Dort boyutlu renkli ultrasonografi4D ULTRASON ile GEBELİK İZLEMLERİ
1970’li yılların başlarından itibaren modern tıbbın hizmetine giren ultrason cihazları gunumuzde gebelik izlemlerinin vazgecilmez bir parcası haline gelmiştir.
Ultrason cihazlarının calışma prensibi, kulağın duyamayacağı yuksek frekanstaki (ultra-sound) ses dalgalarının uretilerek bir prob (transducer) yardımıyla dokuya yollanması ve daha sonrasında değişik yoğunluklardaki dokulardan yansıyan ses dalgalarının bir ekran (monitor) uzerinde goruntulenmesi esasına dayanmaktadır.
Ozellikle bilgisayar teknolojileri ve endustriyel alandaki gelişmeler ultrason cihazlarındaki goruntu kalitesini arttırmış, her gecen gun de arttırmaya devam ettirmektedir.
En son teknolojik urun olan 4 boyutlu (4D) ultrasonlardaki goruntu kalitesi, standart 2 boyutlu (2D) ultrasonlardan cok daha iyi olup -adeta MR cihazındaki gibi- dokulardaki detaylar ayrıştırılabilmektedir.
Ultrason Turleri
2 Boyutlu Ultrason (2d Ultrasound)
En ve uzunluk boyutları olup derinlik boyutu olmayan, dokuların bir duzlem uzerinde goruntulenmesini sağlayan, muayenehanelerde en sıklıkla kullanılan standart (“geleneksel”) ultrasonlardır.
3 Boyutlu ultrason (3d Ultrasound)
Normalde standart ultrason cihazlarında yapılan 2 boyutlu (duzlemsel) bir tarama sonrasında, bir bolgenin derinlik boyutu da katılarak 3 boyutlu şekilde goruntulenmesine imkan tanıyan cihazlardır. Ancak 2 boyutlu goruntunun 3 boyutluya donuşmesi biraz zaman alıcıdır (10-15 dakika gibi).
4 Boyutlu Ultrason (4d Ultrasound)

En, uzunluk ve derinlik boyutlarını iceren 3 boyutlu (uzaysal) gorunumun eş zamanlı olarak (“real time ozelliği”) bir monitorde goruntulenmesine olanak sağlayan en son teknolojik urunlerdir.
(Yandaki resim- 4D ultrasonda bir bebeğin ayaklarının gorunumu)
Onceden uc boyutlu ultrason cihazlarıyla yapılan incelemeler ile anne rahmindeki bebeklerin hareketleri gecikmeli olarak goruntulenebilirken, 4 boyutlu ultrasonografi ile bebeğin kaşlarını catması, gulmesi, esnemesi, parmak emmesi gibi hareketleri anlık ve hızlı bir şekilde izlenebilmektedir.
Normalde ultrason cihazı; “prob (tranducer, scanner)” adı verilen anneye temas eden uctan yayılan yuksek frekanstaki ses dalgalarının değişik yoğunluklardaki dokulardan yansıyarak oluşan goruntunun bir ekran uzerine yansıtılması esası ile calışır.
Geleneksel iki boyutlu ultrasonlarda yansımalar duz olarak gelirken, bu uc boyutlu ultrasonlarda belirli acılarla olmakta ve boylelikle dokular ayrıntılı bir şekilde goruntulenebilmektedir.
4. boyut ifadesi cekim sırasında, anne karnındaki bebeğin 3 boyutlu goruntulerinin fotoğraf kareleri gibi eş zamanlı goruntulenip kaydedilmesini ifade etmektedir.
Onceden kullanılan uc boyutlu ultrason cihazlarında goruntunun incelemeden sonraki 10-15 dk icerisinde oluşması ve goruntunun tam olarak yaratılamaması bebeğin gelişimi hakkında yeterli bilgiye sahip olunmasının onunde bir engeldi. Bu sebepten dolayı doğumsal anomalilerin teşhisi daha gec konulmaktaydı.
Dort Boyutlu (4D) Ultrasonun Avantajlı Yonleri
4D Ultrason cihazları ile cok erken doneminde cinsiyet, yarık damak, yarık dudak, eksik parmak, beyin ve omurilikten kaynaklanan rahatsızlıkların erken tanısı konulabilmektedir.
