Gebelikte ilac kullanımı; ilac kullanırken dikkat edilmesi gerekenlerGebelik boyunca gerekli durumlarda ilac kullanımı mumkundur. Ancak temel prensip, gerekli olduğu bilinen folik asit, kalsiyum ve demir gibi desteklerin dışında mumkun olduğunca ek ilac kullanılmamasıdır. Cunku kullanılan ilacların bazı durumlarda yeni gelişmekte olan bebeğin organ taslakları uzerinde olumsuz etkileri olabilmektedir.
Doğumsal sakatlıkların yaklaşık olarak %2-4’unun gebelikte kullanılan ilaclara veya toksik maddelere maddelere bağlı olduğu duşunulmektedir. İlac alındıktan sonra annenin kanına karışan ilac etken maddesi,plasenta adı verilen ve bebeği beslemekle gorevli organ aracılığıyla bebeğe gecebilmektedir. İlacların bebek uzerindeki zararlı etkileri alınan ilac tipi, dozu ve bebeğin gelişimsel donemi ile ilgilidir.
İlac gebeliğin cok erken bir doneminde alınmışsa yani embriyo oluştuktan sonraki 15-18 gun icinde alındıysa”hep ya da hic”kuralı gecerlidir. Yani aslında bu donem kabaca adet gecikmesi olmadan onceki donemi. diğer bir deyişle bu donemde alınan maddenin eğer embriyoya zararlı bir etkisi olursa embriyo olur ve gebelik sona erer. Bu donemde etkilenmeye bağlı olarak sakatlık oluşma ihtimali olmaz.
Bebeğin ilaclar ve toksik maddeler acısından en hassas olduğu donem gebelik oluştuktan sonraki 17-90 gun arasıdır. Bu donem kabaca adet gecikmesinden sonra başlar ve 12. haftaya kadar devam eder. Bu donem bebeğin organ taslaklarının oluştuğu donemdir. Gelişmekte olan organlar uzerine toksik etki yapabilen ilaclar, bu donemde kullanılırsa doğumsal sakatlıklara neden olabilirler.
11-12. haftadan sonra yani organ taslakları oluştuktan sonra kullanılan ilaclar ayrıca onemli bir sakatlığa sebep olmasalar bile eğer zararlı iseler organların fonksiyonlarını bozarak bebeğin gelişimini olumsuz etkileyebilirler.
İlacların gebelik uzerine olan zararlı etkilerini saptamak icin hayvanlarda ve insanlarda deneysel calışmalar yapılır. Bu calışmalara dayanarak, gebeliğe etkileri acısından ilaclar beş gruba ayrılmıştır.
A grubu ilaclar:insanlarda herhangi bir risk olmadığı saptanmış ilaclardır.
B grubu ilaclar:hayvan deneylerinde risk gorulmemiştir, ancak insanlarda calışma yapılmamış ilaclar veya hayvan calışmalarında risk saptanmış ancak insanlarda herhangi bir risk izlenmemiş ilaclardır.
C grubu ilaclar:ilacla ilgili olarak hayvan ve insan calışması yapılmamış veya hayvanlarda risk saptanmış ancak insan calışması yapılmamış ilaclardır.
D grubu ilaclar:insan calışmalarında riskli olduğu gosterilmiş, cok ozel durumlar dışında gebelikte kullanılamayacak ilaclardır.
X grubu ilaclar:Gebelikte kesinlikle kullanılamayacak ilaclar bu gruba girer.
Gebelik boyunca eğer hekim tarafından herhangi bir nedenle bir ilac kullanılması gerekiyorsa en fazla C kategorisine kadar olan ilaclar tercih edilir.
Gebelikte en sık ilac kullanımı gerektiren hastalıklar şunlardır.
Solunum sistemi hastalıkları
Sindirim sistemi hastalıkları
İdrar yolları iltihaplanmaları
Vajinal akıntıları
Diabet (şeker Hastalığı)
Tansiyon Yukselmeleri
Gebe kadının ilac kullanımı konusunda dikkat etmesi gereken en onemli konu recetesiz eş,dost, komşu ve akraba tavsiyesi ile ilac kullanmamasıdır.
Gebelikte kullanılan ilacların yan etkileri sadece gozle gorulur anormallikler olarak tanımlanmıştır. Oysa ilac ve diğer zararlı etkenlerin doğum sonrasında da insanı yaşamı boyunca organik, fonksiyonel ve ruhsal olarak etkileyebileceği de akıldan cıkmamalıdır.
Herhangi bir nedenle ilac kullanması gereken gebelerin mutlaka oncesinde kendilerini takip eden hekime danışmaları gerekmektedir.
Diğer onemli bir konu da sadece gebelerin değil,herhangi bir doğum kontrol yontemi kullanmayan ve gebelik isteyen kadınların da adetlerinin ikinci yarısında gebe kalabileceklerini duşunerek bebeğe zarar verebilecek ilaclardan kacınmalarıdır.


[h=2]Ordu Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]