1 –Kalori ve Ağırlık Artışı
Gebe bir kadın gebe olmayana gore gunde yaklaşık fazladan 300 kaloriye ihtiyac duyar. Bu da yaklaşık %15′lik bir artış yani 2300 kalori/gun’dur. Gunluk kalori gereksinimindeki artış sadece %15 iken bazı maddelere olan ihtiyactaki artış 2 katına kadar cıkabilir. Bu durum fazla beslenmenin değil dengeli beslenmenin onemini ortaya koymaktadır.
Gebelikteki kalori tuketimi ilk 3 ayda en az duzeydeyken bu donemden sonra hızlı bir artış gosterir. İkinci 3 ayda bu kaloriler başlıca plasenta ve embriyo gelişimini karşılarken son 3 ayda ise temel olarak bebeğin buyumesine harcanır. Normal sağlıklı bir kadında tum gebelik boyunca onerilen kilo artışı 11-13 kg. Bu 11 kilonun 6 kilosu anneye, 5 kilosu ise bebeğe ve beraberindeki oluşumlara (plasenta, amniyon sıvısı) aittir.
2 – Karbonhidratlar
Vucudun kalori gereksinimi 3 temel enerji kaynağı olan proteinler, yağlar ve karbonhidratlardan sağlanır. Eğer karbonhidratlar yetersiz alınırsa vucudunuz enerji sağlamak icin proteinleri ve yağları yakmaya başlar. Boyle bir durumda 2 sonuc ortaya cıkabilir. Birincisi bebeğinizin beyin ve sinir sitemi gelişimini sağlayacak yeterli protein olmaz, ikincisi ise ketonlar ortaya cıkar. Ketonlar yağ metabolizmasının urunu olan asitlerdir ve bebeğin asit baz dengesini bozarak beyin gelişimini olumsuz yonde etkileyebilirler. Bu nedenle hamilelikte karbonhidrattan fakir diyet onerilmez
Pirinc, un, bulgur biri kompleks karbonhidrat kaynakları anne icin enerji kaynağı olmanın yanı sıra B grubu vitaminleri ve cinko, selenyum, krom, magnezyum gibi eser elementleri bol miktarda icerirler.
Karbonhidratlar fazla miktarda tuketildiğinde ise bebek acısından ekstra bir yarar sağlamadıkları gibi sadece anne adayının aşırı kilo almasına neden olurlar.Bu da zaten gebelikte artmakta olan insulin drencini daha da artırarak gebelik diabeti gelişimine zemin hazırlayabilir.
3 – Protein
Proteinler hucrelerin temel yapı taşlarıdırlar ve amino asit denilen yapılardan oluşurlar. Doğada toplam 20 ceşit amino asit vardır. Amino asitlerin bir kısmı vucutta diğer maddelerden uretilebilirken esansiyel amino asit adı verilen 8 tanesi vucutta uretilemez ve mutlaka besinler yolu ile dışarıdan alınmaları gerekir. Hayvansal proteinler bu 8 amino asidin tumunu de icerdiğinden cok onemlidirler.
Hamile kadınların gunde 60-80 gram protein almaları onerilir.
Proteinin ana kaynağı hayvansal gıdalardır. Et, kumes hayvanları ve balık protein icerirler. Bunun yanı sıra sut ve sut urunleri de hayvansal protein ihtiyacının karşılanmasında onemlidir.
4 – Sut ve sut urunleri
Gebe bir kadın guclu kemikler ve dişler icin bebeğe gerekli olan kalsiyum ve diğer elementleri sağlamak maksadıyla en az 1-2 bardak sut icmelidir. Sutun pastorize olması onemlidir. Az yağlı sutler kilo alımı yonunden tercih edilebilir. Gaz ve hazımsızlık nedeni ile (laktoz intoleransı) sut icilemeyen durumlarda bunun yerine 1-2 kase yoğurt yenebilir. Kalsiyum alımının yetersiz olması durumunda dışarıdan verilecek ilaclar ile destek sağlanabilir.
