GEBELİKTE BESLENME
ANNE KARNIN BEBEĞİN BEDENSEL VE ZİHİNSEL OLARAK GELİŞİMİNİ TAMAMLAMASI İCİN YETERLİ VE DENGELİ BESLENMESİ GEREKMEKTEDİR. YETERSİZ BESLENME DURUMUNDA BEBEKTE NASIL BEDENSEL VE ZİHİNSEL OLARAK GELİŞME GERELİĞİ OLURSA, DENGESİZ VE GEREĞİNDEN FAZLA BESLENME İLE DE BEBEKTE BEDENSEL VE ZİHİNSEL YETERSİZLİKLER OLMAKTADIR.
Gebelik suresince annenin yetersiz ve dengesiz beslenmesi ile be­bekte oluşabilecek sorunlar:
• Zamanından once, erken doğum (premature)
• Duşuk doğum ağırlıklı bebek (doğum ağırlığı 2500g’ın altında olan­lar)
• Bedensel ve zihinsel gelişimi yetersiz bebek doğumları
• Olu doğumlar
NEDEN GEBELİK SURESİNCE YETERLİ VE DENGELİ BESLENMELİYİZ?
1. Kendi fizyolojik gereksinmelerini (enerji ve besin oğelerini) karşılamak,
2. Vucudundaki depolarını (besin oğeleri yedeğini) dengede tutmak,
3. Anne karnındaki bebeğin sağlıklı buyume ve gelişmesini sağlamak,
4. Emzirmeye hazırlık icin salgılanacak sutun enerji ve besin oğelerini karşılamak icin.
GEBELİK SURESİNCE YETERSİZ VE DENGESİZ BESLENEN ANNELER DE BİRCOK SAĞLIK SORUNU BERABERİNDE GELMEKTEDİR.
BU SAĞLIK SORUNLARI:
KANSIZLIK( ANEMİ):
GEBELİKTE ARTAN DEMİR GEREKSİNMESİNİN KARŞILANMAMASI
GEBELİKTE BERABER KAN HACMİN ARTMASI
SIK DOĞUMLAR (2 YILDAN DAHA AZ ZAMAN ARALIKLARIYLA YAPILAN DOĞUMLAR)
BESİNLERLE ALINAN DEMİRİN (BİTKİSEL KAYNAKLI OLANLARININ) VUCUTTA Kİ YARARLIĞININ AZ OLMASI
GUNLUK TUKETİLEN BESİNLERİN DENGELİ DAĞILIMININ OLMAMASI
KANSIZLIK(ANEMİ)’NİN SONUCUNDA GORULEN BAŞLICA SORUNLAR:
YORGUNLUK
BAŞ DONMESİ
DUŞUK DOĞUM AĞIRLIKLI BEBEKLER
KANSIZLIK (ANEMİ) ONLENMESİ İCİN BESLENME:
HERGUN MUTLAKA 1 YUMURTA TUKETİLMELİDİR.
GUNUN BİR OĞUNUNDE MUTLAKA KIRMIZI ET/TAVUK VE BALIK TUKETİLMESİ GEREKİR. (HAFTADA 2 KEZ KIRMIZI ET, DİĞER GUNLER BALIK AĞIRLIKLI BEYAZ ET TUKETİLMELİDİR.)
ALINAN BESİNLERDEKİ DEMİRİN VUCUTTA YARARLILIĞINI ARTIRMAK İCİN C VİTAMİNİ ALIMINI ARTIRMALIDIR. (OĞUNLERDE PORTAKAL SUYU, SALATA GİBİ BESİNLERİ İLAVE EDEREK C VİTAMİNİ ALIMINI ARTIRABİLİRSİNİZ.)
YEMEKLERLE BERABER ALINAN CAY VE KAHVE KANSIZLIĞIN OLUŞUMUNDA BUYUK RİSK FAKTORUDUR.
ANEMİYİ ONLEMEK İCİN YEMEKLERDEN 1 SAAT ONCE VE 1 SAAT SONRA CAY KAHVE TUKETİLMEMELİDİR.
