Dişlerin cene uzerindeki dizilimleri, dişler surdukten sonra bazı kuvvetlerin etkisiyle belirlenir. Bu kuvvetler dudak hareketleri, yanak kaslarının hareketleri, dilin itme kuvveti, karşı dişin oluşturduğu basınc, yutkunma sırasında ağız icerisinde oluşan atmosfer basıncıdır.
Sut dişlerinin pozisyonlarına bakarak bu kuvvetler hakkında bilgi sahibi olunabilir. Cunku sut dişlerini hatalı kapanışa iten bir kuvvet, surekli diş dizisinde de aynı probleme neden olabilir. Bu değişikliklerin, sapmaların farkında olursak surekli dişlerin gelişiminde bir değişikliğe neden olmalarına engel olabiliriz.
En sık ve en erken gorulen hatalı kapanış nedenlerinden biri dudak ısırmadır. Boyle bir alışkanlığı olan bir cocukta alt dudak ust dudaktan daha kırmızıdır. Başlangıcta gecici bir alışkanlık olarak gorulebilir ancak cok dikkatli olunmalıdır cunku dudak emme ya da ısırma alışkanlığından bir cocuğu vazgecirmek aylarca surebilir. Ozellikle uc yaşından once bu alışkanlıktan vazgecirmiş olmak gerekir. Bu yaştan sonra hem kazanılmış bir alışkanlıktan cocuğu vazgecirmek zorlaşır hem de alışkanlığın dişler uzerinde neden olduğu şekil bozukluklarının geri donuşumu gucleşir.
Cocuklarda gorulen bir başka kotu alışkanlık yanak ısırmadır. Cocuk yanak ısırma hareketini dişler ve ağız kapalıyken yaptıklarından, anne-babaların fark etmekte en cok zorlandıkları alışkanlık budur. Ağız icinde ısırılan bolgede şişliklere neden olabilir. Alışkanlık tespit edildiğinde cocuğa bu alışkanlığın neden olduğu şişlik ve bu hareketin dışa vuran işaretleri cocuğa ayna karşısında gosterilmelidir.
Cocuğu surekli uyarmak ve izlemek gerekir. Cunku ağız icerisinde surekli ısırmaya bağlı olarak oluşan bu şişlikler kronikleşir ve ciddi sonuclara neden olabilir.
Tırnak yeme; bircok cocukta sıklıkla karşılaşılan kotu alışkanlıklardandır. Genellikle cocuklarda bu alışkanlık 2 yaşlarında başlar.
Tırnak yiyen cocukların on keser dişlerinde yan donmelerin olduğu ve dişlerin kesici kenarlarında aşınmaların olduğu goze carpar. Ayrıca ellerdeki tum mikropların ağız icerisine taşınmasına da neden olmaktadır.
Cocuğa bu alışkanlığın neden olabileceği bu kotu sonuclar hakkında bilgi verilmeli, tırnaklarındaki kotu goruntu gosterilmeli ve cocuk surekli izlenmelidir. Ozellikle arkadaşlarının onu bu konuda yadırgaması oldukca etkili olur.
Ailelerin en cok şikayette bulunduğu bir başka alışkanlık da diş gıcırdatmadır. Diş gıcırdatma alışkanlığı nedeni ile dişlerde aşınmalar meydana gelir; ayrıca bu alışkanlık sut dişlerinin değişmesinde gecikmelere de neden olabilmektedir. Tum bunlar da zaman icerisinde ceneler arasında hatalı kapanışın oluşmasına neden olabilir.
Diş gıcırdatma alışkanlığı olan buyuk hastalarda gece takılan ısırma plakları hazırlanıp diş gıcırdatması onlenebiliyor. Ancak cocukların bu plakları kullanmayı kabul etmesi ve her gece bu plaklarla uyumasını beklemek oldukca guctur. Yapılması gereken, diş gıcırdattığı sırada cocuğu uyandırmak ve tekrardan uykuya dalmasını sağlamaktır. Diş gıcırdatma, gerginliği ortadan kaldıran bir kas alışkanlığı olarak ifade edilmektedir. Bu nedenle bir cocuk psikoloğundan da yardım istenebilir. Aynı zamanda pedodontist (cocuk dişleri uzmanı) de bu konuda bilgilendirilmelidir. Cunku şiddetli diş gıcırdatma alışkanlığı sut dişlerinin değişme zamanını geciktirdiğinden, değişme zamanı geldiği halde duşmeyen sut dişlerinin cekimi gerekebilir.
Diş sistemini kotu etkileyen bir başka kotu alışkanlık da parmak emme ve yabancı cisimleri ağızda tutma alışkanlığıdırBattaniye koşesi, ayakkabı bağı, oyuncak gibi nesneleri emmeyi de cocuklar alışkanlık haline getirebilirler. Tum bunlar zaman icerisinde ozellikle on bolgedeki dişler arasında acıklıkların oluşmasına ve dişlerde şekil bozukluklarına, dolayısıyla da hatalı kapanışlara neden olabilmektedir.
Ozellikle 3 yaşından sonra devam eden bu alışkanlıkların cenelerde oluşturduğu şekil bozukluklarının geri donuşumu olmaz ve ileriki yaşlarda ortodontik tedavi gereksinimi kacınılmaz olur. Emziklerin de cok uzun sure kullanılması yine şekil bozukluklarına neden olabilmektedir. Ancak bu nedenle cocukların emzik emmesine hic izin vermemek de doğru olmaz. Cunku emme duygusu cocuklar icin bir ihtiyactır. Ayrıca cene gelişimi icin de buyuk onem taşır. Normalde cocuklar 2-3 yaşına kadar kendilerinden bu alışkanlığı bırakırlar.
3 yaşından sonra ısrarla bu alışkanlığa devam ediyorsa, anne-baba işe karışmalı ve cocuğu bu alışkanlığından vazgecirmek icin bilinclendirmeye calışmalıdır. Her zaman nazikce uyarmalı ve bu konuda sabırlı olunmalıdır.
Kotu alışkanlıklara sahip olan cocuklarda alışkanlığı engellemeye calışmadan once neden yapıldığını araştırmak buyuk onem taşır. Cocuklar coğu zaman bu alışkanlıklarının farkında olmuyorlar. Oncelikle cocuğun bu konuya dikkatini cekmek gerekir.
Cocuk bir alışkanlığı olduğunu ve bunu yapmaması gerektiğini oğrendikten sonra ona hatırlatıcı ve yardımcı olucu bazı malzemeler onerebiliriz. Orneğin parmak emme alışkanlığı olan bir cocuğa geceleri uykuda eldiven giydirmek ve gunduzleri de emdiği parmağa bant yapıştırmak gibi. Cocukları kazandıkları alışkanlıktan vazgecirmek kolay olmaz ve cok uzun surebilir. Ancak sabırlı olunmalıdır ve gerekirse yardım almaktan kacınılmamalıdır.

[h=2]Samsun Diş Hekimi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]