Duygusal yeme bozukluğu obez olmanıza yol acabilir!Obezitenin bir davranışın yani yeme davranışının sonucunda oluştuğu bilinse de bu davranışı kontrol etmek coğumuz icin zordur. Bunun nedeni yeme davranışının bircok şeyden, en cok da duygusal durumumuzdan etkilenmesidir. Bircok kişinin diyet uygulayamamasının nedeni sanıldığı gibi aclığa tahammulsuzluk değildir. Hatta bircok diyet kişilerin ac kalmadan zayıflaması uzerine programlanır. Buna rağmen diyette başarısız olmanın en onemli nedeni hepimizin zaman zaman yapmaktan kendini alıkoyamadığı duygusal nedenlerle yemedir. Bu yuzden insanların coğunun kilo almasının ve sağlıklı beslenmesinin onundeki temel nedenlerden biri de duygusal yemedir.
Duygusal yeme sendromu olan kişilerde tıkınırcasına yeme atakları oldukca sık gorulur. Bu yeme atakları kişileri karşılanması daha zor olan duygusal ihtiyaclarından uzaklaştırıp yeme durtusune yonlendirir. Yeme ihtiyacına odaklanmak dikkati hoşnutsuzluk duygularından uzaklaştırsa da obeziteye ve sağlık sorunlarına zemin hazırlar.
Yemek yeme bilinen en kolay ve ulaşılabilir haz ve odul kaynağıdır. İnsan tıpkı sadece uremek icin cinsel ilişki kurmadığı gibi sadece karnını doyurmak icin yemez. Bebekler sadece acken değil sıkıntıları olduğunda da meme ile yatışırlar. Bu kısmen sonraki yıllarda da devam eder. Yani erişkin bir insan uzulduğunde, ofkelendiğinde, yalnız hissettiğinde ve kaygılandığında yemek yemek isteyebilir. Ozellikle kendini suclama, fiziksel olarak beğenmeme tıkınırcasına duygusal yeme ataklarına neden olur. Stres ve olumsuz duygular hayatımızın bir parcası olduğu icin ve insanların iş dışında kendilerine ayırdıkları zaman gittikce azaldığından gunumuzde duygusal yeme yani yeme ile rahatlamaya calışmak gittikce yaygın bir hal almaktadır.
Fiziksel aclık ile duygusal aclığı ayırt etmek
Fiziksel aclık bedende başlar. fiziksel aclık hissini kan şekeri duşukluğu ve gorduğumuz yiyecekler tetikler. Duygusal aclığı ise stresli deneyimler tetikler. Yani bir bakıma bedenimizi değil ruhumuzu yiyeceklerle beslemeye calışırız. Stresli olduğumuzda tatlı ya da tuzlu, genellikle yuksek kalorili yiyecekleri canımız ceker. Yiyecekleri sıkıntı yatıştırıcı odul olarak kullanırız. Duygusal ve bedensel duyumların birbirine karışması soz konusudur. Tıpkı stresle ilgili baş ağrılarında olduğu gibi fiziksel olan ile duygusal olan ic icedir. Duygusal aclık genellikle boş bir mideden kaynaklanmaz. Bazen de ne istediğini bilmez ve yiyeceğe verir kendini. Yani aclık midede değil bedende başka bir huzursuzluk şeklinde hissedilebilir.
Duygusal aclığın bir diğer ozelliği birdenbire bastırmasıdır. Fiziksel aclık yavaş yavaş kendini gosterir. Duygusal aclık aynı şekilde acilen doyurulmak isterken fiziksel aclık eğer şeker hastalığı gibi tıbbi bir durum yoksa bekleyebilir. Eğer kısa bir sure once yemek yediyseniz ya da doymanıza rağmen tıkınırcasına yemeye devam ediyorsanız o anda duygusal aclık baskındır. Ayrıca duygusal aclıktan kaynaklanan yeme atakları sonucunda sucluluk, pişmanlık duyguları daha fazla oluşur. Duygusal yeme sendromu olanlar yiyecekleri en iyi yatıştırıcı olarak gorur ve yiyeceklerin olduğu ortamlarda kontrolden cıkıyor gibi hissederler. Tıka basa yemedikleri durumlarda başka şeylere odaklanmakta zorlanırlar.
