Okul oncesi cocuklarda ritueller ve takıntılı davranışları oldukca sık goruruz. Anne babalar sıklıkla cocuklarının aynı kıyafetleri giydiğinden, aynı kaşığı kullanmak istediğinden, belli bir şekilde yemek yediğinden yakınır. Bu donemdeki her takıntı cocuğun ruhsal bir sıkıntı yaşadığı anlamına gelmez. Bu yaşlardaki takıntılar bazen cocuğun becerilerini geliştirmesinin yoludur, bazen de hayatını kontrol etme cabasının bir sonucudur ve tamamen normaldir. Obsesif kompulsif bozukluk bundan cok daha fazlasıdır, cocuğun hayatındaki tum alanlarda sıkıntıya yol acar ve 7 yaş oncesinde cok nadiren gorulur.
Bu bozukluğu anlamak icin oncelikle obsesyon ve kompulsiyonları tanımlamak gerekir:
Obsesyon (takıntılı duşunceler): istenmeyen ve rahatsız edici duşuncelerdir. Yoğun bir kaygı ve rahatsızlık hissi oluştururlar. ornek: aklından defalarca kufurlu sozler gecmesi Kompulsiyon: obsesyonlardan kaynaklanan yoğun kaygıyı azaltmak icin cocuğun yaptığı şeylerdir. Cocuk, tekrarlayıcı bir davranış ile obsesyonun oluşturduğu yoğun sıkıntı hissinden kurtulmaya calışır. Bazen zihinsel kompulsiyonlar da olabilir, yani cocuk obsesyonun etkisini azaltmak icin aklına başka bir duşunce getirir. Ornek: aklından gecen sozlerin etkisi gecsin diye 20 defa el yıkama Sık gorulen obsesyonlar:
• Kirlenme: oldukca sık gorulur. Bazı nesnelere dokunup kirlenme endişesi, bu nedenle hastalanma endişesi gibi ornekler verilebilir.
• Yanlışlıkla birine ya da kendine zarar verme korkusu
• Simetri :nesneleri belli bir renge, boyuta gore dizme ihtiyacı duymak olarak tanımlanabilir.
• Mukemmellik: orneğin kıyafetinin tam olması gerektiği şekilde durduğundan emin olma isteği.
• Yasak duşunceler :ergenlik donemine girerken bu takıntılar artış gosterir. Kufurlu duşunceler, cinsel icerikli duşunceler, istenmeyen ancak akıldan cıkmayan goruntuler olabilir. Sık Gorulen Kompulsiyonlar:
• Yıkanma/temizlik: aşırı el yıkama, mutfağı defalarca temizleme, defalarca ya da uzun sure duş alma…
• Kontrol etme: kapıyı, cantayı, telefon ederek sevdiği birisinin iyi olup olmadığını kontrol etme, bu nedenle yapacağı işleri yetiştirememe, evden cıkamama.
• Sayma, vurma, dokunma, silme
• Sıraya koyma, duzenleme Belirtiler zaman icinde değişim gosterebilir. Cok kucuk cocuklar, obsesyonlarını ve bunlarla ilişkilendirdiği korkularını ifade edemeyebilirler. Obsesif kompulsif bozukluk, cocuklarda kaygı, uzuntu, kızgınlık, utanc ve sucluluk duygularına yol acabilir.
Takıntılar hem cocuk hem de aile icin cok yorucudur. Yemek zamanları, uyku zamanları aile icin kabusa donuşur. Cocuk sıkıntısını yatıştırmak icin ailesinden yardım almaya calışır, onları da kendi takıntı sistemine katar. Annesine 20-30 defa “kirlendim mi?” diye sorabilir, babasından bardağını defalarca yıkamasını isteyebilir. Cocuklar genellikle okulda bu takıntıları eve gore daha iyi kontrol ederler ama buna rağmen yaşadıkları sıkıntı, okul başarısında duşmeye, arkadaş ilişkilerinde bozulmaya, odaklanma gucluklerine yol acar.

[h=2]Bursa Cocuk Psikolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]