Gebelikte beslenmeSağlıklı bir gebelik donemi icin yeterli ve dengeli beslenme cok onemlidir. Ulkemizde beslenme sorunlarının yaşandığı grupların başında gebelik donemi yer almaktadır Gebelikte onerilen beslenme şekli , tum besin ceşitlerinin dengeli ve duzenli olarak tuketilmesi esasına dayanır.Vucuttaki hucrelerin tamamının duzenli ve uyumlu calışması protein, yağ, karbonhidrat, vitamin ve minerallerin yeterli ve dengeli alınması ile mumkundur. Gebelerde beslenmenin amacı annenin fizyolojik ihtiyaclarını tamamlamak, besin depolarını dengede tutmak ve fetusun fiziksel ve mental yonden sağlıklı gelişimini sağlamaktır. Cocuğun bedensel ve zihinsel buyumesi, gelişmesi doğum oncesi donemde annenin iyi beslenmesi ile başlar. Hamileliğiniz suresince ne yediğiniz ve nasıl yediğiniz, cocuğunuzun gelecekteki sağlık durumunu etkiler.

Gebelik boyunca ortalama kilo artışı 10-14 kilo olmalıdır. Gunluk enerji ihtiyacındaki artış ise sadece 150-300 kal. dır. Gebelik doneminde alınan fazla kilolar ve gebeliğe aşırı kiloyla başlamak doğumu gucleştirmekte ve sağlık sorunları yaratmaktadır.

Anne adayı gebe kaldığı zaman beslenmesine uygun şekilde ilave yapmazsa kendi vucudundaki besin depoları giderek azalır. Bu depolar azalınca gebe sağlığı bozulur ve ayrıca bebeğini de yeterince besleyemez ve bebek sağlıksız doğar. Yeterli beslenme olmazsa annede yorgunluk, halsizlik, kansızlık, kemik ağrıları gorulurken fetuste duşuk doğum ağırlığından olu doğuma kadar uzanan ceşitli olumsuzluklar ortaya cıkar. Gebelik donemlerini sağlıklı gecirmek, gebelikte olabilecek riskleri en aza indirmek, bebeğin istenilen ideal kilosuna erişmesini sağlamak, bebeğin yeterli ve gerekli besin depolarının oluşturmasına katkıda bulunmak, rahat bir lohusalık donemi gecirmek, kaliteli sut oluşumunu sağlamak ancak gebelik boyunca dengeli ve cok duzenli beslenme alışkanlığı geliştirmek ve uygulamak ile mumkundur.
GEBELİKTE TUKETİLMESİ GEREKEN BESİN OĞELERİ
• KALSİYUM
Kalsiyum mineraline olan gereksinim doğumdan once henuz anne karnındayken başlar. Hamilelik sırasında yeterli miktarda kalsiyum alınmazsa bebek ihtiyacını annenin vucudundan ve kemiklerinden sağlar . Bu da annenin daha ilerki yıllarda sağlığının olumsuz yonde etkilenmesine neden olur. Gebelikte kalsiyum kullanımı hem anne hem de bebek sağlığı icin ciddi onem taşır. Ayrıca gebelik doneminde kalsiyum eksikliği kramplarda artışa sebep olur. Kalsiyum, bebeğinizin gebeliğin 8. Haftasından itibaren oluşmaya başlayan kemik ve dişlerinin gelişimi icin gerekli bir mineraldir. Kalsiyum acısından zengin besinler peynir, sut, yoğurt ve yeşil yapraklı sebzelerdir. Ancak alınan besinlerle kalsiyum, yeterli gelmeyeceği icin dışardan takviye edilmelidir.
• PROTEİNLER
Gebelikte protein ihtiyacının yuzde 30 oranında artar.Dolayısıyla soframızdan yoğurt, sut, peynir, fasulye, mercimek, yumurtayı eksik etmememiz gerekir. Hayvansal gıdalardaki yağ mumkun olcude alınarak, etin yağsız şekilde tuketilmesi onerilir. Ayrıca balıkta proteinden başka bulunan omega 3 ve omega 6 yağ asitleri de bebeğin zeka gelişimi uzerine olumlu etkili maddelerdir
.
