Duzenli Bir Uyku Sağlıklı Yaşamımız, Bağışıklık Sistemimiz, Beden ve Zihinsel Faaliyetlerimiz İcin Cok Onemli
Gunden kazanmak icin uykusundan kısanlardan mısınız? O halde size kotu bir haberimiz var; uykunuzdan caldığınız her saat bedeninizin 24 saatlik uyku ritmine ve duzenine olumsuz bir katkı anlamına geliyor. Daha sağlıklı ve daha kaliteli bir yaşam icin uykunuzu ve uykuya ayırdığınız saatleri onceliğiniz haline getirin.
İnsanların 24 saat suren biyolojik saatine verilen isim olan ve ışık, beden ısısı gibi faktorlerden kolayca etkilenen “Sirkadyen Ritm” hormon salınımını, hucre yenilenmesini, beden ısısını, iştah durumumuzu, fiziksel ve zihinsel anlamda zindeliğimizi ve uykumuzun kalitesini etkiler.
Beynimizin bir bolumunde yer alan sirkadyen saatimiz, retinadan gelen bilgiler ışığında gun ve gecelerin uzunluğu hakkında bilgi sahibi olur, bu bilgiyi yorumlar ve pineal bezlerimize aktarır. Bu sayede bedenimiz sirkadyen saatimizden aldığı bilgiler ile hareket etmeye, gun ışığında daha fazla serotonin, adrenalin ve kortizon hormonu salgılamaya başlar. Sabahları uyanmak ve harekete gecmek gibi eylemler işte bu hormonlar sayesinde mumkun olur.
Gun ışığı akşam saatlerine doğru azalmaya başladığında gunduz saatlerinde salgılanan serotonin hormonu yerini uyku hormonu olarak bilinen melatonine bırakır, aktif olan diğer hormonların salınımı yavaşlar ve beden ısımız duşuşe gecer. Gece boyunca salgılanmaya devem eden melatonin, beynimiz goz kapaklarımız sayesinde yeniden gun ışığına kavuşuncaya kadar devam eder.
Denge bozulursa
Doğa tarafından kurulmuş olan bu mukemmel denge cevre ve iklim değişikliği, seyahat, hastalık, gunduzu gece ve geceyi gunduz gibi yaşanlarda, gunluk rutinde yaşanan değişimler sonucu değişimler gosterebilir. Orneğin iki farklı saat dilimi arasında seyahat eden herkes “jet lag” olarak bilinen yorgunluk, uykusuzluk, beslenme duzeninde değişiklik, denge bozukluğu ve sindirim sisteminde aksamalar gibi etkileri denetimleyebilir.
Uykunun bağışıklık sistemimiz uzerindeki etkileri
Belirli bağışıklık hucreleri uyku sırasında artış gosterir, bu sayede gece onarım ve iyileşme acısından en mukemmel zamandır. Ayrıca, uyku hormonu olarak bilinen melatonin serbest radikaller ve diğer toksinlerle savaşan mukemmel bir antioksidandır. Bu sebepleri kaliteli bir uyku, sağlıklı bir bağışıklık sisteminin yapı taşlarının başında gelir.
Erken kalkma sağlığımız ve gelişimimiz uzerindeki etkisi
Uykunun sağlıklı olabilmesi ve yeterince dinlenilebilmesi icin mutlaka sabah erkenden kalkılmalıdır. Araştırmalar sabah uyandıktan sonra tekrar uyuma yoluyla gece boyu yapılan tamiratın tekrar tahrip edildiğini gostermiştir. En buyuk hatamız uyku dalgası geldiğinde uyanık olmamız, uyanıklık dalgası geldiğinde uyuyor olmamızdır. Cunku biz ne yaparsak yapalım beyin sadece yaratıcı tarafından programlandığı dalgaya gore calışır. Guneşin ilk ışıklarını alan vucut, melatonin hormonu salgılar ve bu hormon biyolojik saatimizi belirler.
Uyku gizli ve gercek guctur!
Uyku, bedenimizde dolayısıyla hayatımızda her şeyin duzene konulduğu, tamir ve tedavi edildiği son derece onemli bir surec olarak yaratılmıştır.