Yemek Dışındaki Haz ve Doyum Kaynaklarını Keşfetmek
Guzel tadı olan yemeklerin bir odul kaynağı olduğu ve beyindeki haz merkezlerini uyardığı bilinen bir gercektir. Dolayısıyla yorucu ve yoğun bir gun sonunda lezzetli yiyecekler yemek tıpkı alkol ve keyif verici maddelerin yaptığı etkiye benzer. Keyif verici etki gun boyu birikmiş olan ya da gun icindeki hoşnutsuzluk yaratan duyuları bertaraf eder. Bu yuzden duygusal yeme alışkanlığından kurtulmak alkol ya da keyif verici maddeyi bırakmak kadar zor olabilir. Diyet yapmanın bir cok kişi icin zor olmasının nedeni aslında budur. Bu zorlukla başa cıkmak icin birinci koşul uzuntu, ofke, kaygı gibi olumsuz duygularımızı tanımaktır. Diğer koşul ise yemek dışındaki haz verici etkinlikleri arttırmaktır.
Duygusal yeme sorunu olanların yeni haz verici etkinlikler keşfederken ilk başlarda bunların yemenin verdiği zevki vermeyeceğini kabul etmeleri işi kolaylaştırabilir. Hayatımızda en cok haz aldığımız şeyleri tanıdığımızı duşunsek de bu doyum kaynakları zaman icinde arttırılabilir. Keyif aldığımız yeni etkinlikler ve yeni ilgi alanları canlılık vermekle kalmaz sıkıntıyı bertaraf etme ihtiyacı duyduğumuzda yatıştırıcı işlev gorur. Yeni ilgi alanları keşfetmenin yanı sıra coğul ilişkiler kurmak ve var olan ilişkileri daha etkin ve doyurucu hale getirmek icin cabalamak da yaşamı zenginleştirir. Butun bunlar haz ve doyum repertuarını daraltıp yeme ile sınırlamamıza engel olan emek gerektiren sureclerdir.
Bunun yanında uzun sureler boyunca ac kalmak beyne surekli sinyaller gonderip yeme kontrolunu bozabilir. Bu da duygusal yemeye ve tıkınırcasına yemeye zemin hazırlar. Yeterli uyku ve tum diyetlerin vazgecilmezi olan ara oğunler sadece fizyolojik denge icin değil yeme kontrolu icin de gereklidir.
Hoşnutsuzluk duygularını ve Duygusal İhtiyacları Tanımak
Kulturumuzun cocukluk yıllarından itibaren bize oğrettiği kotu hissetmekten kacınmaktır. Ne yazık ki kotu hissetmekten kacınmak icin bulduğumuz yollar her zaman fayda sağlamaz. Duygusal yeme de duygulardan kacmanın bu fayda sağlamayan zararlı kacış yollarından biridir. Zor duyguları deneyimlemek icin insanın kendine izin vermesi ve bu duygularının farkında olmak duygusal ve aşırı yemeden korunmamızı sağlayabilir.
Duygusal aclık bir yeme bozukluğunun ya da depresyon, anksiyete bozukluğu gibi bir rahatsızlığın parcası olabilir. Bunun bir psikiyatrist tarafından değerlendirilmesi gerekir. Fiziksel aclık belirtilerinin tanınmasını iceren beslenme eğitimi ve fiziksel aktivite faydalı olabilir. Olumsuz duygularla ilgili farkındalığın artırılması ve yeme tetikleyicilerinin tanınması farklı başa cıkma yolları geliştirmede ilk adımdır. Haz ve doyum kaynaklarını zenginleştirmemiz bizi tek odul kaynağı olarak gorduğumuz yemeğe mahkum olmaktan kurtarır. Ruhsal ve bedensel sağlığın birbirine bağlı olduğu unutulmamalıdır. Bedensel ihtiyaclarımızı ihmal etmemek nasıl ruhsal sağlığımız icin gerekli ise aynı şekilde sağlıklı beslenebilmek ve yaşayabilmek icin ruhsal ihtiyaclarımızı da gormezden gelmememiz onemlidir.

[h=2]İstanbul Genel Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]