Ozellikle cocuklarda davranış bozuklukları olarak tanımlayacağımız bazı davranışlar gormek mumkundur.Bir cok cocuğun ortak sorunu olan bu bozuklukların bazıları kolaylıkla tedavi edilirken bazılarında tedavi icin daha uzun surelere ihtiyac duyulabilmektedir:
• Altını ıslatmak,
• Fobiler,
• Kaygı Bozuklukarı,
• Saldırganlık,
• İce Kapanıklık,
• Tırnak Yeme, gibi davranış bozuklukları icinde hepsi onemlidir ancak ozellikle ‘tırnak yeme’ davranışı neredeyse en sık gorulen turde bir bozukluktur.
Genel Olarak Davranış Bozuklukları
Hepimiz bir toplum icinde yaşayan bireyleriz ve oncelikle icinde yaşadığımız toplumla uyumlu,dengeli ve sağlıklı ilişkiler kurmamız beklenir. Kişilerin birbirleriyle ve yakın cevreleriyle dengeli ilişkiler kurabilmesinin yolu ise cocukluktan getirdikleri genetik, biyolojik,toplumsal ve kulturel birikimle doğru orantılıdır.
Cocukluk insan kişiliğinin gelişimindeki en temel faktor olması nedeniyle gercekten hayati bir oneme sahiptir. Doğru ve tutarlı eğitim,olumlu cevre koşulları ve dengeli anne baba davranışları da bu gelişim sureclerinin sağlıklı tamamlanabilmesi icin on koşuldur.Uyum ise bilindiği gibi bireyin sahip olduğu kişisel ozellikleri ve donanımlarıyla,yaşadığı toplum arasında kurabildiği dengedir ve bu denge ancak ailenin doğru davranış bicimleriyle sağlanabilir.
Cocukluk dediğimiz donem, gelişim evrelerinin getirdiği bazı sorunların olabildiği ve gerek ailenin yapıcı tutumuyla gerekse cevresel faktorlerin etkisiyle bu sorunların cozume kavuşturulabildiği doğal bir gelişim surecidir.Ozellikle cocuğun doğuştan getirdiği bazı genetik sorunları yoksa diğer her tur sorun genellikle kendi doğal sureci icinde şekillenir ve zaman icinde cocuğun sosyalleşmesiyle birlikte yok olur.Ancak bazen goruyoruz ki gelişimsel donemlere ozgu bu doğal sorunlar yakın cevrenin olumsuz etkileriyle birleştiğinde genellikle duygusal ağırlıklı farklı bozukluklar olarak ortaya cıkabiliyor.Bu bozukluklarda ilk dikkati ceken ozellikle bu turdeki davranışların cocuğun tepkisel ve icsel davranışları olmasıdır.İşte bu olumsuz tepkiler 'uyum ve davranış bozuklukları 'olarak bilinirler ve gereken onem verilmezse,tedavi ve terapi yoluna gidilmezse hem cocuk acısından hem de ailesi acısından uzucu sonuclara yol acabilirler.
Tırnak Yeme Davranışı ve Donemler
Tırnak yeme davranışı genellikle 3 ya da 4 yaş civarı gorulur.Daha kucuk cocuklarda sıklıkla rastlanan bir durum değildir.Tırnak yiyen cocuğun bu davranışının ardında guvensizlik duygusunun yattığı duşunulmelidir. Aşırı baskı gorerek buyuyen cocuklarda ve ozguven sorunu yaşayan cocuklarda sıklıkla gorulur.Aynı şekilde surekli eleştirilen,ilgisiz ve sevgisiz bir ortamda buyuyen cocuk yaşadığı gerginliği tırnak yiyerek ortaya koyar. Genellikle cocukların yarısında gorulen bir bozukluk olduğu bilinmelidir.Ustelik bazı durumlarda ortada hicbir neden yokken sadece modelleme yoluyla da cocuğun tırnak yemeye başladığı gorulmektedir.