ODEM:
OZELLİKLE GEBELİĞİN SON 3 AYINDA GORULEN ODEM DOĞAL OLMASINA RAĞMEN ODEMİN BOYUTU VE DAĞILIMI OLDUKCA ONEMLİDİR.
ODEM OLUŞUMUNU EN AZA İNDİRMEK İCİN TUZ ORANI YUKSEK OLAN ;
TUZLU YİYECEKLER
MADEN SULARI
TURŞU-SALAMURA YİYECEKLER
TAVUK/ET SUYU GİBİ BULYONLAR
HAZIR CORBALARDAN UZAK DURULMALIDIR.
OSTEOMALASİA (KEMİK HARABİYETİ):
BEBEĞİN KEMİK GELİŞİMİ İCİN; GEBELİK SURESİNCE KALSİYUM, FOSFOR VE D VİTAMİNİ İHTİYACI ARTMAKTADIR. İHTİYAC OLAN BU MİNERALLER VE VİTAMİNLER KARŞILANMADIĞI ZAMAN BEBEĞİN GELİŞİMİ İCİN ANNENİN EN BUYUK KALSİYUM VE FOSFOR DEPOSU OLAN KEMİKLERDEN KULLANILMAKTADIR.
BU OLAY SONUCUNDA KEMİK HARABİYETİ OLUŞMAKTADIR. BU DA ANNEDE KEMİK DOKUSUNUN YUMAŞAKLIK VE HASSASİYET KAZANMASI VE DİŞLERDE CURUME GİBİ SAĞLIK SORUNLARINI BERABERİNDE GETİRİR.
KEMİK HARABİYETİNİ(OSTEOMALASİA) ONLEMEK İCİN:
PEYNİR
SUT
YOĞURT
AYRAN GİBİ BESİNLERİN GUNLUK BESİN DAĞILIMINDA MUTLAKA BULUNMASI GEREKEN BESİNLERDİR.
MİDE VE BAĞIRSAK RAHATSIZLIKLARI:
BULANTI:
OZELLİKLE GEBELİĞİN İLK UC AYINDA SIK RASTALANAN BULANTI VE KUSMALAR BESİN ALIMINI ETKİLEMEKTEDİR.
BULANTI VE KUSMA DURUMLARINDA BESLENME:
BAHARATLI BESİNLER BULANTINIZI TETİKLEMEKTEDİR. TERCİH ETMEMELİSİNİZ.
SABAH YATAKTAN KALKMADAN ONCE KIZARMIŞ EKMEK, KRAKER, TAHILLI KURU BESİNLER( MISIR VE YULAFLI GEVREKLER)TUKETMENİZ MİDENİZİ RAHATLATIR.
MİDENİZİN BOŞ OLMASI BULANTILARINIZI ARTIRABİLİR. BU NEDENLE OĞUNLERİNİZİ DAĞITARAK AZAR AZAR VE SIK ARALIKLARLA BESLENİNİZ.
OĞUNLERDE SU TUKETMEK YERİNE, OĞUN ARALARINDA SU TUKETMENİZ MİDENİZİN RAHATLAMASINI SAĞLAMAKTADIR.
SADE MAKARNA, PİRİNC, HAŞLANMIŞ PATATES, TAZE SEBZE VE MEYVE TUKETMENİZ MİDE SAĞLIĞINIZ İCİN ONEMLİDİR.
AŞIRI YAĞLI (OZELLİKLE KIZARMIŞ) BESİNLER VE TATLI GRUBUNDAN OLAN YİYECEKLER BULANTILERINIZI ARTTIRMAKTADIR. BUNLARI TUKETMEMELİSİNİZ.
KAHVE, CAY TUKETİMİ MİDE BULANTILARINIZ ARTTIRDIĞI İCİN COK FAZLA TUKETİMEMELİDİR.
KABIZLIK:
GEBELİK SURESİNCE HORMAN DEĞİŞİMİ SONUCU KABIZLIK PROBLEMİYLE KARŞILAŞABİLİRSİNİZ.
