Mani ve depresyon donemlerinden oluşan,genellikle erişkin donemde tanı konulan,fakat hastaların yaklaşık %50-60 ında şikayetlerin ergenlik doneminde başladığı tespit edilen bir psikiyatrik bozukluktur.Cocukluk ve ergenlik doneminde belirtilerin atlanmasında ki temel neden,belirtiler yaş donemleri değişken davranışlarıyla ortuştuğu icin gozden kacabilmektedir.Erişkin donem bipolar bozukluk belirtileri cocuklarda normal yaş donemi davranışları olarak değerlendirilebilir.
Bipolar bozukluk, her yaşta başlama olasılığına rağmen, sıklıkla genc erişkinlikte 15-35 yaş arasında ortaya cıkar. Ortalama başlangıc yaşı erkeklerde 18, kadınlarda 20 yaş civarındadır. Bipolar kişilerin yarısı ilk bipolar hastalık donemini 20 yaşından once yaşar. Ve genelde ilk atak depresyon atağı olur ve bu durumda bipolar tanısını geciktiren bir durumdur. Cocukluk ve ileri yaşta başlaması daha seyrektir. Toplumda yaşam boyu gorulme sıklığı yaklaşık %1-2 oranındadır.
Cocukluk veya ergenlik doneminde başlayan bipolar bozukluk kişinin işlevselliğini belirgin oranda bozmaktadır.Erken başlangıc, hastalığın gidişatı icin kotu bir kriterdir.Zamanında tanı konulup tedavi edilmediği takdirde erişkin doneminde de ciddi sorunlar yaşanmaktadır.
Ailesinde bipolar bozukluk olan cocuklarda bozukluk daha erken yaşlarda gorulebilir.Bipolar bozukluğun nedenine dair uzun yıllardır yapılan araştırma sonucları, bu bozukluğa ailenin bazı bireylerinde gorulmeyip bazı bireylerinde bipolar bozukluğu ortaya cıkaran genetik bir yatkınlığın neden olduğunu gostermiştir. Bu yatkınlığın duşunce, davranışlar ve duyguları duzenleyen beynin frontal korteks, limbik sistem bolgelerinde dopamin, noradrenalin, serotonin ve glutamat isimli ileti sisteminde gorev alan monaaminlerin calışmasında değişiklik yaratır.
Cocuk ve genc ergenlerde bipolar bozukluk erişkinlerdekinden farklı gorunur.Bipolar bozukluk hem cocuklarda hem ergenlerde gorulebilmektedir. Ancak erişkinlerdekinin tersine, cocuklar ve genc ergenler coğu zaman manik ve depresif ataklar arasında, birgun icinde bircok kez cok hızlı duygudurum dalgalanmaları yaşamaktadırlar. Bu hızlı dongu davranış sorunları gibi algılanabilir.Mani erişkin donemdeki gibi aşırı mutlu,guvenli olmak vs degilde, aşırı gergin ve yıkıcı ofke nobetleri donemi şeklinde gorulmektedir. Bipolar bozukluğu olan cocuklarda depresyon, cok sayıda bedensel şikayetler,okul isteksizliği, uyku ve iştah değişimleri,evden ve okuldan kacma girişimleri, iritabilite, yakınma, nedensiz ağlama, sosyal etkileşimde azalma ve reddedilme veya başarısızlığa karşı aşırı tahammulsuzluk şeklinde gorulmektedir.
Cocukluk ve ergenlik cağında bipolar bozukluk mani belirtileri;
Enerjide artma,
Dikkat dağınıklığı,odaklanma ve konuyu surdurmede zorlanma,
Hızlı konuşma ve arasına girememe,
Olaylara aşırı tepki,ani ve kontrol edilemeyen ofke patlamaları,
Kendini cok guclu,yenilmez hissetme,
Konuşurken daldan dala atlama,
Uyku ve iştahta azalma,
Aşırı mutlu gorunme,enerjik hissetme
Ergenlerde ise:
Bipolar bozukluğu olan genclerde karışık semptomlar da yaygındır. Daha buyuk yaş grubunda erişin tipine yakın bulgular gorulmektedir. Ergenlikte de aşırı enerji,kendini guclu hissetme vs ile aşırı cinsel eyilimler,madde,alkol kotuye kullanımı,sosyal cevrede suca meyil gibi durumlarda eşlik edebilir. İntihar duşuncesi yoğun izlenebilir.Travmatik olaylar bipolar bozukluğun başlamasını tetikleyebilir. Bir bağımlılığı veya intihar duşunceleri olan cocuklar ve ergenler her zaman ciddiye alınmalı ve duygudurum bozukluğu acısından değerlendirilmelidir. Uygun tedaviyle intihar duşuncelerinin ve diğer sorunların ustesinden gelmek mumkundur.
Bipolar bozukluk belirtilerini gosterebilen diğer psikiyatrik durumlar da değerrlendirilmelidir.Cocuklarda Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) , diğer Yıkıcı Davranış Bozuklukları,Zeka gerilikleri,Metabolik nedenler değerlendirilmelidir. Aslında, DEHB coğunlukla bipolar bozukluğun semptomları meydana gelmeden ortaya cıkmaktadır. Bu, DEHB olan her cocukta bipolar bozukluk olacağı anlamına gelmez. Yine de bipolar bozukluk bulunan bir akrabası olan DEHBli bir cocukta bu hastalğın gelişme olasılığı normal populasyona gore daha yuksektir .Cocuklarda antidepresan ya da psikostimulan kullanımından sonra mani bulguları ortaya cıkıyorsa, bipolar bozukluk acısından detaylı değerlendirme uygun olacaktır.
Cocuk ve ergenlerde bipolar bozukluk tedavisi:
Bipolar bozukluğu olan cocukların ve ergenlerin erkan tanı ve tedavi almaları ve buyudukce semptomlarını nasıl kontrol altına alabileceklerini oğrenmeleri cok onemlidir. İlac tedavileri duygudurumun kontrol edilmesine yardımcı olmaktadır ve psikoterapi desteği işe yaramaktadır.Cocuk ve ergenlerdede dikkatli ve duzenli tedavi onemlidir.Hastalık,tedavi ve sureci kişi ve aile ile konuşulmalı ve mutlaka işbirliği sağlanmalıdır.

[h=2]Bursa Cocuk Psikolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]