Gebelikte beslenme prensipleriGebelikte neler yemeliyiz? Neler yememeliyiz? en sık karşılaştığımız sorulardandır. Hayatın her doneminde olduğu gibi gebelik doneminde de dengeli ve sağlıklı beslenmek onemlidir. Tek taraflı beslenmeden kacınılmalı ve protein, karbonhidrat, yağ ve vitamin - minerallerden gereği kadar uygun oranlarda alınmalıdır. Gebelikte beslenmenin onemli prensiplerinden birisi gunluk oğun alışkanlığının yeniden duzenlenmesidir. Uc temel (nispeten daha az miktarlarda) ve 2 ve hatta gerekirse 3 ara oğun gebelikte onerilmektedir. Bu yaklaşım gebeliğin erken doneminde bulantı ve kusma şikÂyetlerinin daha az gorulmesine yardımcı olur. Oğunlerin 3 oğunde tıka basa yemek yerine bu şekilde ara oğunlerle desteklenerek bolunmesi ilerleyen gebelik haftalarında ise mide yanması gibi şikÂyetleri azaltır. Gebelik oncesine gore ek olarak gunluk 20 gr. protein, 15-20 mg. demir, 500 mg. kalsiyum ve ortalama 300 kalorilik enerji alınması gereklidir.
Kalori ihtiyacınızı karşılamak icin tabii ki karbonhidratlı ve yağlı yiyecekler tuketilmelidir. Hamur işi gıdaları da ancak duşuk miktarlarda tuketmelisiniz. Buna karşın, aşırı kilo almayı onlemek icin karbonhidratlı besinleri diyetten tamamen cıkarmak da yanlıştır. Pirinc, un, bulgur biri karmaşık karbonhidrat kaynakları anne icin enerji kaynağı olmanın yanı sıra B grup vitaminleri ve cinko, selenyum, krom, magnezyum gibi eser elementleri bol miktarda ihtiva ederler. Buğday ekmeği, bulgur ve kepekli yiyecekler de zengin lif kaynaklarıdır. Bu yuzden bu yiyecekleri masanızdan eksik etmemelisiniz. Orneğin eğer canınız tatlı istiyorsa kepekli undan yapılmış uzumlu bir kek veya sutle hazırlanmış mısır gevreği yiyebilirsiniz.
Karbonhidratlar fazla miktarda tuketildiğinde bebek acısından ekstra bir yarar sağlamadıkları gibi sadece anne adayının aşırı kilo almasına neden olurlar. Proteinler hucrelerin temel yapı taşlarıdırlar ve amino asit denilen yapılardan oluşurlar. Amino asitlerin bir kısmı vucutta diğer maddelerden uretilebilirken esansiyel amino asit adı verilen bazıları vucutta uretilemez ve mutlaka besinler yolu ile dışarıdan alınmaları gerekir. Hayvansal proteinler tum esansiyel amino asitleri icerdiğinden komplet proteinler olarak adlandırılırlar ve beslenmede son derece onemlidirler.
Proteinleri sac telinden tırnağa kadar vucutta bulunan tum hucrelerin yapı taşı oldukları gibi beyin ve sinir sisteminin gelişimi icinde yaşamsal oneme sahiptirler. Bu nedenle hamile kadınların gunde 60-80 gram protein almaları onemlidir. Mikroskobik bir embriyoyu sağlıklı bir bebeğe donuşturebilmek icin milyonlarca ufak hucre gerekir. Protein esas olarak bu gorevi yerine getirecek maddelerin oluşumunu sağlar. Hamileliğin son uc ayında gunde 150 ila 200 gram protein almanız gerekir. Her biri iskambil kÂğıdı buyukluğunde 75 gram kemiksiz et, tavuk veya balık mukemmel protein kaynaklarıdır. Ayrıca sebze temelli proteinler sağlayabileceğiniz nohut, mercimek ve fasulye gibi tahılları da unutmamak gerek.
Proteinin ana kaynağı hayvansal gıdalardır. Et, kumes hayvanları ve balık komplet proteinler icerirler. Bunun yanı sıra sut ve sut urunleri de hayvansal protein gereksiniminin karşılanması acısından yeterli olabilir. Bitkisel ve hayvansal proteinler eşit oranlarda tuketilmelidir. OMEGA 3 uzun zincirli coklu doymamış yağ asitleridir. Omega 3;cevizde, soya yağı, zeytinyağı ve keten tohumu yağında bulunur. Hem DHA hem EPA yağlı balıklarda (somon, ton, sardalye, uskumru, alabalık) ve duşuk miktarda yağsız balık ve karideste bulunur. DHA beyinde en fazla bulunan yağlı asididir, Gebeliğin son uc ayında ve doğum sonrası donemde hızlı bir şekilde bebeğin beyninde depolanmaktadır. Gebenin yeterli beslenmesi, gelişen bebek beynindeki DHA birikmesini etkileyecektir. İnsanlarda ve hayvanlarda bircok gozlemsel calışma; balık, balıkyağı ve omega 3 desteğinin, bebeğin kognitif (kavrama) fonksiyonlarını geliştirdiğini gostermektedir.