Ailesinde ya da yakın cevresinde tırnak yiyen birisini goren cocuk bu davranışı taklit etme yoluna gidebilir. Tırnak yeme konusunda yapılabilecek en doğru şey ozellikle kucuk yaşlarda bu davranışı gormezden gelmektir. Diğer butun sorunlarda olduğu gibi davranışa yol acan nedenler saptanmalı ve cozum buna gore oluşturulmalıdır.Eksikliğin ne olduğu bilinip,cocuğun hissettiği duygu boşluğu doldurulursa sorun cok buyumeden cozumlenebilir.
Hemen hemen butun davranış bozukluklarında olduğu gibi tırnak yeme sorunu da sadece cocukluk cağına ozgu değildir.Her yaşta ve her cinsiyette gorulebilir.Dolayısıyla bu sorunu okul oncesi,okul donemi ve yetişkin donem olarak sınıflandırmak mumkun.
Okul Oncesi Donemde Tırnak Yeme
Okul oncesi donemde cocukların oncelikle oral donem dediğimiz ilk iki yıldan kalma bir alışkanlıkla her şeyi ağızlarına goturduklerini ve bu davranışın bir sure sonra tırnak yemeyle yer değiştirdiğini goruyoruz.Ozellikle kendisini baskı altında hissettiği,gergin olduğu,kaygı duyguları yaşadığı durumda butun cocukların elleri hemen ağızlarına gider.Butun anneler de genellikle ‘elini ağzından cek’ uyarısını yapmak zorunda kalırlar.Bu sıkıntıların ve kaygının arttığı durumlarda olay elin ağza goturulmesinden,tırnakların ya da tırnak etlerinin yenmesi durumuna donuşur.Burada da durum tamamen hissedilen kaygı ve baskı ile doğru orantılıdır.
Okul oncesi donemde cocukların bir başkasını model aldıkları ve bu nedenle tırnak yeme davranışını oğrendiklerini de biliyoruz.Ailede ya da yakın cevrede bu davranışı alışkanlık haline getirmiş bireyler varsa, cocuğun her tur olumsuz hareketi kopyaladıklarını da bilmeliler.
Okul Doneminde Tırnak Yeme
Bu donemde cocuk ailesi dışındaki ilk sosyal kurumla tanışır ve bu kuruma ait kurallara uyum sağlamaya calışır.Bu kurallar,okulun getirdiği gorev ve odevler de cocuk uzerinde ayrı bir baskı unsuru oluşturabilir.Ek olarak mukemmeliyetci bir tutum benimsemiş aile,tamamen başarı odaklı bir anne baba modeli cocuk uzerindeki gerginliği ve baskıyı artıracaktır.Cocuk kendini ve duygularını ifade etmekte zorlandığında tırnak yeme davranışını geliştirmesi mumkundur.Cocuğun okul donemindeki kaygıları:
• Başarısız olma korkusu,
• Kendine guvensizlik,
• Arkadaşlık ilişkilerindeki sorunlar,
• Akademik başarıya odaklanmış ebeveyn profili,
• Dikkat eksikliği ya da oğrenme gucluğu gibi farklı sıkıntıların yol actığı eğitim sorunları,
• Okul ve oğretmenle ilgili sorunlar.
Yetişkin Donemde Tırnak Yeme
Yetişkinlikte gorulen tırnak yeme davranışı oncelikle cocukluktan gelen ve hala cozumlenememiş bazı sorunların yol actığı bir alışkanlıktır.Cocukken başa cıkmakta zorlanılan pek cok sorun maalesef yetişkin yaşlara taşınabilmekte ve bireyin gunluk yaşamını olumsuz yonde etkileyebilmektedir.Bilindiği gibi alışkanlıklar kolaylıkla değişebilen ya da bırakılabilen davranışlar değildirler.Bir davranıştan ya da alışkanlıktan vazgecebilmenin temel koşulu o davranıştan kalan boşluğu dolduracak başka bazı davranışlar edinmektir.
