Korku; tehlikeler karşısında gosterilen doğal bir tepkidir. Bilinmeyen ve beklenmeyen şeyler cocukta korku yaratabilir. Korkular ; cocuğun icinde bulunduğu cevresel koşullara, gecmiş yaşantılara, uyaranın şiddetine bağlı olarak değişebilir. Annesi kopekten korkan bir cocuk, kopekten korkma davranışı gosterebilir.
Korkular yaş donemlerine gore değişkenlik gosterir: Bebekken ani seslere karşı ağlayarak tepki veren bir bebek 2-3 yaşında elektrik supurgesinden korkabilir. 3 yaşında anneden ayrı olmak ve yalnız kalmak yoğun endişeler yaratabilir. 4-5 yaşlarında gelişen hayal gucu ile hayaletler, canavarlar ve karanlıktan korkular ortaya cıkar. 5-6 yaşında artan hayalleme becerileri ile masallar , cizgi filmler ve televizyon programları korkuların pekişmesine neden olur.
Cocuklardaki korku tepkileri nelerdir?
Korkmuş olan bir bebek ağlama, cığlık atma ve anne-babaya sarılma şeklinde tepki gosterir. Anne- babanın yanından ayrılmak istemez. Yurume becerileri kazanan bir cocuk bir eşyanın arkasına saklanabilir. Dil gelişimi yeterli duzeyde olan bir cocuk nelerden korktuğunu sozel olarak ifade edecektir. Bu durumda nelerden korktuğunu oğrenebilir ve korkularını ona tanımlayarak rahatlamasını sağlayabilirsiniz. Bazı cocuklar korktuklarında kekeleyebilir. Sizinle akşamları birlikte yatmak isteyebilir. Mide bulanması, kusma , kalp ritminde artma gozlemleyebilirsiniz. Yanından ayrıldığınızda endişesi artar. Gece korkulu ruyalar gormeye başlayabilir. Ağlayarak uykudan uyanabilir. İştahsızlık gorulebilir.
Korku yaşayan bir cocuğunuz varsa ona nasıl davranmalısınız?
Oncelikle cocuğun neden korktuğu tespit edilmelidir.
Korktuğu şeyi tanımlamasını isteyin. Yaşadığı duyguları paylaşarak onu ve korkularını onemsediğinizi hissettirin.
Onu dinlerken endişeli olmayın. Korkmuş olan bir cocuk sizin korktuğunuzu hissederse endişe duzeyi daha da artacaktır.
Yalnız olmadığını , yanında olduğunuzu, guvende ve her şeyin yolunda olduğunu hissettirin. Bunu ses tonunuzla , mimik ve davranışlarınızla sağlayabilirsiniz. Rahat ve sakin olmalısınız.
Ona dokunarak rahatlamasını sağlayabilirsiniz.
Korktuğu şeyle ilgili acıklamalar yaparak ona guven vermeye calışmalısınız. Orneğin; canavarlardan korkan bir cocuğunuz soz konusu ise aslında canavar diye bir şey olmadığını, bunun sadece masallarda olabileceğini acıklayın. Odasını birlikte gezerek, dolapların icine bakarak hicbir şeyin olmadığını gosterip onun icini rahatlatabilirsiniz.
Korktuğu şeyin yavaş yavaş uzerine gitmesini sağlayın. Her aşamayı ona guven vererek ve onayını alarak yaparsanız daha sağlıklı olacaktır. Orneğin; kopekten korkan bir cocuğunuz varsa once kopek kahramanı olan guzel hikayeler ve masallar anlatın. Once duşunsel ( bilişsel ) olarak kopeklerin kotu hayvanlar olmadığını oğretin. Uysal bir kopeği uzaktan izlemesini sağlayın, zarar vermediğini gormesi gerekir. Biraz zaman tanıyarak yavaş yavaş yaklaşmasını sağlayın. Kontrolun onda olduğunu hissettirmelisiniz.
Korkulu masallar anlatmamalı ve cizgi filmler izlettirmemelisiniz.
Korkuların ortaya cıkması doğal bir surec olsa da bir sure sonra doğru anne-baba yaklaşımları ile kontrol altına alınmalıdır. Kontrol altına alınmayan ve surekli tekrar eden korkular cocukların psiko-sosyal gelişimlerini olumsuz etkiler. Farklı davranış problemlerinin ortaya cıkmasına ve cocuğun gunluk yaşantısını olumsuz etkilemesine neden olur. Uzun suren korkular cocuğun kendine guvenini olumsuz etkiler. Uzun sure kontrol edilemeyen ve gittikce artan korkular soz konusu olduğunda bir uzman desteği alınması cok daha sağlıklı olacaktır.
Psikolog Eda Gokduman


[h=2]İstanbul Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]