Vucutta aşırı yağ depolanması sonucu ortaya cıkan obezite, cocuk ve yetişkinlerin sağlığını etkileyen gunumuzde tam cozumlenmemiş klinik bir tablodur. Bircok gelişmiş ulkede cocuklukta aşırı kilo ve obezite epidemik oranlara ulaşmıştır. Dahası obezite ve obezite kaynaklı hastalıklar artık cocuklarda gorulmektedir. Obezcocuğun değerlendirilmesinde vucut ağırlığı tek başına yeterli olmayıp, boy olcumu ile birlikte değerlendirilmelidir. Yağ dokusunun fazlalığı olarak tanımlanan obezitenin vucut ağırlığının fazlalığı ile karıştırılmaması gereklidir. Boyları uzun veya kas kitleleri fazla olan cocuklar obez olmadıkları halde yaşıtlarından daha ağır olabilmektedir. Bu nedenle obezite tanımının uygun şekilde yapılması gereklidir.
Aşırı kilo ve obezite gunumuzde, kilo biriminden vucut ağırlığının, vucut uzunluğunun metre biriminden karesine bolunmesiyle bulunan beden kitle indeksi (BKI) temel alınarak tanımlanır. Obezite, vucutta yağ dokusunun normalden fazla olması olarak da tanımlanmaktadır. Bazı olgularda başka bir hastalığa bağlı olarak ortaya cıkmakla birlikte, coğunlukla tanımlanabilen bir hastalık yoktur ve enerji alımının harcanan enerjiden fazla olmasından kaynaklanır. Oldukca sık gorulen bir sağlık sorunudur ve yapılan epidemiyolojik calışmalarda, hem erişkinlerde hem de cocuklarda, giderek arttığı ortaya konmuştur.
Cocuklukta aşırı kilo ve obezite prevalansı hızla artmaktadır. Bu artış cocukların obez yetişkinler olmaya başlama riskininde artmasından dolayı alarm vermektedir. Obezite, tip 2 diyabet, ortopedik problemler, kardiyovaskuler hastalıklar ve kendine guvenmeme, duygusal problemleri ortaya cıkaran psiko-sosyal sonuclar doğurmanın yanında, depresyonla da sonuclanabilir. Yetişkinliğe gecişte bu koşulların gercekleştiği cocuklarda, hem erken olum ve hastalık riski hem de toplumdaki sağlık yuku artmaktadır. Bir calışmada uc yaşından buyuk obez cocuklarda tip 1 diyabet gorulme riskinin normal cocuklara gore 2 kat daha fazla olduğu, obezitenin ve hızlı buyumenin tip 1 diyabet icin risk faktoru oluşturduğu ifade edilmiştir.
Altı-onbir yaş aralığındaki cocukların %20'sinden fazlasının aşırı kilolu olduğu bildirilmiştir. Cok sayıda calışmada cocukluk cağı obezitesinin, hem cocukluk doneminde hem de daha ileride erişkin hayatta, sağlık risklerinin artışıyla bağlantılı olduğu gosterilmiştir. Aşırı kilo ve obezite ozguven, vucut imajı ve sosyal hareketliliği de etkileyebilmektedir.Ayrıca cocukluk cağı obezitesi cocukların aile ici, arkadaş arası ilişkilerini ve okul başarılarını da negatif etkilemektedir.
Erişkinlerde obezitenin psikolojik rahatsızlık riskini artırdığı bilinmekte, ancak gercek prevalans bilinmemektedir.
Dunyada cocukluk obezitesi gorulme sıklığı şu şekildedir:

ABD ………………………%13-14
Avrupa ……………………%11.1
Rusya ………………………%10
Cin ………………………….%3.4
Cocuklukta Obezite Riskini Artıran Faktorler
134.577 cocukta okula başlama yaşında yapılan kesitsel bir calışmada anne sutu almamış cocuklarda obezite riski 2 kat fazla bulunmuştur . Ayrıca yapılan calışmalar aktivite azlığıjnında ozellikle cocuk cağı obezitesine davetiye cıkardığını gostermektedir. Cocukluk obezitesi riskini arttıran diğer faktorler ise;
Mama ile beslenme
Erken ek gıdaya gecilmesi
Hızlı yeme
Az ciğneme
Fast food beslenme
Yuksek kalorili icecekler (meyve suyu-kola) olarak belirtilmiştir.
Cocukluk cağı obezitesinin onune gecmekte başta aile ve okul olmakla birlikte yaşanılan iklim, cevre, kultur cok onemli rol oynamaktadır.
Son yirmi yılda obezitenin prevalansında meydana gelen artış cevresel faktorlerle de acıklanabilir. Cevresel faktorlerden kasıt en yakın cevre olan aile, arkadaş cevresi ve televizyondur. İnsanlar cevresel faktorlere anne karnından itibaren maruz kalmaya başlarlar. Bu nedenle obeziteyi etkileyen cevresel faktorleri de bu en erken donemden itibaren incelemek doğru olacaktır. Aile yaşantısı ve yemek tarzı cocukluk cağı obezitesinde etkin rol oynamaktadır ve cocukluk doneminde edinilmiş olan aktivite ve yeme alışkanlığı erişkin donemde de devam etmektedir. Dahası sadece ebeveynler değil arkadaşlar, kardeşler ve akrabalar da bu tip alışkanlıkların edinilmesinde rol oynamaktadır.
Annelerin şişman bebeklerin daha sağlıklı olduğuna, bebeklerinin az yemesi nedeni ile tavsiye edilenden daha erken yaşta katı gıdalara gecmenin daha iyi olduğuna ve yiyecek ile odullendirmenin iyi bir pekiştirec olduğuna inanmaları cocuklar icin obezite riski yaratmaktadır. Ebeveynlerin obez olmaları durumunda cocuklarının da obez olma riski artmaktadır. Yeme isteğini arttırıcı reklamlar ve değişik şekillerde yeme modelleri ve mesajları veren programlar da cocukların yeme secimleri uzerine etki etmektedir.
Cocuklukta Obezite Riskini Azaltmanın İpucları
Yaşamın ilk 6 ayında bebekler yalnız anne sutu ile beslenmeli,
Bebek doyduktan sonra mamayı bitirmek icin zorlanmamalı,
Şekerli ve gazlı icecekler yerine su, ayran, sut ve taze sıkılmış meyva suları tuketmine ozendirilmeli ,
Cocuklara sebze yemekleri, baklagiller ve salata yeme alışkanlığı kazandırılmalı,
Yemeklerin yavaş ve iyice ciğnenerek yenmesi oğretilmeli, TV veya bilgisayar başında atıştırmalardan kacınılmalıdır.
Cocuklara kalıplaşmış diyetler vermek yanlıştır. Değişim yapabilecekleri esnek bir program hazırlanmalıdır. Bol su icme alışkanlığı da kazandırılmalıdır.
Servis yapıldıktan sonra servis kabı sofradan kaldırılmalı
Yemek bitince sofradan kalkılmalı
Televizyon ve bilgisayar başında gecirilen sure kısıtlanmalı, cocukların ilgisini cekecek basketbol, voleybol gibi aktivitelere yonlendirilmelidir.
Beden eğitimi dersleri ozendirilmeli ve artırılmalıdır.
Cocuklar erken yaşlardan itibaren anne ve babalarının beslenme tarzını taklit ettiğinden, ebeveynler olarak iyi ornek olunmalıdır.


[h=2]Ankara Diyetisyen uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]