AFT, UCUK, AĞIZ İCİNDE OLUŞAN YARALAR

AĞIZ İCİNDE OLUŞAN YARALAR

Aft; ağız icerisinde oluşan ve sıklıkla yanak, dudak, dil uzerinde, yumuşak damakta, yemek borusu girişinde, diş eti uzerinde gorulen solgun sarı-kırmızı hale ile cevrili oldukca ağrılı yaralardır. Toplumun %18-20'si az ya da cok aft sorunu ile karşı karşıyadır. Erkek ve Kadınlarda gorulmesine rağmen, kadınlarda daha sıklıkla rastlanmaktadır. Aft, genellikle tek olarak meydana gelse de aynı anda birkac bolgede birden gorulebilmektedir. Aftın oluşumunu hızlandırıcı ve seyrini kotuleştirici bircok faktor saptanmasına karşın oluş nedeni tam olarak belirlenememiştir. Bu nedenle aft oluşumunu hızlandıran ve iyileşmesini geciktiren faktorlerden bahsetmek mumkundur. Stres aft oluşmasının en onemli nedenlerinden birisidir. Hanımlarda, adet oncesi donem gerginlik de aft oluşumunu hızlandıran faktorlerdendir. Turuncgiller, sirke, turşu, patates cipsi, tuzlu ve baharatlı cerezler gibi ağız icini tahriş edebilen yiyecekler aft oluşumunu hızlandıran onemli faktorler arasında sayılmaktadır. Yanak, dil, dudak ısırma, sert yiyeceklerin tahrişi ve yumuşak olmayan diş fırcalama işlemleri ve iyi adapte olmayan protezlerin neden olduğu vuruklar aft icin uygun zeminin oluşmasına yardımcı olurlar. Diş macunlarının temizleme ozelliğini artırmak icin kopuk yapıcı olarak yapılarına katılan ""sodyum lauryl sulhate"" ( SLS ) tahriş edici bir kimyasaldır. SLS bu ozelliği ile aft oluşumu uzerine direkt etkili olan bir maddedir. Behcet Hastalığı yanı sıra habis tumorler ve otoummin hastalıklarla birlikte de tekrarlayıcı aftlar gorulebilmektedir. Ayrıca B12 vitamini ve demir noksanlığı,sigara icme, tutun ciğneme gibi alışkanlıkların da aft oluşumuna katkıda bulunan onemli faktorler olduğu bilinmektedir.

Aftlar herhangi bir tedavi uygulanmasa da genellikle 7-10 gun sonra kendiliğinden iyileşmektedir. Aft sorunu ile karşı karşıya kalınınca sıcak, asidik ve tahriş edici gıdalardan kacınılınmalı, oksijenli suya batırılan pamuk yada gazlı bez ile aft bolgesi temizlenebilir, Su ile karbonat karışımından hazırlanan ince yapılı bir krem aft uzerine surulebilir, yarım bardak suya yarım kaşık tuz ilavesi ile elde edilen solusyonla gunde uc kez gargara yapılabilir, yemeklerden once aft bolgesine ""xylocaine"" solusyonu ya da ağız icin hazırlanmış anestezik kremler uygulanabilir, aft uzerine uygulanacak ""orabase"", ""Gly-oxide"", ""Cankaid"",""Ambesol"" gibi ağız ici kremler uygulanabilir, ""sucralfate"" tableti ılık suda eritip gargara yapılabilir, ozellikle aftın başlangıc aşamasında ""tetrasiklin"" tableti suda eriterek elde edilen solusyon ile gargara yapmak aftın fazla buyumesini engeller ve ağrıyı azaltır, gene aftın başlangıc safhasında bolgeye bir topikal steroid ""%0.1 lik triamcinalone"" uygulanması ya da steroidli bir gargara ""betamethasone şurup"" ile gargara yapmak aftın fazla buyumesini engeller ve ağrıyı azaltır, ""Chlorhexadine"" gargaralar iyileşme periyodunu kısaltır, ""Tetrasiklin"" şurupla hazırlanan 12,500 unite ""nystatin"", 1.25 mg ""diphenhydramine"", ve 0.25 mg/ml ""hydrocortisone"" karışımı 'shotgun' solusyonu olarak kullanılabilir.

Ucuk; cıkmadan once kendini belli eder (0-24 saat onceden); karıncalanma, kaşınma, yanma, sızlama hissedilir. Bunu o bolgenin kızarması, şişmesi ve daha sonra da ici sıvı dolu kabarcıkların ortaya cıkışı izler. Bu kabarcıklar konuşurken, gulerken, yiyip icerken acı ve ızdırap verir. Zamanla kuruyup catlar, sızıntı yapar ve acılarak goruntuyu bozan cirkin bir yara haline gelir. Ucuk, on belirtileri ile acık yaranın kapanması arasındaki sure boyunca bulaşıcıdır. Ucuğu olan bir kişinin kullandığı, havlu, bardak, catal, kaşık vb. eşyalardan ve ucuklu kişinin opmesi sonucu bulaşır. Ucuk virusu (Herpes simpleks) ile insan genellikle ilk defa kucukken (0-5 yaş) tanışır. Ucuğu olan aile bireylerinden birinin “Sevgi dolu” opucuğu sonucunda ucuk virusu vucuda girer. Coğunlukla fark edilmeyen kucuk kızarıklıklar şeklinde ortaya cıkar; ağız ici, diş etleri ve dudaklarda gorulebilir ancak direnci duşuk kişilerde tum vucuda yayılabilir.

Ucuk virusu (Herpes simpleks) vucuda girip ilk enfeksiyonu yaptıktan sonra o bolgedeki sinir duğumune girip yerleşir ve istenmeyen bu misafir, vucudun zayıf duştuğu durumlarda coğalır ve ucuk cıkar. Bu haller stres, aşırı yorgunluk, uykusuzluk, aşırı guneş ışığı ve UV ışınları, diğer enfeksiyonlar, adet donemi, hamilelik gibi durumlarda virus aktif hale gecebilir.

Tedavisinde alkol ve antiseptik ilaclar ucuğun uzerindeki bakteri enfeksiyonunun gelişmesini engeller, ağrı kesici ilaclar ucuğun sebep olduğu ağrıyı azaltır. Buz uygulamak ağrıyı azaltabilir, oysa gunumuzde etkili tedavide kullanılan antiviral ucuk kremleri, deriden gecerek ucuk virusune (Herpes simpleks) etki eder ve deriye zarar vermelerini engeller.

Tum bu anlatılanlar haricinde ağız icinde oluşan yaraların basit bir vitamin eksikliğinden kaynaklanabileceği gibi kanser, behcet ve frengi gibi ciddi hastalıkların da başlangıcı olabileceği ayrıca ağız icerisindeki derin yaraların ozellikle ağız ici kanserlerini duşundurmesi gerektiği unutulmamalıdır.
www.drselcukonart.com

[h=2]Bursa Kulak Burun Boğaz uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]