Gebelikte ilac kullanımı!Gebelik ve emzirme doneminde ilac kullanımı her zaman icin bir takım endişelere yol acmıştır. Amerikan gıda ve ilac dairesi (FDA) gebelik ve emzirme doneminde ilac kullanımı ile ilgili bir takım kılavuzlar yayınlamışsa da bu kılavuzlarda soz konusu hastalıkları tedavi etmeli mi etmemelimi veya hangi ilacları kullanmalı şeklinde bir yonlendirme yoktur.

FDA klasifikasyonunda ilaclar potansiyel teratojenik potansiyellerine gore beş gruba ayrılmaktadır. A Kategorisi Hamile kadınlarda yapılan kontrollu calışmalarda gebeliğin ilk uc ayda kullanıldığında fetuste herhangi bir risk oluşturduğu gosterilememiş (orneğin folik asit, levotiroksin) ilaclar. B Kategorisi Hayvanlar uzerinde yapılan deneylerde fetal risk ortaya cıkarmayan ancak insanlarda kontrollu calışma yapılmamış olan ilaclar ya da hayvanlarda risk gostermesine rağmen bu bulgunun insanlar uzerinde yapılan kontrollu calışmalarda saptanmadığı ilaclar. (orneğin amoksilin, seftriakson) C Kategorisi Hayvanlar uzerinde yapılan calışmalarda istenmeyen etkiler saptanan ancak insanlarda kontrollu calışma yapılmamış olan ilaclar ya da hayvan ve insanlar uzerinde hic calışılmamış ilaclar. ( orneğin nifedipin, omeprazol) D Kategorisi Fetus uzerinde olumsuz etki riski yarattığı konusunda kanıtlar olan ancak gebe kadınlarda kullanımından elde edilecek yararın bilinen bu riske karşın kabul edilebilir olduğu ilaclar.(orneğin propilthiouracil) X Kategorisi Hayvanlarda ya da insanlarda yapılan araştırmalarda fetal anomalilere neden olduğu kanıtlanmış ya da deneyim ve gozlemlerde fetuste risk yarattığı konusunda kanıtlar bulunan ilaclar ile gebelikte kullanımında ortaya cıkabilecek olan zararın olası yararından fazla olduğu bilinen ilaclar.( orneğin misoprostol, warfarin, isotretinoin) Bu tur ilaclar gebe ya da gebelik şuphesi olanlarda kesinlikle kontrendikedir Gebelikte kullanılan ilacların coğu kategori B veya C dedir. Kategori A da olan ilac sayısı oldukca azdır, zira gebe kadınlarda yapılmış kontrollu calışmalar nadirdir. Etik olarak ta gebe bir kadında, etkileri tam bilinmeyen bir ilacı denemek mumkun değildir.

KLİNİK UYGULAMA Gebe bir kadına ilac verilmesi gerektiğinde, klinisyenlerin şu kurallara uyması gerekir:

 Gebeliğin ilk uc ayında ilaclardan mumkun olduğu kacınılmalıdır. Zira bu donemde fetus teratojenlere (sakatlık yapan ajanlar) en acıktır.  Kombine ilaclar yerine mumkun olduğu kadar tek ilac tercih edilmelidir.

 Mumkun olan en kucuk dozu, mumkun olan en kısa sure ile vermelidir.

 Lokal ilac uygulaması mumkun ise tercih edilmelidir, cunku sistemik dolaşıma gecen ilac miktarı az olacaktır.

 Kullanılacak ilacın fayda /risk karşılaştırması yapıldığında, fayda kısmı ağır basmalıdır. SOĞUK ALGINLIĞI, OKSURUK, BULANTI ve KUSMA Soğuk algınlığı durumlarında yatak istirahatı ve bol sıvı vererek semptomatik tedavi yapılmalıdır. Antihistaminiklerden chlorpheniramine (gebelik kategorisi B), triprolidine (gebelik kategorisi C), ve diphenhydramine (gebelik kategorisi C) gebelik ve emzirme sırasında kullanımı emniyetli olarak kabul edilen ilaclardır. Dekonjestanlar (burun damlaları) gerektiğinde, lokal ilaclar ilk olarak tercih edilmelidir. Dekonjestanların kesilmesini takiben belirtilerin daha kotu olarak geri gelebileceği unutulmamalı hicbir dekonjestan 2-4 gunden fazla kullanılmamalıdır. Pseudoephedrine gebelik kategorisi C olan bir ilactır ve bu ilacın milyonlarca gebede her yıl kullanımı soz konusudur. Gebelikte cekince olmadan kullanılabilir.

Oksuruğun baskılanması icin guaifenesin (kategori C) veya dextromethorphan (kategori C) iceren ilaclar kullanılabilir. Formulunde alkol iceren ilaclar kullanılmamalıdır. Fetusun tiroit bezi acısından risk oluşturduğu icin iyot iceren oksuruk ilacları kullanılmamalıdır. Bulantı ve kusmalar ilk planda ilacsız kontrol edilmeye calışılmalıdır. Az ve sık yemek alınması, kuru gıdaların tercih edilmesi ve acupressure uygulaması ( el bileğiniz ic yuzunde bulunan katlantı izlerinden en yukarda olan hizasında, yumruk yaptığınızda beliren iki buyuk kirişin orta noktasına 30-60saniye sure ile uygulanan basınc)
Yukarıda anlatılan basit yollar ile bulantı kusmalar kontrol edilemez ise pyridoxine (Vitamin B6, gebelik kategorisi A); doxylamine (kategori B); veya emetrol iceren ilaclar kullanılabilir. Bu ilacların gebelikte ve emzirme doneminde kullanımı emniyetli kabul edilmektedir. Bu ilaclar hastanın şikÂyetlerini gidermede yeterli olmadığında promethazine veya metaclopramide denenebilir. Bu iki ilacında gebelik kategorisi C dir. Kabızlık problemi olan hastalarda laksatiflerden mumkun olduğu kadar kacınılmalıdır onun yerine lifli gıdalar ve meyvelerin alımı teşvik edilmeli sıvı alımı artırılmalıdır. İshal durumunda loperamide en iyi guvenlik profili olan ilactır. ASTIM Astımın gebelik sırasındaki tedavisi gebe olunmayan donem ile aynıdır. Yeni bir ilac grubu olan lokotrienler B grubundadır ve gebelik ve sut verme doneminde rahatlıkla kullanılabilirler. ANTİBİYOTİKLER Coğu antibiyotik B kategorisindedir, gebelik ve emzirme doneminde rahatlıkla kullanılabilir. İstisnaları icinde genel pratikte sık kullanılan quinolon grubu antibiyotikler, tetrasiklin grubu antibiyotikler ( ilk uc ay kullanılabilir) ve metronidazol ( kategori C- ilk uc ay kullanılmamalıdır) bulunmaktadır. SONUC Gebelik sırasında değişik rahatsızlıklar oluşabilir ve bunların ilacla tedavisi gerekebilir. Pek cok ilac seceneğinden uygun olanını doktorunuz sececektir. Doktorunuza bu konuda guveniniz.

[h=2]Ankara Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]