Diğer taraftan geleneksel iki boyutlu ultrasonografide bebeğin el ve ayak parmaklarını tam anlamı ile değerlendirebilmek her zaman mumkun olmayabilir.
Ense kalınlığı olcumuyle gorulen “mongolizm” (Down sendromu)” 4D ultrason sayesinde 3. ayda taranabilmektedir.
Bu nedenlerle dort boyutlu ultrasonlar, geleneksel- standart 2d ultrasonlara gore tercih edilmektedir.
Yine, dort boyutlu ultrasonlar ile ciftlerin ayrı bir mutluluk ve farklı bir heyecanla bekledikleri ikiz, ucuz bebeklerin gelişimi de daha net bir şekilde izlenebilmektedir.
4D ultrasonlar geleneksel iki boyutlu inceleme ozelliğinin yanı sıra hem renkli doppler hem de 3. boyut ozelliğini birlikte icermesi ile bebek heyecanına kapılan ailelere ucuncu aydan itibaren cinsiyeti oğrenme ve renkli fotoğraflarını alma fırsatı tanımaktadır.
Siyah beyaz ve 2 boyutlu ultrasona gore anne karnındaki bebeğin hem bir bucuk ay daha once goruntulenmesine hem de net fotoğraf kalitesindeki renkli goruntusunu elde etmeye olanak sağlayan 4 boyutlu (eş zamanlı) renkli ultrason, anne babaların hamileliğin 3. ayından itibaren bebeklerinin fotoğrafına kavuşmalarını sağlamaktadır.
Tum bu ozellikleri ile 4 boyutlu ultrason ailelere bebeklerinin sağlık durumundan sonra en fazla kime ve neye benzediğini merak ettikleri icin cekimler sırasında eli, ayağı, burnu, yuzu gibi detayları yorumlama ve bebeği birilerine benzetmeye calışma gibi hoş anlar yaşatmakta ve hamilelik surecindeki heyecanın guzel anılara donuşmesini sağlamaktadır.
Tum bu ozellikleri ile 4 boyutlu ultrason aşağıda belirtilen konularda tanı ve teşhis konusunda onemli bir yere sahiptir:
Bebeğin cinsiyetinin daha erken donemlerde (14. haftada) belirlenmesi (pozisyona da bağlıdır)
Bebeğin gelişimsel analizi
Coğul gebeliklerin ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmesi
Rahmin yapısal problemlerinin teşhisi
Plasentada oluşabilecek anomalilerin saptanması
Anormal kanamaların sebeplerinin teşhis edilmesi
Ektoptik (dış) gebeliğin tanısı
Yumurtalık tumorleri, kistleri, polip ve miyomlarının teşhisi
Plasentanın yerleşiminin (lokalizasyonunun) belirlenmesi
4D Ultrasonların Klasik (Geleneksel) Ultrasonlara Gore Ustunlukleri
Rahim icindeki fetuste oluşabilecek anomalilerin daha erken ve daha doğu bir şekilde tanınmasında onemlidir. Bunlar arasında ozellikle;
Spina Bifida (Omurgada oluşan acıklıklar) veya ensefalosel gibi (beynin kemik yapıdan dışarıya sarkması) gibi santral sinir sistemi ile ilgili problemlerin tespiti
Yarık damak ve yarık dudak anomalilerinin tespiti
Down sendromu gibi kromozomal anomalilerde bebeğin ozellikle de yuzu olmak uzere fiziksel gorunumunun izlenmesi
Bebeğin el ve ayakla ilgili anomalilerin daha net ve doğru şekilde teşhis edilebilmesi
Gastroşizis veya omfolosel gibi karın on duvarında olan defektler sonrasında batın organlarının dışarıda olması anomalilerinin daha erken hamilelik haftalarında tespiti
Bebeğin cinsiyetinin daha erken bir hamilelik haftasında tespiti sayılabilir.
Doğumsal anomalilerde erken tanının konulması hamilelik suresinde oluşabilecek tehlikeleri azaltacak, aileleri doğum esnasında hoş olmayan surprizlerden uzak tutacak ve doğum sonrası bebeğe gerekebilecek bir takım ameliyatlar icin uygun koşulların onceden hazırlanmasını sağlayacaktır.
