over sendromu adı verilen kilo fazlalığı, aşırı tuylenme ve adet duzensizliklerinin gorulduğu durumda yılda sadece 3–4 kez adet gorulur.
Adet Siklusları Cok Kısaysa
Stres, bazı tip egzersizler ve yaşam tarzındaki değişiklikler nedeni ile adet siklusları 21 gunden daha kısa surebilir. Bu durumda hekime başvurarak kontrolden gecmek gerekir. Fazla kanama kansızlığa neden olur. Kansız olan kişiler demir iceren besinlerden daha fazla yemeli veya demir hapları kullanmalıdır. Adet kanamalarının kac gunde bir olduğu, kanamanın kac gun surduğu, kanama miktarı ve kramp gibi şikÂyetler not edilerek hekime iletilmelidir.
Bir Ay Adet Gormemek Onemli midir
Stres, hastalık, kilo kaybı gibi nedenler bağlı olarak birkac ay adet gorulmeyebilir. Birkac adet kanaması olmadığında hekime başvurulması gerekir.
Adet Kanaması Sırasında Ne Gibi Urunler Kullanılmalıdır
Adet kanaması sırasında en sık kullanılan urunler pedlerdir. Bunlar ic camaşıra yerleştirilen ve emiciliği fazla olan urunlerdir. Bunlar adet kanını emerek, pedin ic katlarına alır. Bir diğer yontem ise tampon kullanmadır. Tampon ulkemizde cok yaygın kullanılmayan bir urundur. Genc kızlar icin uretilmiş ve vajinanın girişindeki zara zarar vermeyen tipleri de vardır. Cinsel hayatı aktif olan kişiler tamponu daha rahat kullanır. Tampon kullanırken dikkat edilmesi gereken onemli noktalar vardır. Tampon kullanılması Toksik Şok Sendromu olarak adlandırılan onemli bir sağlık sorununa neden olabilir. tampon kullanan kişilerin tamponu mutlaka 4-6 saatte bir değiştirmeleri ve temizlik kurallarına cok dikkat etmeleri gerekir.
Adet Kanaması Sırasında Denize Girilebilir mi
Eskiden bu donemde denize girilmemesi, spor yapılmaması ve normalde yapılan bircok aktiviteden uzak durulması gerektiğine inanılırdı. Gerekil korunma sağlandığında yuzme ve diğer sporlar yapılabilir. Ağrı ve krampları olan genc kızlar bu aktiviteleri yapmaktan kacınmalıdır.
Premenstrual Sendrom (PMS) Nedir
Premenstrual Sendrom (PMS) bircok genc kızın karşılaştığı bir durumdur. Premenstrual Sendroma bağlı yakınmalar adet kanamasından 1–2 hafta once başlar. Duygusal değişiklikler goğuslerde ağrı ve hassasiyet, vucutta şişlik, sivilcelerin cıkması ve yorgunluk en sık gorulen yakınmalardır. Bu yakınmalar adet kanamasının başlaması ile gecer. PMS yumurtlama doneminden sonra gorulur. Ostrojen ve progesteron hormonları beraberce bu bulgulara neden olabilir. Sağlıklı beslenmek, fazla karbonhidrat iceren oğunlerden, cikolatadan, cok tuzlu yiyeceklerden, kafein iceren kolalı icecekler ve kahveden uzak durmak ve dinlenmek bu yakınmaları onleyebilir.
Adet Kanaması Sırasında Gorulen Kramplara Ne Yol Acar
Genc kızların adet kanaması başlamadan once ve kanama sırasında karın ve kasık bolgesinde şiddetli ağrılardan yakınır. Bu kramplar genellikle hafif olmasına rağmen bazen genc kızların gunluk yaşantısı devam ettirmesi engelleyebilecek kadar şiddetli olabilir. Genc kızların yarısından coğu kramplardan yakınırken, her 7 genc kızdan birinde ağrılar cok şiddetlidir. Adet kanamasıyla rahmin ic tabakası dokulmeye başlar ve prostoglandin adı verilen maddeler salınır. Prostoglandinler rahimdeki duz kasların kasılmasına neden olur. Rahimdeki duz kasların kasılması sırasında şiddetli kramplar hissedilebilir. Prostoglandin duzeyi bazen cok yukselir bu durum cok fazla olmasına neden olur. Rahim ile rahim ağzındaki kanalın dar olduğu genc kızlarda bu kramplar daha şiddetli olur. Ayrıca streste bu krampların şiddetini artırabilir.
Adet Kanaması Sırasındaki Kramplara Başka Yakınmalarda Eşlik Eder mi
Bu kramplara baş ağrısı, bulantı, kusma, sık idrara cıkma ve barsak hareketlerindeki değişikliklere bağlı isal veya kabızlık eşlik edebilir.