KABIZLIK SORUNUNU ONLEMEK İCİN BESLENME ONERİLERİ:
SEBZE, MEYVE, TAM TAHILLI URUNLER (TAM TAHILLI, CAVDAR EKMEKLERİ, BULGUR) VE KURUBAKLAGİL TUKETİMİNİ ARTIRARAK POSA ALIMINI ARTIRABİLİRSİNİZ.
GUNLUK 5 PORSİYON MEYVE VE SEBZE TUKETİMİ İHTİYACINIZ OLAN VİTAMİN VE MİNERALLERİ KARŞILAYACAK, AYRICA POSA ALIMINIZI ARTIRACAKTIR.
HAFTADA 2 KEZ KURUBAKLAGİL TUKETMENİZ BAĞIRSAK HAREKETLERİNİZİ DUZENLEYECEKTİR.
GUNLUK MUTLAKA 8-10 BARDAK SU TUKETMELİSİNİZ.
MİDE YANMASI/EKŞİME:
OZELLİKLE GEBELİĞİN SON 3 AYINDA BEBEĞİN SİNDİRİM SİSTEMİNE BASKI YAPMASI SONUCU GOZLENEBİLİR.
MİDE YANMASI VE EKŞİMENİN ONLENMESİ İCİN:
YEMEKLERİNİZ AZAR AZAR VE SIK ARALIKLARLA TUKETİNİZ (3 ANA VE 3 ARA OĞUN OLARAK DUZENLEYEBİLİRSİNİZ)
COK YAĞLI, SOSLU VE BAHARATLI BESİNLER TUKETMEMELİSİNİZ.
CAY, KAHVE VE KAKAO TUKETİMİ MİDE YANMASI VE BULANTISINI ARTTIRDIĞI İCİN TUKETMEMELİSİNİZ.
YEMEKLERDEN HEMEN SONRA UZANMAMALISINIZ. (EN AZ 30 DAKİKA SONRA UZANMANIZ MİDE YANMASI ŞİKAYETİNİZİ AZALTIR)
YATARKEN YUKSEK YASTIKLAR KULLANMALISINIZ.
GEBELİK SURESİNCE AĞIRLIK KAZANIMI:
GEBELİK SURSİNCE AĞIRLIK KAZANIMI BEBEĞİN GELİŞİMİ İCİN OLDUKCA ONEMLİDİR.
GEBELİK SURESİNCE 6 KG ALTINDA AĞIRLIK KAZANIMI OLDUKCA RİSKLİDİR. DUŞUK DOĞUM AĞIRLIKLI BEBEKLERİN DUNYAYA GELME OLASILIĞINI ARTIRIR.
Sağlıklı yetişkin kadınlar icin gebelik suresince normal ağırlık kazanımı 10-14 kg ( ayda 1-1.5 kg) arasındadır.
HAMİLELİK SURSİNCE KİLO ALMA DURUMU:
İLK 3 AY:1-1,5 KG/AY
2. UC AY: 1 KG/AY
SON 3 AY: 2 KG/AY
ŞEKLİNDE KİLO ALIMI NORMALDİR.
GEBELİKTE GOKKUŞAĞI BESLENME:
***GEBELİKTE VİTAMİN VE MİNERAL ALIMI OLDUKCA ONEMLİDİR. BUNUN İCİN ALINAN SEBZE VE MEYVE CEŞİTLİLİĞİNİ SAĞLAMANIZ GEREKMEKTEDİR. BUNUN İCİN FARKLI RENK MEYVE VE SEBZE TUKETEREK SAĞLAYABİLİRSİNİZ.
SALATALARINIZI 7 RENK OLMASI SİZİN İHTİYACINIZ OLAN VİTAMİN ORUNTUSNU SAĞLAMAKTADIR. AYRICA VİTAMİN YARARLILIĞINI SAĞLAMAK İCİN 1 TATLIKAŞIĞI KADAR ZEYTİNYAĞI İLAVE EDEBİLİRSİNİZ.
