Gelişimsel koordinasyon bozukluğu (gkb) nedir?Herhangi tıbbi bir hastalığa bağlı olmaksızın gorulen motor koordinasyon bozukluğu problemidir. Motor koordinasyon problemi okul başarısına veya gunluk yaşam aktivitelerine olumsuz etki eder. Bu problemin nedeni henuz tam anlaşılamamıştır. Toplumda gorulme sıklığı %6-10 arasındadır. Erkek cocuklarda kız cocuklarına gore 2-3 kat daha fazla gorulur. Erken doğanlarda gorulme sıklığı cok daha fazladır. Doğum haftası ve doğum kilosu azaldıkca gorulme sıklığı daha da artmaktadır. 32 haftadan erken doğanlarda %50 oranında gorulmektedir
Erken tanı ve erken mudahale sayesinde problemin etkisi azaltılabilmektedir. Bu problemi uzmanlar ancak gelişim takibiyle erken donemde fark edebilirler. 0- 3 yaş aralığında hamilelik ve doğum sonrası risk faktorleri ile motor gelişim basamakları, 3-5 yaş aralığında motor koordinasyon testleri problemi tanımlamada yol gosterici olmaktadır.
Anne, Baba Cocuğunda GKB’ yi Nasıl Fark Edebilir?
Gelişimsel Koordinasyon Bozukluğunun belirtileri cok tipiktir ve kolayca fark edilir. Genel olarak 3-5 yaş aralığında;
Sık duşme, hızlı koşamama, zıplayamama, el becerilerinde zayıflık, kotu el yazısı, ayakkabı bağcığını bağlayamama, atılan topu yakalayamama, belirli bir hedefe topu atmakta zorlanma, tek ayak ustunde duramama şeklinde belirtiler verir. Bu belirtilerin hepsi ya da bir kısmı gorulebilir.
GKB Cocukların ve Yetişkinlerin Hayatını Nasıl Etkiler?
Gelişimsel koordinasyon problemi bulunan cocuklar spor aktivitelerinde başarısızdırlar. El becerilerinde ki zayıflığa bağlı kotu el yazısı ve gunluk işlerde(ayakkabı bağcığı bağlama, elbise giyip-cıkarma, duğme ilikleme) ebeveyne daha fazla bağlılık gorulmektedir. Ozellikle spor aktivitelerinde başarısızlık oz guven problemlerine neden olmaktadır. Bu durum dolaylı olarak butun gelişim alanlarını olumsuz etkilemektedir. Yeteneklerini yeni keşfetmekte olan cocukların motor hareketlerde arkadaşları kadar başarılı olamaması cocuklar ciddi bir hayal kırıklığı oluşturmaktadır.
Eğitim hayatında ozellikle matematik ve geometri derslerinde başarı kaybına neden olmaktadır. Gelişimsel koordinasyon bozukluğu olan cocuklar ileride gelişimsel koordinasyon bozukluğu olan yetişkinler olacaklardır. Bu sebeple cocukların erken donemde yetenekleri hakkında farkındalıklarını arttırıp yonlendirmek gerekmektedir.
GKB Tanısı Nasıl Koyulur?
Cocukta bahsedilen bulgular mevcut ise cocuk norolojisi muayenesi yapılmalıdır. Bu problemlere neden olabilecek tıbbi bir durumun varlığı araştırılmalıdır. Eğer koordinasyon bozukluğuna neden olabilecek bir hastalık yok ise akla gelişimsel koordinasyon bozukluğu gelmelidir. Bu problemin tanısı motor koordinasyon testleri ile koyulur. En sık kullanılan test “Movement Assesment Batery”’ dir. Cocuğun gelişim basamakları dikkatle incelenmeli, hamilelik donemi risk faktorleri araştırılmalı ve uygulanan testlerin sonucu bu verilerle beraber incelenmelidir. Bazı durumlarda motor koordinasyon testinin yanında gorsel algı testleri, duyusal butunleme testleri de uygulamak gerekir. Ancak bu sayede koordinasyon bozukluğuna neden olan problem ortaya konabilir.
GKB Erken Donem Bulguları Nelerdir?
Oturma, emekleme, yurume gibi kaba motor gelişim basamaklarının geriden gelmesi. Gevşek bebek olmak yani kas dokusu sertliğinin olması gerekenden az olması. Kısa emekleme suresi. Tuylu kumaşlara, meyvelere dokunamama gibi duysal hassasiyetlerin bulunması gelişimsel koordinasyon bozukluğunun bebeklik cağındaki alarm işaretleridir.
Bu bulgular ozellikle erken doğanda veya erkek cocuğunda mevcut ise risk faktoru daha da yukselmektedir.
GKB’ ye Eşlik Eden Problemler Nelerdir?
Bu gruptaki cocuklarda dikkat eksikliği hiperaktivite, duysal hassasiyet problemleri, problem cozme yeteneğinde azalma, oz guven eksikliği , genel ruh hali duşukluğu (oyunlardan zevk alamama). Yon duygusu, beden algısı problemleri daha sık gorulmektedir. Yine bu problemlerle bağlantılı olarak sayısal alanda başarı kaybı gorulmektedir.
GKB Nasıl Tedavi Edilir?
Gelişimsel koordinasyon bozukluğunu bir hastalık olarak ele almamak gerekir. Cunku genelde altta yatan tıbbi bir problem yoktur. Koordinasyon problemi o bireyin yaşantısında surekli var olacaktır. Cocuğun başarılı olduğu ve yapmaktan hoşlandığı aktiviteleri belirleyerek genel koordinasyonu arttırmaya yonelik calışmalar yapmak gerekir. Bu aktiviteler alanında uzman bir fizyoterapist tarafından belirlenmelidir. Cunku aktivite cocuğun yeteneklerini geliştirecek kadar zor ancak, oz guveni duşurmeyecek kadar kolay olmalıdır. GKB’ ye eşlik eden diğer problemler de saptanmalı ve planlanan oyun aktivitelerinin icinde bu problemler de desteklenmelidir.
Spor aktiviteleri cok faydalı olmaktadır. Spor aktiviteleri icinde ozellikle yuzme on plana cıkmaktadır. Diğer spor alanlarını ve başlama zamanını belirlemede; cocuğun ilgi alanı ve mevcut yeteneği goz unune alınarak cocuk, anne-baba ve fizyoterapist ortak karar vermelidir.
Bu cocuklarda yon duygusu gelişimi geciktiği icin trafik eğitimi ve muhtemel kazalar uzerine ozellikle yoğunlaşılmalıdır.
Tedavi bir takım işidir. Takibi sağlayan fizyoterapist, cekirdek aile, buyuk aile, okul cevresi iş birliği icinde olmalıdır.

[h=2]İstanbul Cocuk Doktorları uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]