Her gun cevremizi deneyimler ve cevremizden gelen duyusal bilgileri yorumlarız. Gunluk duyusal deneyimlerimiz; dokunma, hareket, beden farkındalığı, gorme, ses, koku, tat ve yer cekiminin cekilmesidir. Bu bilgilerin geldiği duyular: Gorme, işitme, dokunma, tat, koku, denge ve hareket duyumuz (vestibuler duyu), sarılma ve kas ile eklem duyumuz (proprioception). Denge ve hareket duyumuz uzay boşluğunda nerede olduğumuzu ve başımızın yercekimine gore nerede olduğunu bilmemizi sağlarken, kas ve eklem duyumuz bize ne kadar kuvvet uyguladığımızı ve vucut uzuvlarımızın vucudumuza gore nerede olduğunu bilememizi sağlar. Butun bu duyular bize kendi vucudumuz ve cevre hakkında bilgi sağlar. Orneğin; elim nerede, bardağı almak icin kolumu ne kadar uzatamam gerekir, merdiven cıkarken ayaklarımı ne kadar kaldırmam gerekiyor. Beynimizin gelen duyusal bilgileri duzenlediği, yorumladığı ve cevabını verdiği bu surece Duyu Butunleme denmektedir.

Cocukların coğunda duyu butunleme tipik cocukluk deneyimleri ile gelişir. Gundelik akışta sokakta onadığımız oyunlar. Cocuklar bu duyusal deneyimleri deneyimleyip vucutlarına gelen duyusal girdiyi yorumlama, sınıfşandırma ve uygun cevap verebilmeyi geliştirirler. Orneğin cocuklar, zıplama, atlama, ve yurume gibi aktiviteler ile vucutlarının uzaydaki konumu hakkında bilgi kazanırlar. Bu bilgi onların normal cevap ureterek guvenli bir şekilde gezinmelerine yardımcı olur. Orneğin; merdivenden koşarak inmek.

Duyusal butunleme bozukluğu genellikle gunluk yaşam becerileri performans azalması, sosyal becerileri, olgunlaşmamış oyun becerileri, benlik kavramı engelli, ince ve kaba motor becerileri azalmış ve zorlukları ile ilişkili olduğunu bildirmiştir. Bu ozellikleri gosteren cocuklarda bircok neden olabilir, duyusal işleme zorlukları neden olabilir, duyusal girdi arayışı, duyusal kacınma ya da duyusal duyarlılık davranışa neden olabilir.
Cocuğunuz da aşağıdaki hareketlerden herhangi biri olduğu şuphesinde iseniz durum doğru bir şekilde ele alınır, doğru bir yaklaşım sergilenirse, duyu butunluğu bozukluğu gelişmeden denetim altına alınabilir. Ancak gerek bedensel gerekse zihinsel olarak yaşanan yukarıda anlatılan durumları her zaman bir ergoterapist yardımı ile yonetmek gerekir. Her ne kadar hayati bir hal oluşturmasa da, duyu butunluğu bozukluğu gelişmesi ve kronikleşme olasılığı goz onune alınarak, tanı aşamasından tam tedavi aşamasına kadar dikkat ve ozenle takip edilmesi gereken bir surec olduğu unutulmamalıdır.
Bu yazıda duyu butunluğu bozukluğu hakkında genel ve bilimsel temellere dayanan kısa bilgiler verilmeye calışılmıştır. Benzer sorunları yaşayan bireylere ne tur bir yardım almaları gerektiği konusunda yardımcı olmak amaclanmıştır. Daha ayrıntılı bilgi ve yardım almak icin ergoterapistinizle goruşmenizi tavsiye ederim.
“… Davranışa olumsuz ya da“ kotu ”olarak bakmak yerine, davranışların size ne anlatmaya calıştığına bakın…”
Cocuklarınızın kucuk dunyalarını buyutmek ve gelecekte size minnettar olmaları icin lutfen bu sozu benimseyin.
Aşağıda cocuğunuzun bazı davranışlarının neden kaynaklı olabileceğinin sebepleri verilmiştir.
Dokunma, hareket, ses veya goremeye aşırı tepkili:

•Dikkati hemen dağılabilir

•Dokunulmasından hoşlanmaz
•Bazı yiyecekleri yemekten ve giysileri giymekten dokusu yuzunden kacınır
•Parklarda arkadaşlarının oynadıkları oyunlardan korkma ve kacma
•Evdeki veya cevredeki (supurge makinesi, camaşır makinesi gibi seslerden korkma ve kacma
•Beklenmedik bir hareket ile birlikte agresif tavırlar gostermek
Duyusal girdiye normalin altında tepki :
•Yoğun duyusal girdi arama. Orneğin kendini dondurme, nesnelerin uzerine kendini atma veya bilerek carpma
•Vucudunun hangi pozisyonda olduğu ve carptığında veya duştuğunde ağrının farkında olmama
•Aşırı tepkisellik ve az tepkisellik arasında gecişler yapabilir
Normalin dışında duşuk/yuksek aktivite seviyesi:
•Surekli hareket halinde kolay kolay yorulmaz
•Harekete gecmekte yavaştır ya da zorlanır ve kolay yorulur
Akademik başarı ya da gunluk yaşam becerilerinde gecikmeler:
•Normal sınırlarda zeka’ya rağmen akademik alanlarda problemler
•El yazısı, makas kullanımı, ayakkabıları ilikleme, elbiseleri duğmeleme veya fermuar cekmede problemler
Davranışın zayıf organizasyonu:
•Durtusel olabilir veya hareketleri anlamsız gelebilir
•Dikkati dağılabilir
•Gorevler icin motor planlamada yapmada zorlanır
•Aksiyonların sonuclarını ongoremez merdivenden duşecekmiş hissi verir
•Yeni durumlara adapte olmada zorluk ya da yonergeleri takipte zorluk yaşayabilir
•Başarısızlıkla karşılaştığında hayal kırıklığına uğrayabilir, agresifleşebilir veya kacınma davranışı sergileyebilir
Zayıf Kendilik Konsepti (Self-concept):
•Tembel, sıkılmış ya da hicbir şeye isteiği yokmuş gibi gorunebilir
•Gorevlerden kacınabilir
•Sorumluluklarını yapmakta inatcı veya zor cocuk olarak gorunebilir
Koordinasyon Problemleri:
•Zayıf bir dengesi olabilir
•Spor veya top becerilerinde motor beceri veya praksisten dolayı zorlukları olabilir.
•Motor koordinasyon gerektiren yeni gorevleri oğrenmede ciddi zorluğu olabilir.
•Sarsak, sakar veya katı gorunebilir.

[h=2]Ankara Ergoterapi Uzmanı uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]