GEBELİKTE UYULMASI GEREKEN BESLENME KURALLARI:
HAZIR YİYECEK VE İCECEKLERİ(KATKI MADDE İCERDİKLERİ İCİN) COK TUKETMEMELİSİNİZ.
SUCUK, SALAM, SOSİS GİBİ BESİNLER NİTRİT-NİTRAT GİBİ KATKI MADDELERİ İCERDİKLERİ İCİN SAĞLIĞINIZI OLUMSUZ ETKİLEMEKTEDİR. TUKETİMİNİ AZALTMALISINIZ.
MİDE YANMASI/EKŞİME DURUMLARINI ORTADAN KALDIRMAK İCİN YEMEK OĞUNLERİNİZİ AZ VE SIK ARALIKLI OLARAK AYARLAYINIZ. (3 ANA VE 3 ARA OĞUN OLARAK PLANLAYABİLİRSİNİZ)
KALSİYUM VE FOSFOR İCERİĞİ YUKSEK OLAN SUT, YOĞURT, AYRAN, PEYNİR GİBİ BESİNLERİ TUKETMELİSİNİZ.
KEMİK GELİŞİMİ İCİN D VİTAMİNİ ARTIRMAK İCİN GUNEŞ IŞIĞININ UYGUN SAATLERDE YARARLARLANMALISINIZ.
KANSIZLIK(ANEMİ) OLUŞUMUNU ONLEMEK VE PROTEİN İHTİYACINIZI KARŞILAMAK İCİN; KIRMIZI ET, PEKMEZ, YUMURTA, TAVUK, BALIK GUNLUK TUKETİMİNİ ARTIRMALISINIZ.
KANSIZLIĞI ONLEMEK İCİN YEMEKLERDEN 1 SAAT ONCE VE YEMEK YEDİKTEN 1 SAAT SONRA CAY/KAHVE TUKETMEYİNİZ.
KAHVALTIDA TUKETTİĞİNİZ TAZE SIKILMIŞ PORTAKAL SUYU, BESİNLERLE ALDIĞINIZ DEMİRİN KULLANIMINI ARTIRMAKTADIR.
KABIZLIĞI ONLEMEK İCİN HAFTADA 2 KEZ KURUBAKLAGİL TUKETMELİSİNİZ.
GEBELİKTE VİTAMİN, MİNERAL VE POSA İHTİYACINIZ ARTMAKTADIR. BU İHTİYACINIZI KARŞILAMAK İCİN GUNLUK 5 PORSİYON SEBZE VE MEYVE TUKETMELİSNİZ.
FARKLI RENKTE SEBZE VE MEYVE TUKETİMİ SİZİN VİTAMİN VE MİNERAL İHTİYACINI KARŞILAYACAĞI İCİN COK RENKLİ SEBZE VE MEYVE TUKETİMİNE OZEN GOSTERMELİSİNİZ. HER RENK FARKLI VİTAMİN VE MİNERAL DEMEKTİR.
SEBZE VE MEYVELERDEN ALDIĞINIZ VİTAMİNLERİN YARARLILIĞINI ARTIRMAK İCİN HER OĞUNUNUZDE SALATA OLMALIDIR. SALATALARINIZA ZEYTİNYAĞI İLAVE ETMNİZ ALINAN VİTAMİNLERİN YARARLILIĞINI ARTIRACKTIR.
SEBZE VE MEYVELERİN URETİMİNDE KULLANILAN TARIM İLACLARININ ZARARLI ETKİLERİNİ ORTADAN KALDIRMAK İCŞN, TUKETMEDEN ONCE BOL SUYLA YIKAMALISINIZ.
TATLI VE BASİT ŞEKERLERİN BESLEYİCİ DEĞERLERİ YOKTUR. BOŞ ENERJİ KAYNAĞIDIR. BUNLARIN TUKETİMİNİZ AZALTMALSINIZ.
