Gebelikte tarama testleri ve gebelikte ultrasonİKİLİ TARAMA TESTİ
İlk trimester tarama testi (11-14 hafta testi, İkili test) kısaca PAPP-A ve serbest B -hCG adı verilen iki hormonun kanda olculmesi ile yapılan bir tarama testidir. İkili test Down sendromu taramasında uclu teste gore daha yeni bir testtir. Uclu teste gore avantajı daha erken yapılması ve gereken ileri tetkiklerin daha erken uygulanmasına ve Down sendromlu bebeğin daha erken gebelik haftalarında teşhis edilebilmesine olanak sağlamasıdır . Bunun dışında yapılan calışmalar bu testi Down sendromu icin uclu teste gore biraz daha duyarlı olduğunu ortaya koymuştur.
İlk trimester tarama testi gebeliğin 11-14 haftalarında ultrasonografi cihazı yardımıyla bebeğin ense pilisi kalınlığının (NT) olculmesi ve anne kanında PAPP-A (Pregnancy associated plasma protein) ve free B-HCG olculmesine dayanır.İkili testte bebeğin baş-popo mesafesi (CRL) ,ense pilisi kalınlığı (NT) ,anne kanında PAPP-A ve B-HCG değerleri saptandıktan sonra ozel bir programla risk analizi yapılır ve bebeğin Down Sendromu ve Trizomi 18 icin bir risk oranı verilir.

İkili testte verilen sonuc sadece bir olasılıktır. Sonucta riskin yuksek bulunması bebeğin Down sendromlu olduğunu gostermez. Sadece ileri tetkik gerekliliğini gosterir.Yine test sonucunda riskin duşuk cıkması da bebeğin Down Sendromu ya da trizomi 18 olmadığını gostermez.Yalnızca riskin duşuk olduğunu ileri tetkik yapmanın gereği olmadığını gosterir.
Uclu Test (Triple test)
Uclu Tarama Testi, 15-22 haftalık gebe olan kadınların kanından yapılan bir testtir. Halk arasında Zeka Testi olarak bilinen bu testle gebelik hakkında olculebilen bazı bilgiler elde edilir.

Uclu tarama testinde adından da anlaşıldığı uzere anne adayından alınan kan orneğinde 3 değişik maddenin incelemesi yapılır bunlar, gelişmekte olan fetusun ve plasentanın urettiği alfa-fetoprotein (AFP), koryonik gonadotropin (HCG) ve ostriol (E3) dur. Gebe bir kadının kanında bu uc madde de normalde bulunur. Bu maddelerin anne kanındaki duzeyleri normal olmayan hamileliklerde sapmalar gosterir

Uclu test incelemesi sayesinde down sendromu (trizomi 21), noral tup defekti ve trizomi 18 adı verilen genetik hastalığın bebekte olma olasılığı sasptanmaktadır.

Uclu test hamileliğin 15 ile 22. haftaları arasında yapılabilir. Ancak en tatminkar sonuclar 16-18. haftalarda yapılan incelemelerde elde edilmetedir. Bu nedenle testin bu haftalar icinde yapılması idealdir. Test sonucunun sağlıklılığı belirleyen en onemli faktor gebelik haftasının doğru bilinmesidir. Bu amacla genellikle ultrasondan yararlanılarak gercek gebelik haftası belirlenir.

Uclu test ile ilgili en onemli nokta bunun tanı koyduran bir test değil sadece yuksek risk taşıyan ve kesin tanı koyduracak ileri testlerin yapılmasına gerek olan bireyleri belirlemeye yarayan bir tarama testi olduğudur.
İleri test ile kastedilen amniyosentezdir. Amniyosentez her hamile kadında yapılması gerekli olan bir test değildir. Kimlerde yapılıp kimlerde yapılmayacağına karar verirken uclutest, ikili test, ultrason bulguları, aile ya da tıbbi ozgecmiş dikkate alınarak karar verilir.
DORTLU TEST
Dortlu Test ile 16-18. gebelik haftalarında anneden alınan kan orneğinde uclu testteki maddelere ek olarak ''Dimetrik İnhibin A ''duzeyi saptanır ve elde edilen değerlerle bebeğin Down sendromlu olma olasılığı belirlenmeye calışılır.

İnhibin A normalde kadınlarda yumurtalıklardan, erkeklerde de testislerden salgılanan bir hormondur. Gebelikte de plasentada sentez edilmektedir. Bebeğin Down Sendromlu olduğu gebeliklerde İnhibinA duzeyinin daha yuksek olduğu saptanmıştır.
Tarama testlerinde anne kanında olculen tum maddelerin Down sendromunun belirlenmesindeki hassasiyetlerinin sınırlıdır. Olculen maddelerin sayısının arttırılması nın bu nedenle testin hassasiyetini arttıracağı kabul edilir.
AMNİYOSENTEZ
Anne karnında buyumekte olan bebeğin icinde bulunduğu sıvıdan (amnios sıvısı) bir miktar alınmasına amniosentez denir. Burada amac bebeğin dokulen hucrelerinden kromozom sayımı yaparak (karyotip incelemesi) bebekte herhangi bir kromozomal bozukluk olup olmadığının saptanmasıdır. Bu işlem bir doktor muayenehanesi veya hastanede yapılabilir. Amniosentez icin en uygun zaman son adet tarihinden itibaren sayıldığında 16-18. gebelik haftalarıdır.