Sigarayı bırakan bir kişinin sigaradan kalan boşluğu doldurmak icin kuruyemişe ya da fazla yemek yemeye yonelmesi bu anlamda cok gorulen bir ornektir.Ancak olumsuz bir ornektir.Burada bizim kastettiğimiz olumlu davranışlar geliştirmektir.Tırnak yeme davranışından vazgecmek icin tırnaklara oje surmek,uzatmaya calışmak,bakımını yapmak ve en son da bir başka el oyalayıcı ya da dikkat dağıtıcı bir faaliyete yonelmek onerilebilir.
Tırnak Yemeye Yol Acan Nedenler;
• Korku ve kaygı durumları,
• Ofke,şiddet ve saldırganlık,
• Kendine guvensizlik,
• Aile ici sorunlar ve catışmalar,
• Aşırı baskılı ve kontrolcu aile ortamı,
• Kıskanclık duyguları,
• İlgi ve sevgi eksikliği, vb gibi hemen her tur olumsuz duygu durumlarında cocuğun tırnak yediği gorulmektedir.
Tırnak yeme davranışı kesinlikle bir davranış bozukluğudur ve mutlaka sebepleri bulunarak tedavi yolları araştırılmalıdır.Genellikle kendini ifade etmekte yetersiz kalan ya da bir birey olarak kendini ifade etmesine fırsat verilmeyen cocuklarda ve yetişkinlerde gorulur.Ancak hepsinin kokeni cocukluktaki sorunlara dayanır. Tırnak yiyen cocuk her zaman aile ici sorunlardan dolayı bu davranışa yonelmez.Zaman zaman dış etkenler nedeniyle de cocukların tırnak yediklerini goruyoruz.Ozellikle,
• Oğretmeninden ya da cezalandırılmaktan korkmak,
• Aşırı mukemmeliyetci kişilik ozellikleri,
• Arkadaş sorunları,
• Bir yakının ya da arkadaşını kaybetmek,
• Başarısızlıktan korkmak,
• Okul ya da ev değiştirmek, gibi başka sebepler nedeniyle de cocuklarda tırnak yeme davranışı gelişebiliyor.
Oneriler
Tırnak yeme davranışının altında,kesin olarak kaygının yattığı ya da bir başka kişiyi gorerek modellemek olduğu biliniyor.Ek olarak başka bazı kaygı bozuklukları da bu duruma eşlik edebiliyor.Dolayısıyla bu sorunu cozumlemeye giden yolda oncelikle bu kaygıyı azaltmak gerektiği,ilgi ve sevgi aclığının doyurulmasının şart olduğu bilinmelidir.Ustelik olay kesin olarak bir alışkanlık haline gelmişse cozum her zaman zorlayıcı olur.
Ozellikle ailenin ya da cevrenin baskısı olayı durdurmaktan daha cok,bireyin uzerindeki kaygıyı ve baskıyı artıracaktır.Bu yoğunluk da davranışa yansıyarak tekrarlanma ve percinlenme olasılığını yukseltecektir.
Bu tip bir davranış bozukluğunda mutlaka bir psikolog desteği almak cok yararlı olur.Aile icindeki catışmaları onlemesi ve kişilere bir yol haritası vermesi bakımından da son derece olumlu katkıları olacağı bilinmelidir. Sonuc olarak yapılması gereken,yanlış davranışın ve alışkanlığın değiştirilerek yerine yeni ve sağlıklı olan davranışı yerleştirmektir.Buna ‘davranış bicimlendirme’ diyoruz ve bu bicimlendirme işi profesyonel destek alınmadan el yordamıyla yapılacak bir iş değildir.Dolayısıyla bir uzman desteğiyle ve kararlı,ilgili,olumlu yaklaşımlarla sorunun cozumu mumkundur.Butun mesele, sorunu cok ileri yaşlara varmadan cozumleyebilmektir.


[h=2]İstanbul Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]