Korkular doğduğumuz andan beri gozlenebilir ve mantıklı değildir. Akıl yurutme ve mantıklı acıklamalar korkuları ortadan kaldırmaz. Mikser sesi gibi oldukca zararsız bir şey karşısında dehşete kapılan bir cocuğun trafik ya da zararlı bocekler gibi guvenlik tehditlerinden hic korkmadığına sık rastlanabilir. Erken cocukluk donemi korkularının olası bir cok nedeni vardır. Bu nedenlerden bazıları; bilgi eksikliği, bebeklikte yaşanan sıkıntı verici deneyimler, başkalarından gorerek oğrenme ve olumluluğu kavramaya başlamadır. Erken cocukluk donemi korkuları mantıksız gibi gelse de gelişimin normal bir parcasıdır.
HANGİ TEPKİLER KORKUYU HAFİFLETMEZ?
Cocuklar korkularını dile getirdiğinde yetişkinler coğunlukla cocuğun korkularıyla alay eder. Alay korkuların yok olmasına yardımcı olmaz, tam tersine cocuğun uğraşması gereken daha acı verici ve karmaşık duygular yaratır. Ayrıca cocuğun karşısındakine duyduğu guveni zedeler ve kendini tumuyle guvende hissetmesine engel olur. Alay etmek korkuları azaltmaya yardımcı olmayacağı gibi cocuğun korkularını paylaşmamasına ve kendisine saklamasına sebep olur.
Ebeveynlerin sık yaptıkları bir başka hata da cocuğun korktuğu nesne ve olaydan korumaktır. Aileler, cocukları toplu taşıma araclarından korkuyorsa otobuse binmekten, hayvanlardan korkuyorsa hayvanat bahcesine yada evinde kopeği olan arkadaşlarına gitmekten kacınabilirler. Bu yaklaşım cocuğun korkularını yenmesine yardımcı olmaz. Cocuklar cok hızlı akan trafikte karşıdan karşıya gecerken elinden tutmak gibi, fiziksel guvenliklerine karşı gercekten potansiyel tehdit oluşturan şeylerden korunmalılardır. Ama hayal urunu tehlikelerden korunmalarına gerek yoktur, boyle davranmak kafalarını karıştırmaktan başka bir işe yaramaz, cocuk bu tehlikelerden uzak tutulduğu icin gercekten tehlikeli olduğunu duşunur. Bazı anne babalarsa, bunun tam tersini yapmaya yonelir. Kendilerinin gonlunden gecen eylemleri yapmalarını istedikleri cocukların duygularını fark etmez ve dikkate almazlar tum korkularına rağmen denize atılan bir cocuk duşunun. Bu cocuğun deniz korkusunu yenmesine yardımcı olmayacağı gibi bu korkunun daha ciddi bir tramvaya donuşmesine sebep olur.
Korkmuş bir cocuğa ‘‘bunda korkacak bir şey yok’’ ya da ‘‘korkma’’ diyerek guven vermeye calışma cocuğun korkularının anne babası tarafından yok sayılması ve kabul edilmemesi anlamına gelir ve cocuk bu korkuyu yenmek icin anne babasından yardım alamayacağına inanır. Bunun sonucunda; cocuğun korkusu eskisi gibi surmektedir, ustelik buna utanc, yalnızlık ve umutsuzluk duyguları da eklenmiştir.
KORKULARIM GERCEKTEN GULUNC MU?
Her yaştan insanın korkularını yenmesinde onemli rol oynayan bir gerilim boşaltma mekanizması daha vardır. Bu mekanizma gulmektir. İnsanlar genelde korktuklarında, urktuklerinde ya da utandıklarında gulerler. Gulmenin gerilimi azaltıcı etkisi bilimsel calışmalarla da kanıtlanmıştır. Orneğin; cocuğunuz tuvaletten korkuyorsa tuvalet ortamını onun icin gulunc ve komik bir hale getirip gulmesini sağlayabilirsiniz. Cocuğun gulmesine yardımcı olacak en guzel oyuncu yaklaşım onun korktuğu hayvanı, canavarı ya da nesneyi taklit etmesi ve ebeveynin ondan korkuyormuş gibi davranmasıdır. Burada cocuk kendi yaşadığı duygunun bir yansımasını gorur. Aynı şekilde cocuğun korktuğu nesneyi hayvanın ya da canavarı resmetmesi sonra o resmin komikleştirilmesi oldukca faydalıdır.
COCUĞUMUN KORKULARINI YENMESİNE NASIL YARDIMCI OLABİLİRİM?
Cocuğunuzun korkusunu yenmesine nasıl yardım edeceğinizi bilmeseniz bile atacağınız ilk adım korkusunu kabul etmek, empati gostermek ve umut vermek olmalıdır. Orneğin; ‘‘Doktordan cok korkmanı anlıyorum, korkmak hic keyifli değil, değil mi? Belki birlikte korkunu yenmenin bir yolunu bulur, sağlığımıza kavuşmak icin doktordan ve hastaneden korkmadan nasıl yardım alabileceğimizi bulmaya calışırız.’’ diyebilirsiniz. Bunu soyleyerek cocuğunuza nasıl hissettiğini anladığınızı ve korkusunu yenmesine yardımcı olmak istediğinizi iletmiş olursunuz.
Coğu korku eksik ya da yanlış bilgiden kaynaklanır, kucuk cocuklara dunya ciddi derecede gizemli ve kafa karıştırıcı geliyor olabilir. Dunyanın işleyişine ilişkin daha doğru fikirler edindikce korkularının coğu yok olacaktır. Dolayısıyla cocuklara korktukları şeyle alakalı net ve acıklayıcı bilgiler vermek onemlidir.
Aynı zamanda cocuğun bedeninde korku ve endişeden dolayı oluşan duyguların boşalmasını teşvik etmek gerekir. Uzucu bir deneyim sırasında cocuk olaya ilişkin duygularını boşaltamadıysa bu kalıcı bir korkuya neden olabilir. Cocuğa ilgi gostererek ağlama fırsatı tanımak bu korkuların gelişmesini engeller.
Cocuklar duygularını yetişkinler gibi sozlerle ifade edemez, cocukların duygularını en iyi ifade ettikleri yer oyunlardır. Cocuğun yaşadığı korkuyu oyuna aktarması kacınılmazdır. Cocukla yaşadığı korkuyla ilgili oyunlar oynamak korkunun yarattığı gerilimi azaltacaktır.
BU KONUDA BİR UZMAN DESTEĞİ ALMALI MIYIM?
Bazen cocukların belirli korkuları yenebilmesi icin beyinlerinin gelişmesini ve yeterli bilişsel duzeye ulaşmalarını beklemek gerekir. Cocukların korkularının coğu herhangi bir tedavi gerektirmeden, kendi temposunda yok olur. Ancak, gunluk hayatı onemli derecede etkilediği gozlenen korkularda, korkunun daha ciddi travmalara sebep olmaması acısından bir uzman desteği almak faydalıdır.

[h=2]İstanbul Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]