GEBELİKTE ULTRASON

Gebelikte Ultrasonografi ne sıklıkta yapılmalıdır?

Normal bir gebeliğin takibinde, Turk Perinatoloji Derneği tarafından onerilen, ultrasonografik tetkik yaptırma sayısı bir gebelik boyunca 5 adettir. Bunlar 12., 22., 32., 38. haftalar civarında ve doğum oncesinde yapılmalıdır.

Gebelikte ultrasonografinin ana kullanım amacları şunlardır:

Gebeliğin tanısı
Gebelik yaşının saptanması
Gebelik urunu olan fetusun incelenmesi
Rahim ve plasenta da dediğimiz bebeğin eşinin değerlendirilmesi
Fetusun gelişiminin takibi
Ozellikle gebeliğin ileri donemlerinde bebeğin gelişiminin değerlendirilebilmesi icin erken donemlerde (12. veya 22. haftalardaki) yapılan ultrasonografik yaş tayinleri son derece onemli ve yararlıdır.

Bebeğin canlı olup olmadığının değerlendirilmesi

Erken gebelik doneminde anne karnında bebek olumleri daha sık gorulmektedir. Bu durumun saptanması cok onmelidir zira bebeğin olu vaziyete anne karnında uzun sure kalması anne hayatı acısından cok risklidir.

Mol gebeliği (uzum gebeliği) ve dış gebelik tanıları da gene erken donemde yapılan değerlendirmelerle anlaşılabilir.

Bebeğin gelişiminin değerlendirilmesi

Anne karnındaki bebeğin değerlendirilmesi ceşitli olcumler yapılarak gercekleştirilir. Bunlar kafa capları olcumu (BPD VE HC), uzun kemiklerin olcumu (FL) ve karın-baş cevrelerinin (AC-HC) olcumudur.

Bebeğin ağırlığının tahmin edilmesi

Yapılan olcumler cercevesinde bebeğin yaklaşık ağırlığı saptanabilir. Bu da bize bebeğin gelişimi ve doğum şekli hakkında bilgi verir.

Plasentanın yerinin saptanması

Plasenta yada halk arasında bebeğin eşi denen organ anneden bebeğe kan iletiminin sağlandığı son derece onemli bir organdır. Bu organa ait anormal yerleşim ve gelişimlerin doğum oncesinde bilinmesi son derece onemlidir. Aşağı yerleşimli plasenta kanama ve erken doğuma neden olabileceği gibi plasentadaki band denilen oluşumlar bebekte sakatlığa neden olabilmektedir.

Amniyon sıvısı

Bazı durumlarda bebeğin icinde bulunduğu kese icindeki sıvı miktarı ( Bu sıvının cok buyuk bir kısmı bebeğin idrarından oluşur) ve bebeğin durumu hakkında bize fikir verir. Amnion sıvısı fetustaki yada annedeki bazı olaylarda - hastalıklarda artıp azalabilmekte bu da bizre gebeliğin sağlığı acısından yol gosterici olmaktadır.

Fetal anomalilerin saptanması

Ozellikle 22 hafta civarında yapılan ultrasonografik değerlendirmede (2. duzey ultrason) bebekte ortaya cıkması muhtemel anormal gelişim bozuklukları değerlendirilir. Bu bozukluklar eğer yaşamla bağdaşmayan tarzda ise bu durumda aile ile konuşularak onların kararı ile gebelik 24. haftaya kadar (yasal sınır) sonlandırılabilir.

Erken doğum riskinin tahmin edilmesi

Erken doğum riski taşıyan anne adaylarında ultrason ile olculen rahim ağzı uzunluğu ve kontraksiyonların takibi durumun ciddiyeti hakkında bize bilgi verir.

Plasental kan akımlarının değerlendirilmesi

Anneden bebeğe kan akımındaki direnci olcen ultrason Doppler değerlendirmesi ile bebeğin sıkıntıda olup olmadığı ve iyilik durumu anlaşılır.

Prenatal girişimler sırasında

Amniosentez denen bebeğin cevresindeki sıvıdan ornek alınması işlemi , kordondan kan alınması yada erken gebelik doneminde plasenta dokusundan ornek alınması icin (CVS)ultrasonografi gerekli bir yontemdir.

[h=2]İstanbul Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]