• KARBONHİDRAT
Bu gıda turu vucudun enerji kaynağıdır, enerji vucutta hareket ve organların calışması icin gereklidir. Fakat bu gıdalar diğer yonden gebelikte fazla alındıklarında aşırı kilo artışına neden olabilirler. Gebe kadınlar tarafından aşırı kilo alma korkusuyla bu tur gıdanın alımının azaltılması iyi sonuclar doğurmayabilir. Bunun yerine bu yararlı grup gıdalar secilerek tuketilmeli. Biliyorsunuz karbohidratlar iki ceşittir; şeker, bal, yaş pasta gibi basit karbohidratlar ve ekmek, fasulye, patates ve bezelye gibi kompleks karbohidratlar. Basit karbohidratlar tahmin edeceğiniz gibi cok yuksek oranda kalori kaynaklarıdır ve gebeler tarafında fazla tuketilmemelidir. Kompleks karbohidratlar ozellikle kepekli buğday gibi lifli tipleri az kalori icerdikleri ve besleyici oldukları icin gebelikte daha rahatlıkla tuketilebilir. Yine de kompleks karbohidratlar gebelikte gereğinden fazla alınmamalıdır. Orneğin her yemekte bir dilim kepekli ekmek yeterli olacaktır.
• DEMİR
Hamilelikte dışardan demir alımı gereklidir. Gebe ve emziren kadınlara gunde 30-60 mg demir desteği onerilmektedir. Cunku gebelik esnasında anneden fetuse 300-500 mg demir gecişi olmaktadır. Gebeliğin ilk yarısında demir gereksinimi artışı cok olmadığı icin, besinlerden demir alınması yeterli olacaktır. Ancak, gebeliğin ikinci yarısında hem annenin kırmızı kan hucrelerindeki artış hem de fetusum hızlı buyumesi nedeniyle, demir gereksinimi artacaktır. Bu da yalnız besinler yoluyla sağlanamayacağı icin, dışardan demir alınması gereklidir. Demir eksikliği anemisi eğer cok ciddi değilse gebeliği tehlikeye sokmaz ama ciddi olduğu zaman bebekte intra uterin buyume geriliği ve erken doğuma yol acabilir. Demir eksikliğini en aza indirebilmek icin kan yapıcı; pekmez, kuru uzum, kırmızı et, yumurta ve kuru baklagillerden zengin gıdaların tuketilmesine onem verilmelidir. Ayrıca C vitamininden zengin meyve ve sebzeler de barsaklardan demir emilimini arttıracaklardır.
Genelde 4.aylardan sonra başlanılan demir hapları kesinlikle sutle birlikte icilmemelidir. Cunku sut, demirin emilimini azaltmaktadır.
• C VİTAMİNİ
C Vitamini hamilelik doneminde oldukca onemlidir. Fetal doku gelişimi ve demir emilimi acısından gereklidir. Son araştırmalar, bu vitaminin yetersizliği erken doğumla ilişkilendirilir; C vitamini amniyotik kesenin oluşmasına katkıda bulunur. Bizi enfeksiyon ve toksinlere karşı koruyan ve direncimizi arttıran C vitamini tuketimimizin yeterli olmasına dikkat etmeliyiz Onerilen gunluk doz 85 mg’dır. Bu doz, doğum oncesi vitaminin icerdiğinden biraz daha fazladır. İhtiyacınız olan ekstra C vitaminini bu vitaminin bulunduğu meyve ve sebzeleri bol bol yiyerek alabilirsiniz. Vucutta depolanmadığı icin her gun belli bir miktar alınmalıdır. Besinleri tazeyken tuketmeli, iyi yıkanmış sebzeleri ciğ ya da az haşlayarak yemelisiniz.
• FOLİK ASİT
Folik Asit, yeşil yapraklarda yaygın olarak bulunan, bebekte sinir sistemi hastalıkları riskini azaltan, hucre buyumesi ve organ gelişiminde rol oynayan bir B vitaminidir. Vucutta depolanmadığı ve gebelik suresince normalden fazla alınması gerektiği icin her gun alınmalıdır. Bu maddeye doğal halde taze sebze, meyve, patates, baklagiller, kepekli- ve sut urunlerinde rastlanır. Diğer vitaminler gibi folik asitide tablet halinde alabilirsiniz. Eğer sağlıklı ve değişik (ceşitli) şeyler yiyiyorsanız, normalinde yeterli folik asit alıyorsunuz demektir. Fakat hamile kalmak istediğiniz zaman, hamileliğinizin başlangıcında biraz daha fazla folik asite ihtiyacınız vardır. Gebelik oncesi 3 ay dışardan folik asit desteği alınabilir.