Kramplar Nasıl Tedavi Edilir
Yeteri kadar dinlenme, uyku ve duzenli egzersiz yapılması krampların şiddetini azaltır. Karın bolgesine sıcak petlerin yerleştirilmesi de ağrıyı azaltabilir. Karın bolgesine sıcak su torbası uygulanabilir. Fakat kullanılan su cok sıcak olmamalıdır. Prostoglandin uretimini azaltan ağrı kesiciler kullanılabilir. Ağrı kesicileri kullanmaya kramplar şiddetlenmeden başlamak gerekir. Ağrı kesicileri kullanmaya tahmini adet kanamasından bir gun oce başlanması ve ilaca kanama başladıktan sonra 1-2 gun daha devam edilmesi onerilir.
Ağrı Kesiciler Adet Kanamasının Artmasına Neden Olur mu
Aspirin dışındaki ağrı kesiciler kanamanın artmasına neden olmaz. Ağrı kesicileri kullanmadan once hekime danışılması ve ilacın yan etkilerinin oğrenilmesi gerekir. Başkalarında her hangi bir probleme neden olmayan bir ilac size zararlı olabilir.
Adet doneminde sigara icmek zararlı mıdır
Sigara icmek sağlığınızı olumsuz etkiler. Yapılan bilimsel calışmalarda sigaranın ureme sağlığını da olumsuz etkilediği gosterilmiştir. Sigaranın icerdiği nikotin kan damarlarının buzuşmesine ve organların oksijen ihtiyacının karşılanılamamasına yol acar. Sigara adet sikluslarının duzenini bozarak ileride cocuk sahibi olmayı zorlaştırabilir.
Adet kanaması sırasında pıhtıların gelmesi normal midir
Kanamanın fazla ve krampların olduğu ilk gunlerde pıhtıların gelmesi normaldir. Vucudunuzda pıhtılaşmayı onleyen faktorler uretilir. Kanamanın cok yoğun olduğu gunlerde bu faktorler yetersiz kalabilir ve pıhtılaşma olur. Fakat her zamankinden buyuk pıhtılar geliyorsa hekime başvurulması gerekir.
Adet kanamaları arasındaki donemde de kanama olur mu
Adet kanamaları arasındaki donemde lekelenme şeklinde kanmalar olabilir. Ara kanaların en sık nedeni yumurtlama doneminde (yumurta catladığında) gorulen kanamadır. Bu durum endişenmeyi gerektirmez. Ureme organlarındaki enfeksiyonlar ve tumorler de ara kanamalar ve lekelenmelere yol acar.
JİNEKOLOJİK MUAYENE
İlk Jinekolojik Muayeneden korkmayın
Jinekoloji, cinsel sağlığı ve ureme sağlığını korumaya yonelik kadınlara ozel tıbbi bir bakımdır. Bu bakım; hastalıklardan korur, kanserin erken tanısı, ureme organlarını etkileyen enfeksiyonların erken tanı ve daha sonra gorulebilecek kısırlık gibi komplikasyonların onlenmesini sağlar.
Jinekologa başvurulduğunda yapılacak işlemler;
Bircok genc kız icin ilk jinekolojik muayene oldukca tedirgin edici gozukse de onemi duşunulduğunde bu randevunun kesinlikle ertelenmemesi gerekir. Bir genc kızın bu randevuda nelerle karşılaşacağını bilmesi endişelerini yenmesine yardımcı olur. Oncelikle kişisel, ailesel, cinsel ve tıbbi oykuler alınır. Jinekolojik muayene yapılır ve laboratuar testleri istenir. Muayenenin adet kanamasının olmadığı bir donemde yapılması gerekir. Adet kanaması hem laboratuar testlerini sonuclarını hem de muayeneyi etkiler. Muayene oncesindeki birkac gun vajinal duş ve krem kullanımından kacınmak gerekir.
Sorulmak istenen soruların belirlenmesi;
Jinekologla ilk randevudan once sorulmak istenen sorular belirlenerek not not alınması randevunun daha verimli gecmesini sağlar. Jinekoloğa verilen bilgilerin ve aktarılan şikayetlerin eksiksiz olması gerekir. Jinekoloğa verilen tum ozel bilgiler gizli kalır. Yanlış ya da eksik bilgi verilmesi tedaviyi ve sorunların belirlenmesini olumsuz etkiler.
