Yaz aylarının en tatlı habercilerinden biri, okullar kapandığında cocukların en guzel eğlencelerinden biri, yaz akşamlarında ikramlarımızın en kabul edilir besinlerinden biri dondurmadır. Asırlardır tuketilen dondurma, hala gunumuz kulturunde yerini korumaktadır. Fakat fabrikasyon usulu uretilen o tatlı dondurmalar, dedelerimizin tukettiği o saf besinden cok daha başka bir icerikle bizlere sunulmaktadır.
Besin değerleri duşunulduğunde, katkısız doğal bir dondurmanın, sute gore 3-4 kat daha fazla yağ, yaklaşık yuzde 15 daha fazla protein ve 3-4 kat daha fazla karbonhidrat icerdiğini soyleyebiliriz. Aynı zamanda katkısız bir dondurmanın, kemiklerin başlıca yapıtaşlarından olan kalsiyum ve fosfor yonunden oldukca zengin olduğunu atlamamak gerekir. Sutteki kalsiyum ve fosfor miktarı, yapılışındaki yoğunlaşmadan dolayı, doğal dondurmada sute gore daha fazla bulunur. 100 gram dondurmada 135 mg kalsiyum bulunmaktayken, sutte bu miktar 115 mg'dır. Dunya Sağlık Orgutu; 1-10 yaş icin gunluk 800 mg, 11-24 yaş icin 1200 mg, sonrasında 800 mg kalsiyum alınmasını onermektedir. Ozellikle ergen donem ile menopoz doneminde kalsiyum ihtiyacı duyulmaktadır. Bu nedenle bu yaş aralığındakiler, sut ve sutten yapılmış dondurmayı rahatlıkla tuketmelidir. Yine 100 gram dondurmada 115 mg fosfor bulunmaktayken sutte bu miktar 92 mg'dır. Katkısız bir dondurma ayrıca, B grubu vitaminleri ile A vitamini bakımından da zengin bir kaynaktır.
Toplu halde, fabrikasyon usulu uretilen dondurmaların yapımında kullanılan malzemelere baktığımızda, dondurmanın yapımında sut veya sut tozunun yanı sıra; şeker, glikoz şurubu gibi tatlılık verici maddeler, bitkisel yağ ve/veya sut yağı, ceşidine gore cikolata, kakao, meyve, fındık/fıstık, karamel gibi besinler, sahlep, kıvam verici, doğal ve doğala ozdeş aromalar bulunur. Tukettiğiniz dondurmanın icinde, sutten daha cok sut tozu, meyveden daha cok tatlandırıcılar varsa; bu dondurmanın faydalarından ote zararından bahsetmek daha doğru olacaktır. cunku bu şekilde tukettiğiniz dondurmanın bize getirisi, daha cok katkı maddeleri ve tatlandırıcılar olacaktır.

Dondurma katkılı veya katkısız da olsa, diğer tatlılar gibi, mikroorganizmaların oluşmasına elverişli ortamlar da yaratmaktadır. Dondurmanın uretiminden tuketimine kadar gecen her aşamada hijyen kurallarına uyulması cok onemlidir. Sut, mikroorganizmaların uremesi icin cok iyi bir ortamdır. Bu nedenle cok kolay bozulur ve sağlığa aykırı bir duruma gelir. Bu nedenle dondurmanın pastorize sutten yapılması ve hijyenik koşullarda uretilmesi cok onemlidir. Katkısız ve doğal olan her besinin, daha kolay bozulabildiğini goz onune alırsak; merdiven altı uretilip, mahalle aralarında, acıkta satılan dondurmaların, paketli dondurmalara gore sağlık icin daha buyuk bir tehlike oluşturduğunu ve gıda zehirlenmesi gibi hastalıklara daha kolay yol acabileceğini soyleyebiliriz. Katkısız ve paketsiz satılan dondurmaların, ozellikle bilinen guvenilir yerlerden alınması gerekir. Paketli dondurmalardan, izinsiz uretilen veya son kullanma tarihi gecmiş urunler asla satın alınmamalıdır. Uretim sonrası dağıtımının soğuk zincire uygun yapılması, ayrıca butun dondurma satılan ortamlarda, dondurmanın servis edildiği soğutucuların yeterli soğuklukta ve calışıyor durumda olması da goz ardı edilmemelidir.
Dondurmanın icinde buz kristallerinin olması, kurallara uygun uretilmediğinin gostergesidir. Bununla birlikte dondurma icindeki kucuk buz parcacıkları boğaz dokusunu cizeceğinden enfeksiyon riskini artırır. Ayrıca solunum enfeksiyonu sırasında, yutak ve bademcik iltihaplarının tedavi surecinde dondurma onerilmez. Dondurma ac karnına tuketildiğinde, iştah kapanmasına neden olabileceği icin ara oğun olarak tuketilmelidir. Dondurmayı soğuk olduğu icin, aniden yutmak mide kramplarına ve kasılmalara neden olur. En doğrusu dondurmanın, ağızda eritilerek yavaş yenmesidir.
Doğal katkısız dondurma; sut yoğurt peynir gibi gıdaları sevmeyenler icin iyi bir secenektir. Ozellikle cocuklarda fazla olan kalsiyum ihtiyacının karşılanmasında ve enerji acığı olan cocuklarda dondurma tuketimi onerilir. Ancak cocuğunuz bir yaşın altındaysa ve tum besinlerle tanışmamış ise; dondurma tuketimine dikkat etmelisiniz. Boylece cocuğunuzda gelişebilecek besin alerjilerini (İnek sutu yumurta alerjisi gibi) onlemeniz mumkun olacaktır. Gunde 100 gramdan daha fazla dondurma tuketilmesi, cocuklarda şişmanlığa neden olabilir. Ozellikle anne ve babaların, cocuklarının dondurma tuketimini kontrol altında tutması yararlı olur.
Yaz aylarında zayıflamak isteyen veya formuna dikkat eden bireylerin, gunluk beslenme planlarında, aşırıya kacmamak kaydıyla dondurma tuketmesi uygundur. Dondurmanın kalori değeri; baklava, pasta gibi hamurlu tatlılarına oranla cok daha duşuktur ve daha besleyici bir secimdir. Sağlıklı ve dengeli bir beslenme programında haftada 1-2 kez dondurma tuketimi onerilebilir. Eğer sağlıklı ve dengeli besleniyorsanız, egzersizinizi yapıyorsanız; abartmadığınız surece, dondurma tukenmenizde hicbir sorun yoktur.

[h=2]Bursa Diyetisyen uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]