5 – Et, balık, kumes hayvanları, yumurta, kuru baklagiller
Bu gıdalar vitamin ve mineral yanında protein de sağlarlar. Gebe kadında ve bebeğinde doku gelişimi ve yeni doku oluşumu icin protein şarttır. Bu tur gıdalardan zengin beslenmek faydalıdır. Etler iyi pişmiş olarak tuketilmeli ceşitli paraziter enfeksiyonlardan uzak kalmak icin ciğ et tuketiminden kacınılmalıdır.
6– Vitamin ve mineral desteği, demir ve folik asit
Dengeli ve doğru beslenen hamile bir kadında dışarıdan vitamin desteği zorunlu değildir. En iyisi vitamin ve mineralleri doğal gıdalar ile almaktır. Enfeksiyonlardan korunmak icin meyve ve sebzelerin iyi yıkanmış olmasına ozen gosterilmelidir. Doğru beslenildiği takdirde vitamin ve mineral desteğine gerek olmaz. Ancak demir ve folik asit bu durumun dışındadır.
Folik asit bebeğin beyin ve sinir sistemi gelişimi icin kilit oneme sahip olduğundan hamile kalmadan once alınmaya başlanması gerekir. Gebelikteki artmış demir gereksinimi doğal yollardan karşılanamaz. Bu nedenle ozellikle gebeliğin 2. yarısından sonra dışarıdan verilen demir ilacları ile destek yapılır. Bizim toplumumuzda demir eksikliği anemisi cok sık gorulduğunden gebeliğin başında yapılan kan sayımında anemi saptanması durumunda gebeliğin en başından itibaren desteğe başlanabilir. Gebelikte demir kullanımının bir başka onemi de kansızlık olmasa dahi hem anne adayının hem de bebeğin demir depolarını yeterli şekilde doldurmak icin gerekli olmasıdır.
7 – Tuz
Gebelikte ozel bir tuz kısıtlaması şayet tansiyon yuksekliği, kalp hastalığı gibi ozel durumlar yoksa zorunlu değildir. Hamile bir kadın gunde 2 gram tuz almalıdır. Yetersiz ya da aşırı tuz alımı anne adayının sıvı elektrolit dengesini olumsuz şekilde etkiler.Yine de ozellikle aşırı tuz tuketiminden kacınmak her sağlıklı insan gibi odemin yoğun olduğu gebelik doneminde de uygun bir tutum gibi gorunmektedir.
8– Vejetaryen Diyet
Sakıncalı olmakla birlikte belirli kurallara uyulmak kaydıyla gebelik sırasında vejetaryen diyete devam edilebilir. Ancak bu durumda doktor ve gerekirse diyetisyen yardımı ile besin duzenlemesine profesyonel destek sağlanması; et ve et urunleri nedeniyle oluşabilecek besinsel acığı diğer bazı gıda ve vitaminlerle yerine koymak uygun bir yaklaşım olacaktır.
9-Su-sıvı
Gebelikte sıvı alımı cok onemlidir. Susama hissi olmasa dahi gunde 8 bardak su alınmalıdır. Yeterli miktarda su alımı ile kandaki toksinler seyreltilmiş olur, gebelikte kabızlık sorunu azalır. Ayrıca su alımı, cildin esnekliğini koruması ve catlakların oluşumunda azalmaya yardımcı olur.
10-Kahve-Cay
Gebelikte kafein alımı kısıtlanmalıdır.Gunde 1 fincan kahve ya da nescafe tuketilebilir. Fazlası rahim kasılmalarını artırabileceğinden onerilmemektedir.Cay mumkunse acık ve cok abartılı miktarlara kacmadan tuketilmelidir.
Ozellikle gebeliğin erken doneminde olan bulantılarda az az ve sık sık beslenmek bulantı ve şişkinliği azaltır. Gebelik bulantıları icin tuzlu ve katı besinler (kraker vb) faydalı olabilir.

[h=2]İzmir Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]