Cocukluk cağı idrar yolu enfeksiyonuİdrar yolu enfeksiyonu ( İYE ) cocukluk cağında sık gorulen enfeksiyonlardır. Kız cocuklarının %8’i erkek cocuklarının %1-2’sinde gorulur. Yenidoğan doneminde erkek cocuklarında daha sık gorulurken ileri yaşlarda kızlarda gorulme sıklığı artar.
İdrar yolu enfeksiyonuna sıklıkla bakteriler neden olmakla birlikte nadiren mantar , parazit, virus gibi mikroorganizmalarda neden olabilir.
İdrar yollarını oluşturan organlar bobrekler, ureterler, mesane ve uretradır. İYE bu organların mikrobik iltihabı olup lokalizasyonuna gore ureter ve mesane etkilenmiş ise alt İYE (sistit), ureterden bobreklere yayılmış ise ust İYE( piyelonefrit) olarak tanımlanır. Alt İYE daha sık gorulen formdur. Ust İYE daha az gorulmekle birlikte genellikle daha onemli sonuclara yol acar.
İdrarda normal şartlarda bakteri bulunmaz. Bulaşıcı bir hastalık olmayan İYE anus cevresi derisinde bulunan bakterilerin idrar yollarına ulaşması sonucu ortaya cıkar. En sık etken escherichia coli isimli bakteridir. Bakterinin bobreklere ulaşması nadiren kan yolu ile olabilir.
Kız cocuklarının uretrası kısa ve anuse yakın olduğu icin kız cocuklarında gorulme sıklığı artar. İlk bir yaştaki sunnetsiz erkek cocuklarında İYE gorulme sıklığı sunnetli cocuklara gore 10 kat fazladır. İdrar yollarındaki yapısal veya fonksiyonel bozukluklar ( vezikoureteral reflu, idrar yolları darlığı, işeme bozuklukları vb.) İYE riskini arttırır. Tuvalet alışkanlıklarında(idrar tutma) ve temizliğinde bozukluk olan hastalarda İYE daha sık gorulur. İdrar yollarını irrite eden kopuk banyoları, sabun veya parfumler İYE gelişme riskini arttırır. Ailesinde İYE oykusu olanlarda gorulme sıklığı artar
Erken tanı ile tedavi edilebilir hastalıktır ancak ozellikle ust idrar yolu enfeksiyonları tanı almaz ve yanlış tedavi edilir yada tedavi edilmez ise kalıcı bobrek hasarına yol acabilir. Ozellikle ilk 5 yaşta kalıcı bobrek hasarı riski fazladır. Gecirilen ust İYE sonucunda bobrekte oluşan nedbe dokusu (skar) tekrarlayan enfeksiyonlar sonucunda buyuyerek bobrekte gorev yapan sağlıklı dokunun yerine gecer . Sonuc olarak ilerleyen zaman icinde hipertansiyon ve bobrek yetmezliği gibi kalıcı hastalıklara yol acar.
Hastalığın belirtileri ve bulguları hastanın yaşına ve İYE’nun lokalizasyonuna gore değişiklik gosterir.İdrar kontrolu olmayan cocuklarda genel bulgular on plandadır. İştahsızlık, yenidoğan sarılığı, huzursuzluk, kusma, ağırlık artışında azalma, kotu kokulu idrar, idrar yaparken ağlama ilk belirti/bulgu olabilir. İdrar kontrolu başlamış olan buyuk cocuklarda ise belirti/bulgular işeme sırasında ağrı, yanma hissi, sıkışma, sık idrar yapma, yuksek ateş, idrar kacırma, boğur ve/veya karın ağrısı, kırmızı renkli ve kotu kokulu idrar yapmadır. Bunların biri yada birden fazlası aynı anda gorulebilir.
Alt idrar yolu enfeksiyonunda alt idrar yollarına ait bulgular on planda iken ust idrar yolu enfeksiyonunda sistemik bulgular yuksek ateş (