İlk jinekolojik muayenede doktora verilmesi gereken bilgiler nelerdir
Tıbbi oykude neler aktarılır
Son adet tarihi
Adet sikluslarının uzunluğu
Adet kanamasının ne kadar surduğu
Adet kanamalarının olup olmadığı
Genital ağrı, kaşıntı ve akıntı varlığı
Başka bir tıbbi problemin olup olmadığı
Aile fertlerinde gorulen hastalıklara ait bilgiler
Onceden gecirilmiş hastalıklar, cerrahi işlemler ve kullanılan ilaclara ait bilgiler
Sigara, alkol ve beslenme alışkanlıkları hakkında bilgi
Bir cok genc kız ilk jinekolojik muayene oncesinde son derece tedirgin olur. Oysa jinekolojik muayene ağrıya yol acmayan kolay ve beş dakikadan fazla surmeyen bir işlemdir. İlk muayene oncesinde kişinin kendini rahatsız hissetmesi son derece doğaldır ve muayenede neler yapılacağı konusunda onceden bilgi sahibi olmak endişeleri azaltır.
Muayene nasıl yapılır
Jinekolojik muayene ile genital organların durumu ve jinekolojik problemler değerlendirilir. Jinekolojik muayene icin ic camaşırının cıkarılıp, jinekolojik muayene masasına yatılması gerekir. Bu sırada karın ve bacakların ortulebileceği bir ortu verilir ve muayene başlamadan masanın uc kısmına kayarak ayakların muayene masasının iki yanında bulunan ozel atacmanlara gecirilmesi istenir. Doktorun muayene yapabilmesi icin bacakları ayırarak yatmak gerekir. Bu pozisyonda kişinin kendini rahat bırakması muayene işlemin cok kolaylaştırır. Doktor eldiven giyerek dış genital organları muayene eder. Kızarıklık, tahriş, kist ve siğil olup olmadığını kontrol eder. Cok kısa suren bu işlem herhangi bir acı vermez. Karından yapılacak ultrasonografik ile ureme organları değerlendirilir. Jinekolojik muayene sonrasında doktor idrar tahlili ve kan sayımı gibi birkac tahlil isteyebilir.
Jinekolojik acıdan ilk muayene icin ‘’18’’yaş ‘’tan bahsedilse de yaş bakılmadan mutlaka jinekolojik kontrolden gecilmesine gerektiren durumlar vardır;
Karnın alt bolgesinde ağrı
Adet duzensizlikleri, adet kanamasının olmaması veya aksaması
Adet kanamasında şiddetli ağrı
Anormal kanamalar
Dış genital organlarda ağrı,şişlik, kaşıntı, kitle ve yaralar bulunması
Vajinal akıntı, kaşıntı ve ağrı olması
On beş, on altı yaşına gelinmesine rağmen adet kanamasının olmaması
Cinsel temas yoluyla gecen hastalıklar maruz kalınması
GENİTAL HİJYEN VE ENFEKSİYONLAR
Genital hijyenin sağlanması, kadın sağlığı ve ureme sağlığının korunmasındaki en onemli basamaktır. Sağlıklı bir genc kızda genital organlar flora olarak adlandırılan bircok mikroorganizmayı icerir. Bu mikroorganizmalar arasındaki dengenin bozulması enfeksiyonlara yol acarak ureme sağlığına zarar verebilir.
Genital temizlik nasıl yapılmalı
Tuvalet sonrası temizlik mutlaka onden arkaya doğru yapılmalı
Temizlik yapıldıktan sonra genital bolge mutlaka kurulanmalı
Kokusuz ve renksiz tuvalet kÂğıdı kullanılmalı
Vajinal, duş, sabun, pudra ve sprey kullanımından kacınılmalı
Banyo yaptıktan veya havuza girdikten sonra genital bolge iyice kurulanmalı
Pamuklu ic camaşırları kullanılmalı
İc camaşırları sık değiştirilmeli ve yıkandıktan sonra utulenmelidir.
Dar, sıkı, bedene uygun olmayan ic camaşırları ve pantolon giyilmemeli
Adet kanaması sırasında genital temizlik nasıl yapılmalı
Kullanılan pedlerin kokusuz ve renksiz olmasına dikkat edilmeli
Pedler sık değiştirilmeli. Kullanılmamış pedler poşetlerinde veya temiz bir yerde kapalı tutulmalıdır. Acıkta duran ve kirli ellerle ellenen pedler mikrop taşıyarak enfeksiyonlara neden olabilir.
Belli bir cins ped kullanımından sonra kaşıntı, kızarıklık ve yanma gibi problemler olduğunda farklı bir ped deneyerek yakınmalara yol acmayan bir urun tercih edilmelidir.
Bu donemde banyo yapılmasında hicbir sakınca yoktur. Kuvete sıcak su doldurarak yıkanmaktan kacınılmalıdır. En uygun olanı ayakta duş alınmasıdır.
Adet doneminde kotu kokulardan kacınmak icin parfum ve kolonya gibi urunleri fazla miktarda kullanmanın yararı yoktur. Ozellikle genital bolgeye kolonya ve parfum surmekten ve kokulu pedler kullanmaktan kacınılmalıdır.
