Korku; insanı tehlikelere karşı koruyan, insanın yapısında bulunan temel duygulardan biridir ve fizyolojik olarak her yaşta ortaya cıkar. Ancak bazen ortaya cıkan korku, beklenenden daha şiddetlidir ve olası kacma/kacınma davranışı normal olculeri cok aşar.
Yaşanan tum korku ceşitleri uc boyutta değişikliğe yol acar:
1.Yaşantı boyutu: Endişeler, kısıtlanma yaşantısı, korku uyandıran durumlardan nasıl kacınabileceği ile ilgili duşunceleri icerir.
2.Davranış boyutu: Kacma, kacınma, koşarak uzaklaşma, ilgili durumlardan uzak kalma gibi kacınma stratejilerini ve cok şiddetli bir korkunun ortaya cıkışını engellemeye yonelik davranışlar olan belirli bir kişinin varlığını sağlama, cepte ilac taşıma gibi guvenlik onlemlerini icerir.
3.Fizyolojik boyut: Korkunun terleme, taşikardi, taşipne gibi bilinen semptomlarını icerir.
Korkular, gelişimin bir parcasıdır. Bu nedenle cocuk ve ergenlerde daha sık gorulmeleri doğaldır. Fizyolojik korkuların coğu, belirli gelişim donemlerinde gecici olarak on plana cıkar.
Kucuk cocuklar, genellikle cevrelerindeki anlık olaylardan korkarlar, yaşları buyudukce ve bilişsel yetileri geliştikce, korkuların iceriği giderek hayali nesnelerden gercek nesnelere ve geleceğe yonelik olaylara doğru değişir. Kucuk cocuklar buyuk cocuklara oranla daha sık korkar, ancak, yaş buyudukce korku nesnelerinin sayısı artar.
YAŞ
KORKU İCERİĞİ
0-6 AY
Yuksek sesler, ani pozisyon değişikliği,…
6-9 AY
Yabancılar, ayrılık
9-12 AY
Ayrılık, yaralanma
2. YAŞ
Hayali figurler, olum, hırsızlar, karanlık, yabancılar
3. YAŞ
Hayvanlar (kopek), yalnızlık, tuvalet eğitimi ile ilgili durumlar, yabancılar, ayrılık
4-6 YAŞ
Karanlık, hayaletler, fırtına, gok gurultusu, ebeveynlerin ayrılma ihtimali, hayvanlar, bedensel yaralanma
6-12 YAŞ
Okul, yaralanma, hastalık, sosyal cevre tarafından red edilme, gok gurultusu, doğaustu varlıklar, bedensel yaralanma, terk edilme, kaza, olum
13-18 YAŞ
Yaralanma, hastalık, sosyal ortamlarda başarısızlık, cinsellik, bedensel yetersizlik, okulda ceza gerektiren durumlar
Cocuk ve ergen yaş grubunda en sık gorulen psikiyatrik bozukluklardan sayılabilecek olan fobik bozuklukları fizyolojik korkuları ayırmada, belirtilerin ortaya cıkma yaşı, şiddeti ve ozellikle sağlıklı gelişimi engelleyecek duzeydeki işlevsellik kaybı yardımcı olur. Cok sık gorulmeleri ve sağlıklı gelişimi engellemeleri nedeniyle, bu bozuklukların erken tanısı ve uygun şekilde tedavisi onem kazanır.
Cocuk ve ergenlerde gorulen fobik bozuklukların şiddetiyle ilgili bir sınıflamaya gidilmemiştir. Bozukluğun şiddeti, belirtilerin yoğunluğu ve suresiyle kacınma davranışının aile, yaşıt ilişkileri, okul ve boş zaman aktivitelerine olan etkileriyle değerlendirilir.
KORKUNUN NEDENLERİ
1. Psikodinamik goruş:
Freud'a gore fobiler bilinc dışı catışmalarla ilgilidir ve odipal kompleks ile ilişkisi vardır. Bastırılmış, bilinc dışına itilmiş bazı korkular yer değiştirerek normalde kaygı yaratmayacak bir nesne veya duruma yoneltilir ve bu şekilde fobiler gelişir.
2.Ailesel nedenler:
Guvensiz anne-baba-cocuk ilişkisi
Aile bireylerinin korkularını cocuğun ornek alması.
Korkunun disiplin aracı olarak kullanılması.
Cocuğun aşırı koruyucu/kollayıcı yetiştirilmesi
Cocuğun gecirmiş olduğu trafik kazası, deprem, sel, olum, cinsel/fiziksel/duygusal istismar gibi travmatik yaşam olayları.
Cocuğa karşı endişe uyandıran eğitsel faktorler.
3.Cocuğa ait nedenler:
Bilişsel yapılanmadaki olumsuzluklar (karşılaşılan durumlar hakkında olumsuz duşunme ve tehlikeli olduklarını algılanma) nedeniyle cocuğun korkuya eğilimli olması.
4.Genetik nedenler:
Ozellikle dopaminerjik ve serotonerjik sistem uzerinde durulmaktadır. Fobik hastaların 1. derece akrabalarında %31 oranında ozgul fobi saptanmıştır. Ozgul fobisi olan kişilerin cocuklarında aynı bozukluk %15 oranında saptanmıştır. Yaralanma ve kan-enjeksiyon korkusunda ailesel ilişki daha gucludur.

[h=2]Mersin Cocuk Psikolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]