YEMEKLERDE İYOTLU TUZ KULLANMALISINIZ. İYOT KAYBINI ONLEMEK İCİN YEMEKLER PİŞTİKTEN SONRA TUZ İLAVE EDİLMELİDİR. FAZLA TUZ TUKETMENİZ ODEM OLUŞUMUNU ARTIRIR. FAZLA TUZ TUKETMEMELİSİNİZ.
HAZIR CORBALAR, ET/TAVUK BULYONLAR, TRŞU VE SALAMURA BESİNLERİN TUZ ORANI YUKSEK OLDUĞU İCİN ODEM OLUŞUMUNU ARTIRIR. BU TUR BESİNLERİN TUKETİMİNİ AZALTMALISINIZ.
YEMEKLERDE SIVI YAĞ TUKETMELİSİNİZ. KATI YAĞLAR SİZİN VE BEBEĞİNİZİN KALP DAMAR SAĞLIĞI İCİN OLUMSUZ SONUCLAR OLUŞTURABİLİR. (OZELLİKLE ZEYTİNYAĞI TUKETMEYE CALIŞIN)
KIZARTMA GİBİ COK YAĞLI BESİNLER TUKETMENİZ MİDE YANMASI/EKŞİME DURUMUNU ARTIRACAĞI İCİN TUKETMEMEYE OZEN GOSTERİNİZ.
BAHARATLI, SOSLU VE TATLI BESİNLER BULANTILARINIZI ARTIRACAĞI İCİN UZAK DURMALISINIZ.
BULANTILARINIZI ENGELLEMEK İCİN SABAH UYANDIĞINIZDA KRAKER, KIZARMIŞ EKMEK, KURU BESİNLER(MISIR, YULAFLI GEVREKLER) TUKETEBİLİRSİNİZ.
MİDE YANMALARI VE BULANTILARINI ENGELEMEK İCİN OĞUNLERDE SU TUKETMEYİNİZ. (OĞUNLERDEN 30 DK ONCE VE YEMEK YEDİKTEN 30 DK SONRA TUKETMENİZ MİDE PROBLEMLERİNİZİ ORTADAN KALDIRMAKTADIR.
GEBELİKTE ARTAN SIVI GEREKSİNİMİNİ KARŞILAMAK İCİN GUNLUK 10 BARDAK SU TUKETİNİZ.
SUT/AYRAN/MEYVE SUYU/ KOMPOSTO/LİMONATA TUKETİMİ İLE SIVI ALIMINI ARTIRMALISINIZ.
SİGARA VE ALKOL TUKETİMİ BEBEĞİNİZİN SAĞLIKLI GELİŞİMİ ENGELMEKTEDİR. SİGARA VE ALKOL KULLANMAYINIZ. SİGARA İCİLEN ORTAMLARDA BULUNMAMAYA OZEN GOSTERİNİZ.
UNUTMAMALISINIZ Kİ GEBELİK SURESİNCE YETERLİ VE DENGELİ BESLENMENİZ BEBEĞİNİZİN BEDENSEL VE ZİHİNSEL GELİŞİMİ İCİN OLDUKCA ONEMLİDİR. YETERSİZ VEYA AŞIRI BESİN ALIMINIZ SİZİN VE BEBEĞİNİZİN SAĞLIĞINI OLUMSUZ YONDE ETKİLEMEKTEDİR.
GEBELİKTE FİZİKSEL AKTİVİTE
GEBELİKTE FİZİKSEL AKTİVİTE OLDUKCA FAYDALIDIR. ANCAK HERHANGİ BİR EGZERSİZE BAŞLAMADAN ONCE MUTLAKA DOKTORUNUZA DANIŞIN.
GENELLİKLE FİZİKSEL AKTİVİTEYE 3. AY BİTTİKTEN SONRA BAŞLANMASI UYGUNDUR.
GEBELİKTE FİZİKSEL AKTİVİTENİN YARARLARI
BEL VE SIRT AĞRILARINIZI AZALTIR.
UYKU PROBLEMLERİNİ AZALTMAYA YARDIMCI OLUR.
