Hipertansiyon erişkin bireylerin %20- 30 unu etkileyen genel bir sağlık problemidir. Gebeliğe bağlı hipertansif hastalıklardan preeklempsi ve eklempsi bebeği ve anneyi onemli derecede tehdit eden ve annede en fazla komplikasyonlara yol acan sorunlardır. Gelişen uteroplasental yetmezlik nedeniyle fetal buyume geriliği, erken doğum, (plasentanın erken ayrılması) plasenta dekolmanı gibi komplikasyonların bir sonucu olarak anne karnındaki bebek de risk altındadır.
Tum gebeliklerin yaklaşık % 7-10unu etkileyen hipertansiyon gebelikte 4 şekilde gorulebilir;
1. Preeklempsi, Eklempsi
2. Kronik hipertansiyon
3. Kronik hipertansiyona eklenen preeklempsi
4. Gecici hipertansiyon
En sık rastlanan şekli preeklempsidir. Genel olarak genc ve daha once doğum yapmamış kadınların hastalığı olarak bilinir. Bununla birlikte ikinci piki 35 yaşın ustundeki gebelerde yapar.
Risk faktorleri;
• Nulliparite ( annenin ilk gebeliği olması)
• Anne yaşının < 20 veya > 35 olması
• Duşuk sosyoekonomik duzey
• Coğul gebelikler, mol gebelik
• Birinci derece akrabalarda preeklempsi olması
• Kronik Hipertansiyon, şeker hastalığı, bobrek hastalığı
• Artmış vucut kitle indeksidir.
Klasik triadı, 20. gebelik haftasından sonra oluşan hipertansiyon, proteinuri ( idrarda protein cıkması) ve odemdir. Preeklemptik vakaların % 2- 12’ sinde kırmızı kan hucrelerindehemoliz, karaciğer enzimlerinde yukselme ve trombosit sayısında azalma ile karakterize HELLP Sendromu gelişebilir. Belirtileri sıra başağrısı, gozonunde noktalanmaların olması, bulantı- kusma, midede ve sağ ust kadranda ağrı karaciğer testlerinin bozulmasıdır. Karaciğerde iskemi, kanama olabilir ve bu durum tablonun en şiddetli formudur.
Hipertansiyon: Kan basıncı hastalığın erken doneminde yukselir ve genellikle hastalığın ilk belirtisidir, bu nedenle hastalık proteinuri olmadan da teşhis edilebilir.
En az iki olcumde kan basıncının 140/ 90 mmHg ve uzerinde olması ile tanı konulur. Kan basıncı olcumu dikkatli bir şekilde yapılmalı. Irk, obesite, sigara icimi, hastanın ailesel yatkınlığı, anksiyetesi ve dinlenme durumları ile yakın ilişkilidir.
Proteinuri: 6 saat ara ile yapılan en az iki idrar orneğinde 100 mg/L, ya da 24 saatlik toplanan idrarda 300 mg protein olması
Odem: Klinik olarak izlenebilen goz cevresi, yuz, ellerde hatta tum vucutta yaygın gorulen şişlik olmasıdır. Ani kilo artışı odemin belirtisi olabilir. Patolojik odem tum gebeliklerin % 80’ inde gorulen fizyolojik odemden ayırt edilmelidir. Patolojik odem yuzde, ellerde ya da karında olan, 12 saatlik yatak istirahatine cevap vermeye, ya da bir haftada 1000 gr’ dan fazla kilo artışına neden olan odemdir.
Anne ve bebeğe etkileri
Bebekte gorulebilecek sorunlar;
Plasentanın erken ayrılması
Intrauterin gelişme geriliği
Erken doğum
Bebeğin anne karnında kaybedilmesi
Duşuk Apgar skorları
Annede gorulebilecek sorunlar;
Gebeliğe bağlı şeker hastalığı
Plasentanın erken ayrılması
Doğum induksiyonu
Artmış sezaryen oranı
Akut bobrek yetmezliği
Kronik hipertansiyon
Akciğer odemi
Beyin odemi
Kronik hipertansif yani gebelik oncesinde de hipertansiyon problemi olan gebelerde fetal buyume geriliği riski 2.4- 2.9 kat fazlayken perinatal kayıp ve erken doğum riskinde artış yoktur. Ancak kronik hipertansiyona preeklempsi eklendiğinde bebekte buyume geriliği riski 3.8 kat erken doğum riski ise 7.4 kat artar.
Tedavi, Onleme
1. Profilaktik duşuk doz aspirin. Son yıllarda yapılan pek cok araştırma duşuk doz Aspirin tedavisinin( 60- 80 mg/ gun) hastalık acısından riskli olan gebelerde preeklempsi riskini azalttığını ortaya koymaktadır.
2. Antioksidan E ve C vitamini kullanımı
3. Yatak istirahati
Teorik olarak yatak istirahati rahime gelen kan akımının artmasına ve sempatik sistemin baskılanmasına neden olur. Fakat preeklempsiyi onlediği bilimsel olarak kanıtlanmış değildir.
4. Az tuzlu diet. Alınan sodyum miktarı 6 gr’ ı gecmemelidir. Ote yandan 2 gr’ ın altında sodyum kısıtlaması kan volumunu duşurur ve plasental dolaşımı azaltır. Bununla birlikte eğer hasta tuza duyarlı kronik hipertansif ise ya da renal hastalığı varsa ve gebelikten once tuzdan kısıtlı diet alıyorsa gebeliğinde de bu diete devam etmelidir.
5. Kalsiyum ve magnezyum eksikliğinin de hipertansiyonu tetiklediği bildirilmiştir. Buna gore gebelere bu iki mineral desteği onerilmektedir.
6. İdrada protein kaybı olan gebelerde yuksek proteinli diet onerilir.
Bu tedbirlerle tansiyonun normal sınırlarda tutulamadığı, ya da tablonun ağırlaştığı durumlarda ilac tedavisi hatta hastanede takip ve tedavi onerilebilir.
Preeklempsinin tek kesin tedavisi gebeliğin sonlanmasıdır. Hastalığın yonetiminde temel amac bebek olgunlaşıncaya kadar eklempsiyi ve diğer şiddetli komplikasyonları onlemektir.
Tum gebelerde ozellikle de risk grubunda olan gebelerde titiz bir antenatal bakım zorunludur. Hastaya konunun onemi anlatılmalı, tansiyon yukselmesi, başağrısı, bulantı, mide ağrısı, ani gelişen ozellikle yuzde ve ellerde başlayan odem varlığında mutlaka doktora başvurması konusunda uyarılmalıdır.

[h=2]İstanbul Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]