Diğer taraftan, anne karnındaki bebeğin hareketlerinin izlenmesi bebeğini ilk defa goren anne ve baba adayları icin onemli bir psikolojik destek sağlar. Bu şekilde ebeveyn ve bebek arasında duygusal bir bağ kurulmuş olmaktadır.
Hamilelik psikolojik bir surec olup anne adayın gebeliği suresince rahat ve mutlu olması hamileliğin de rahat bir şekilde gecmesine zemin hazırlayacaktır.
4d ULTRASONOGRAFİ – SIKCA SORULAN SORULAR
4D (4 dimensionel) ultrasonun klasik (geleneksel) ultrason muayenelerinden farkı nedir?
Yuksek rezolusyon (goruntu kalitesi) ile dort boyutlu ultrasonda bebeğinizin tum uzuvları ve hareketleri oldukca net ve hızlı bir şekilde izlenebilmektedir. Anne adayının bebeğini ultrason ekranında uc boyutlu bir şekilde izlemesi bebeği ile arasında duygusal yakınlaşmanın artmasına da neden olacaktır.
Ancak unutulmaması gereken bir nokta, gebelikte uc boyutlu taramalar yapılsa bile geleneksel iki boyutlu taramaların ihmal edilmemesinin gerekliliğidir.
Hic bir zaman 4 boyutlu taramalar standart 2 boyutlu taramaların yerini tutmayacaktır.
Cunku bebeğin ic organları ile ilgili taramalarda standart 2 boyutlu taramalar oldukca yeterli kalırken 3D/4D ultrason goruntulemeleri yetersiz kalmaktadır. (Bu yuzden biz kliniğimizde gebelerimize uc boyutlu goruntulemeler oncesinde standart ultrason taramalarını uygulamaktayız.)
Ancak yine unutulmamalıdır ki; dort boyutlu ultrasonların iki boyutlu ve transvajinal goruntu kaliteleri de standart iki boyutlu ultrasonlardan daha yuksektir.
Dort boyutlu ultrason ne zaman yapılır?
Normal gebelik izlemleri hamileliğin ilk haftalarından itibaren ultrasonlarla yapılabilmektedir. Ancak dort boyutlu gorunum 4. ayın bitmesinden itibaren anlamlı şekilde yapılabilmektedir. Bu yuzden 16. haftadan itibaren 4D Ultrason icin kliniğimizden randevu alabilirsiniz. Ultrasonda bebek goruntuleri icin en iyi donem ise 6.-7. gebelik aylarıdır.
4D Ultrason randevuma nasıl gelmeliyim?
Ultrason randevularınıza standart muayenelerinizden faklı olmaksızın aynı şekilde gelebilirsiniz. Ac veya tok, idrarınız varken veya yokken goruntu kalitesi değişmeyecektir.
4D Ultrason guvenli midir?
Evet, ultrason 1970’dan itibaren jinekologlar tarafından guvenle kullanılmaktadır. Şu ana kadar yapılmış calışmalarda zararlı hic bir etki saptanmamıştır.
Amerikan Tıpta Ultrason Enstitusunde “American Institute of Ultrasound in Medicine (AIUM)” tanısal ultrason muayenelerinin doku uzerinde biyolojik etkilerin olmadığı konusunda fikrini beyan etmiştir.
Bu konuda neden hala kısıtlı sayıda merkez var?
Her yeni teknolojide olduğu gibi oldukca pahalı cihazlardır ve tum dunyada olduğu gibi ulkemizde de sadece belirli merkez ve kurumlarda bulunmaktadır.
4D Ultrason ile her zaman iyi goruntu almak mumkun mu?
Bazı durumlarda bebeğin duruş pozisyonuna ve amniyon suyunun azlığına bağlı olarak duzgun uc boyutlu goruntuler alınamayabilir. Ozellikle incelemek istediğimiz kısmın onunde amniyon sıvısının yeterli duzeyde olması gerekir. Ama iyi olan taraf; dort boyutlu ultrasonlardaki iki boyutlu standart tarama goruntu kalitesinin de cok yuksek olduğudur.

[h=2]Antalya Kadın Doğum uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]