GEBELİKTE DURUŞ VE ŞEKİL BOZUKLUĞUNU AZALTIR.
DOĞUM SONRASI VUCUDUNUZUN DAHA CABUK TOPARLANMASINI SAĞLAR.
KİLO ALIMINIZIN KONTROLLU OLMASINDA ETKİLİDİR.
GEBELİKTE FİZİKSEL AKTİVİTE ONERİLERİ
GEBELİK SURESİNCE HAFTADA ORTALAMA 3 KEZ 20-30 DAKİKALIK YURUYUŞLER YAPILABİLİR.
EGZERSİZ YAPTIĞINIZ SURE BOYUNCA 5 DAKİKALIK ARALIKLARLA NABIZ KONTROLU YAPILMALIDIR. NABZINIZ 140’I GECMEMELİDİR.(Diyetisyen Mine TELEK)
GEBELİKTE CİNSEL YAŞAM
Toplumda klişeleşmiş yanlış bilinen duşunce ve inanclara “mit” adını veririz. Bu mitlerden biri de gebelikte yani hamilelikte cinsel yaşantının olmamasına yonelik inanctır.
Ancak bilinenin tam aksine bilimsel olarak yapılan calışmalarda gebelikte cinsel yaşantının olması zaten hormonal acıdan dengesizlikler yaşayan, duygu durum değişiklikleri yaşayan bir kadın icin oldukca faydalıdır.
Hamilelik bir kadında cok fazla duygu yoğunluğu barındıran bir surectir; bir taraftan anne olabilecek olmanın duygusu, kutsallığı, bir taraftan surup giden yaşamda yavaş yavaş işlevselliğinin azalması, benlik saygısında duşme, acı, ağrı, doğuma yonelik korkular vs. gibi durumların yaşandığı bir donemdir. İşte tam da bu donemde bir de erkek belki cekindiğinden belki de artık cazibesinin olmadığını duşunduğu eşinden ozellikle cinsel ilgisini başka yone kaydırmaya başladığında bu bir kadın icin travmatik bir duruma donuşebilmektedir.
Bazı erkekler icin ise gebelikte goğuslerin buyumesi, rahim hacminin artması ve vucuttaki bazı kadınsal değişiklikler daha cok eşini arzu etmesine yol acabilmektedir ancak yine de eşine ve cocuğa zarar vermeme duşuncesi ile geri cekilebilmektedirler.
Hamilelik suresince ozellikle 30. haftaya kadar yani normal doğuma hazır hale gelinceye kadar cinselliğin yaşanabileceğine yonelik bilimsel veriler vardır ancak hamilelikte cinselliği yaşarken cinsel pozisyon ve duruşlara dikkat etmek gerekir ozellikle karın bolgesine baskı olmayacak posizyonlar da cinsel ilişkiye girilmesi onerilmektedir. Bu duruma uygun pozisyonlardan en rahatı kadın ve erkeğin aynı yone doğru bakarak yan donduğu ve erkeğin arkada olduğu cinsel pozisyondur. Bu pozisyonlar ile ilgili daha betimleyici anlatımlar yapılacaktır.
Bunların dışında hamile olan kadının orgazm olması karnındaki bebeği icin de bir sorun yaratmayacağı gibi yaşadığı duygusal, zihinsel surec, cinsel haz alması, duygu durumunu da olumlu yonde etkileyecektir.
Her donemde dikkat edilmesi gerektiği gibi kanamalar, kasık ağrıları, su gelmesi veya vajinal akıntının gelmesi durumunda cinsel temastan uzak durulmalıdır.
Sonuc itibariyle gebelikte cinsel yaşantının surmesinin bir zararı olmadığı gibi bazı konulara dikkat edildikten sonra cinselliğin surmesinin hem hormonal acıdan, hem de psikolojik acıdan yararları vardır.
M. BERK KARAOĞLU
Psikolog
Aile Danışmanı - Cinsel Terapist



[h=2]İzmir Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]