Yetersiz uyku ile zihinsel guc kaybı arasında yakın bir ilişki olduğu da, uykusuz kalan insanların zihinsel calışmalarının tamamen durduğu ve duşuncelerini hicbir şeyin uzerinde yoğunlaştıramadıkları da ispat edilmiştir. 48 saat uykusuz bırakılan yuksek oğrenimli kişilerin, ilkokul cocuklarına oğretilen matematik işlemleri yapamadıkları da calışmalarda gorulmuştur.
Duzenli ve kaliteli uyku sadece buyume cağında değil, bedenin sağlıklı olması icin her yaş doneminde son derece onemlidir.
Ritmimizi nasıl koruruz?
Gun boyunca uyanık olun: Gun ışığı sirkadyen ritmimiz uzerinde etkili olan faktorlerin başında gelir. Uyanık kalmanız gereken saatlerde doğal guneş ışığından faydalanın.
Karanlıkta uyuyun: Uyku hormonlarınızdan daha fazla faydalanmak icin perdelerinizden veya uyku sırasında takabileceğiniz goz bantlarından yardım alın.
Gun batımını takip edin: İyi bir uyku icin en ideal saat akşam 10.00' dur. Gun batımından yaklaşık iki saat sonra uyumaya programlanın.
Uyku saatlerinizi duzene koyun: Akşam oğunlerinizi hafif tutmaya, stres dolu televizyon programlarından kacınmaya, yorgunluğunuzu geride bırakmaya ve rahat bir uyku duzeni kurmaya ozen gosterin.
Gune guzel başlayın: Her yeni gune başlarken perdelerinizi acın ve guneşi icinize cekin. Eğer imkanınız varsa birkac dakika dışarıda kalarak temiz hava almaya calışın.
Uyku bireye gore değerlendirilmelidir!
Kısacası uyku, kişiden kişiye değişen ve aynı kişinin yaşamının farklı aşamalarında buyuk farklılıklar gosteren bir olaydır. Aslında gercekte cok uyuyan insanlar ve az uyuyan insanlar var. Gunde 8 saat uykunun insan sağlığı icin gerektiği kabul edilir. Yapılan araştırmalardaysa cok uyuyan (orneğin gunde 9-10 saatten fazla) insanların genel durumlarıyla az uyuyan (orneğin gunde 4,5 saatten daha az) insanlarınki arasında bir fark bulunmadığı gorulmuştur. Oyle goruluyor ki yeterli uykunun tanımı bu nedenle kişinin gecmişteki uyku durumuna gore yapılmalıdır.
Uyku, beynin dinlenmesi icin gereksinim duyulduğu zaman sanılır. Tersine, uyku, beynin, vucudun dinlenme ve tamir işiyle meşgul olduğu zamandır. Beynin elektriksel yapısı uzerinde yapılan araştırmalar zihnimizin uyku esnasında en az uyanık donemde olduğu kadar yoğun calıştığını gostermiştir. Aradaki tek fark gece ve gunduz yapılan işlerin farklı olmasıdır.
Tok uyuma tehlikelidir:
Yorgun uyanmanın diğer onemli nedeni tok karnına uyumaktır. Tok karnına uyuduğumuzda beyin surekli mide ve bağırsaklarda bulunan besinin parcalamasıyla meşgul olacaktır. Dolaşımdaki kanın onemli bir kısmı sindirim bolgesinde odaklaşacaktır. Uykunun durgunluğunda midenin peristaltik hareketi cok zorlaşacaktır. Uyandığımızda ise sanki hic uyumamış hissine kapılırız.
Sağlıklı ve doğru uyku stratejimizi aşağıdaki şekilde ozetleyebiliriz:
Gunde 6-7 saatten fazla uyumamalıyız.
Oğlen 30 dakika (11.00-13.30 arasında) kısa bir uyku ile gunun ikinci yarısına hazırlanmakta cok buyuk fayda var.
Gece 23.00-5.30 arası (1 saatlik kayma olabilir) uyuyor olmalıyız.

[h=2]İstanbul Noroloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]