Gebelikte cay, kahve, kola gibi icecekler az miktarda tuketilmelidir. Maden suyu (soda)icilmesinde sakınca yoktur. Ancak mide yanması şikÂyetleri olanlar dikkatli olmalıdırlar zira asitli icecekler mide rahatsızlıklarını artırırlar. Ihlamur, nane, kuşburnu, limon, papatya gibi bitki cayları da icilebilir. Alkollu icecekler gebelik sırasında az da olsa tuketilmemelidir, cok sakıncalıdır. Bebekte fetal alkol sendromu denilen tedavisi olmayan bir duruma sebep olabilir.
Gunde icilen 2 bardak sut bebeğe gerekli kalsiyumu karşılamakta da yeterlidir. Laktoz intoleransı nedeniyle sut icemeyenler bunun yerine peynir ya da yoğurt yiyebilir. Doktorunuz size gebeliğinizin 4. ayından itibaren demir ilacı ve gerekli gorduğu takdirde vitamin onerecektir. Eğer, anemik (kansızlık) iseniz demir preparatları gebeliğin başından itibaren verilebilir. Siz de gebelikte artan demir gereksinimini karşılamak icin pekmez, kuru uzum, kırmızı et, yumurta, kuru baklagillerden zengin gıdaların tuketilmesine onem vermelisiniz. Normal koşullarda dengeli beslendiğiniz takdirde dışarıdan vitamin verilmesi gerekli olmayabilir. Doktorunuz sizin icin vitamin desteğinin gerekli olup olmadığına sizin beslenme alışkanlığınızı değerlendirdikten sonra karar verecektir.
En onemli konulardan biri de gebelik boyunca bol bol sıvı almaktır. Yeterince sıvı almak, ozellikle gebelikte sık gorulen idrar yolu enfeksiyonu, erken doğum tehdidi, bebeğin icinde bulunduğu sıvının azalması (oligohidramniyoz) gibi durumlarda faydalıdır. Ozellikle, yaz gunlerinde fazladan sıvı kaybı olduğu icin yazın sıvı alımını daha da arttırmalısınız. Bol sıvı yanında posalı (lifli) gıdaların da tuketilmesi gebelikte sık gorulen kabızlık şikÂyetlerini azaltır. Lifli gıdalar kepekli ekmek, yulaf ezmesi, barbunya, kepekli makarnalar, kayısı, kuru uzum, bezelye, pırasa, esmer pirinc, ahududu ve kuruyemişte bol miktarda vardır.
Anne adaylarının oruc tutması kendinin sağlığı ve taşıdıkları bebeğin sağlıklı gelişimi acısında ceşitli riskler taşıyabilir. Ramazanda uzun suren aclık saatleri anne adayını olumsuz etkileyebilir. Ozellikle gastrit şikÂyeti olan hamilelerde uzun sureli aclık, asit uretimini arttırarak mide şikÂyetlerinin daha da ağırlaşmasına neden olabilir. Ozellikle sıcak gunlerde hamilelerin su kaybı normal kadınlara gore daha fazla artar. Bu nedenle hamilelere sık sık ve bol su icmesi onerilir. Oruc tutan hamilelerin ozellikle duzenli su da alamamaları tansiyonda duşmeye ve bayılmaya neden olabilir. Ozellikle gebeliğin ucuncu ayından itibaren annenin kan şekeri duzeyi gebelik oncesine gore daha inişli cıkışlıdır. Bu nedenle gebelik suresince sık sık kucuk miktarlarda yemesi oğutlenir. Ayrıca gebeliğin ilk aylarında gorulen bulantı uzun suren aclıklarla cok daha kotu bir hal alacaktır.
Ornek bir gunluk yemek listesi aşağıda verilmiştir:
Sabah: 1 kibrit kutusu kadar peynir, 1 yumurta, 1 bardak sut,
2 ince dilim ekmek, istenirse 1 bardak acık cay,
Kuşluk: 1 pors. meyve
Oğle: 3 kofte kadar et, 1 pors. sebze yemeği, 2 yemek kaşığı pirinc pilavı,
1 kase yoğurt, 1 ince dilim ekmek
İkindi: 2 porsiyon meyve
Akşam: 3 kofte kadar et, 1 pors. sebze yemeği, 1 tabak corba, salata
Bu listeye sıkı sıkıya bağlanmak zorunda değilsiniz, hatta bazen, kucuk kacamaklar da yapabilirsiniz (alışkanlık haline getirmemek kaydıyla). Onemli olan ihtiyaclarınızı mutlaka almak ve aşırı tuketimden de kacınmaktır.

[h=2]Denizli Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]