Sağlıklı vajina nasıl olmalıdır
Sağlıklı bir genc kızda vajina, vajinal florayı oluşturan bircok mikroorganizma icerir. Normal vajinal salgılar kokusuz ve renksizdir. Cinsel aktivite, yaş, menstrual siklusun donemi, genel sağlık durumu ve beslenme vajinal salgıda değişikliklere yol acabilir. vajinal florada yer alan mikroorganizmalar arasındaki denge bozukluğunda bu mikroorganizmalardan bir veya birkacı fazla coğalarak enfeksiyonlara yol acar. Vajinal enfeksiyonlarda vajinal salgının miktarı, rengi ve kokusu değişir. Genc kızlarda en sık mantarların yol actığı enfeksiyonlar gorulur.
Hangi durumlarda vajinal enfeksiyonlar daha sık gorulur
Genital bolgenin nemli kalması
Dar ve sıkı ic camaşırlarının giyilmesi,
Genital bolgenin temizliğine dikkat edilmemesi
Vajinal duş, sprey gibi kimyasal maddeler iceren urunlerin kullanılması,
Vucut ağırlığının normalden fazla olması,
Şeker hastalığı
Uzun sure antibiyotik kullanılması,
Vajinal mantar enfeksiyonlarının sık gorulmesine yol acar.
Vajinal mantar enfeksiyonları hangi yakınmalara yol acar
Kaşıntı ve hassasiyet
Beyaz ve peynirimsi vajinal akıntı
İdrar yaparken yanma
Hijyenik dikkat edilerek bu enfeksiyonlardan korunmak mumkundur. Bu enfeksiyona ait yakınmalarınız olduğunda mutlaka hekime danışarak tedavi olmanız gerekir.
Ergenlik Doneminde Sık Karşılaşılan Diğer Problemler
Ergenlik doneminde yuzde tuylenme olur
Ergenlik doneminde adrojenler (erkeklik hormonları) artığı icin bir miktar tuylenme olur. Tuylenme fazla ve adet kanamaların da duzensiz ise bir hekime başvurulması gerekir. Polikistik over sendromu olarak adlandırılan hastalıkta aşırı tuylenme, adet duzensizlikleri, sivilcelenme ve şişmanlık gorulur. Bu hastalığın tanısı ultrasonografik inceleme ile konur ve hormon preparatları ile tedavi yapılır. Kilo verilmesi de hastalığın tedavisin de onemli bir basamaktır.
Fazla spor yapmak zararlı mıdır
Duzenli egzersiz ve spor yapmak sağlıklı yaşamın bir parcasıdır. Fazla ve ağır spor yapan genc kızlarda bu duruma beslenme bozukluğu elendiğinde ostrojen (kadınlık hormonu) azalır. Adet sikluslarının duzeni bozulur ve amenore (adet kanamasının hic olmaması)gorulur.
Ostrojen eksikliğine bağlı kemik erimesi başlar. Ağır spor yapan kızların%60’ında amenore gorulur. Aşağıdaki bulgular gorulduğunde hemen hekime başvurulması gerekir.
Kilo kaybı
Duzensiz adet kanamaları ve amenore
Yorgunluk, konsantrasyon bozukluğu
Kas yaralanması
Kemiklerde stres kırıkları (bir travma olmadan meydana gelen kırıklar)
Bu durum uzun sure tedavi edildiğinde kemiklere, ureme sağlığına ve kalbe kalıcı zararlar verebilir. Beslenme duzenlenerek, kalsiyum ve vitamin takviyesi yapılmalıdır. Gerektiğinde hormon preparatları da kullanılabilir.
Fazla spor yapıldığında;
Adet kanamalarının tarihleri kaydedilerek izlenmeli
Oğun atlamadan ve duzenli beslenmeli
Bayan atletlere calışan diyetisyen beslenme ile ilgili tavsiyeler alınarak, gerektiğinde vitamin, kalsiyum ve demir takviyesi yapılmalı
Sporu genc kızın kendisi icin yaptığı ve sağlığın her şeyden onemli olduğu unutulmamalı
Ergenlik donemi niye gecikir
En sık gorulen neden yapısal gecikmedir. Araştırıldığında ailenin diğer bireylerinden bir kısmın da ergenlik donemine gec girdiği oğrenilir.
Şeker, astım, bobrek hastalıkları gibi kronik hastalıklar,
Beslenme bozuklukları,
Hipofiz ve tiroid bezlerinde bozukluklar
Genetik hastalıklar
Ergenlik doneminin gecikmesine yol acar.
Her 100 gecten birinde ergenlik donemi gecikir. Bu durum da genc kızın ailesi ile beraber bir hekime başvurması ve gecikme nedeninin belirlenerek tedavi edilmesi gerekir.

[h=2]İstanbul Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]