• LİFLİ GIDALAR (Posalı gıdalar)
Ozellikle sebze ve meyve yemek gebe kadına vitamin ve sıvı sağlayacaktır. Bu gıda turleri ayrıca icerdikleri bitkisel lifler nedeniyle bağırsak calışmasını duzenler. Lifli gıdaların tuketilmesi ve bol su icilmesi ile gebelikte sık gorulen kabızlığın onune gecilecektir. Gebe kadınlar tarafından her gun en az iki veya uc ceşit sebze veya meyve yenmelidir.Kepekli besinler de lif icerir, ancak diğer bazı besinlerin bağırsaklardan emilimini azalttığından aşırı tuketilmemelidir. Orneğin elma, salatalık veya domates yerken mumkunse kabuklarının soyulmaması gerekir. Yeterli lifli gıda alımı icin her yemekte hatta kahvaltıda bile bir buyuk tabak yağsız ve az tuzlu salata yemek iyi bir cozum olacaktır.
• YAĞLAR
Bunlar vucutta enerji kaynağı ve bazı gıdaların bağırsaklardan kan dolaşımına emilmesi icin gereklidir. Omega-3 ve omega-6 tipindeki yağlar vucutta uretilmezler ve gıdalarla birlikte yeterli olarak alınmalıdırlar. Bu tip yağlar orneğin ceviz, fındık ve balık yağında bulunur, boylece gebelikte bunların tuketimine dikkat edilmesi gerekir. Gereğinden fazla yağ alınımı, ozellikle tereyağı ve kırmızı et kaynaklı yağların tuketilmesi gebelikte aşırı kilo alımına neden olabilir. Yemeklerde bitkisel yağların kullanılmasının daha sağlıklı olacağını sanıyorum artık herkes biliyor.
• GEBELİKTE SIVI ALIMI
Gebelik doneminde bobreklerin daha hızlı calışması, vucudun sıvı miktarının artması ve nihayet buyumekte olan bebeğin (bebeklerin) artmış olan ihtiyacları nedeniyle sıvı alımı artmalıdır. Gunluk alınması gereken minimum miktar 2-2.5 litre olmalı ve susama hissi olmasa dahi belli aralıklarla duzenli olarak sıvı gıda alımı surdurulmelidir. Ozellikle bol su tuketimi idrar yolu enfeksiyonu, oligohidramnios (bebeğin amnion sıvısının normalden az oluşu), erken doğum eylemi, solunum yolu enfeksiyonları, kabızlık, ishal gibi pek cok durumda koruyucu veya tedavi edici olabilir.
Gebelikte cay, kahve, kolalı icecekler ve kakao onerilmez. Maden suyu (soda) icilmesinin ise bir sakıncası yoktur.
BESLENME İCİN İPUCLARI
● Demir ihtiyacı gunluk ortalama 30gr. dır. Dorduncu aydan sonra demir eklemesi yapılmalıdır.
● Gebelerin kalsiyum ihtiyacı gebe olmayan kadınların ihtiyacının iki katı kadardır.
Bu ihtiyac 1200mg/gundur. En iyi kalsiyum ihtiyacı sut ve sut urunlerinden karşılanabilir.Ancak alınan besinlerle kalsiyum, yeterli gelmeyeceği icin dışardan takviye edilmelidir.
● Vitamin ihtiyacı yeteri kadar sebze ve meyve tuketimiyle sağlanabilir. En onemli eksikliği gorulebilecek vitamin B1-2 ve Folik asittir. Hayvansal kaynaklı besinlerin veya alternatiflerinin tuketimi ile bu ihtiyacımız da giderilebilir.
● Dorduncu aydan sonra cok gerekli gorulduğu taktirde kontrollu bicimde dışardan vitamin desteği yapılabilir.
● Gunde 3 dilim ekmeği aşmayın. Pilav, makarna gibi gıdaları 2-3 kaşıktan fazla tuketmeyin.
● Mutlaka 8-10 bardak su icin. Kola, gazoz ve şekerli iceceklerden uzak durun.
● Kızartmanın her turlusunden kacının.
● Alkol almayın.
● Konserve, tatlandırıcı ve hazır gıdaları tercih etmeyin.
● Turşu gibi aşırı tuzlu gıdalardan da kacının
● Oğunleriniz sık ve az az porsiyonlar halinde olmalıdır.
● Aldığınız gıdaların taze olmasına dikkat edin.
● Yediğiniz gıdalarda “ceşitliliğe” onem verin.
● Aşırı yağlı, tatlı, baharatlı ve kalorili gıdalar yerine protein ve karbonhidrattan zengin, yağ oranı duşuk besin oğelerine yonelin.
● Yemeklerde iyotlu tuz kullanınız.

[h=2]Ankara Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]