Cocukların bebeklikten sonra yuruyebilmesi, bir hareket olarak, anne babalar tarafından heyecanla beklenen onemli gelişme evrelerinden biridir. Hatta bu durum anneler arasında rekabet konusu bile olabilir. Ancak yurumede gecikme ile yurume ve hareket bozukluğu karıştırılmamalıdır. Yurumede gecikme bircok davranışsal ve giderilebilecek sorunlarla alakalı olabilir.
Bebeklerde Yurumede Gecikme
Cocuklardaki normal buyume ve gelişmeyi norolojik olarak dort ana temel alanda ince motor, kaba motor, dil gelişimi ve sosyal gelişim olarak değerlendiriyor ve sonuclar cıkarıyoruz. Cocukların bu alanlarda normal gelişme gosterebilmesi icin beyin, sinir ve kas yapılarının sağlıklı olması gerekir. Kaba motor alandaki gelişmenin en iyi gostergelerinden biriside cocuğun yuruyebilmesidir. Yenidoğan bir bebek hemen yuruyemez. Ancak motor gelişme yaşa gore ilerleme gosterir. 1-3 aylık başını kontrol etmeyi, altı aylık iken sağa sola donmeyi, destekle oturmayı, 8-10 aylık iken surunmeyi, emeklemeyi, bir yaşında tutunarak ayakta durma (tay-tay durma) ve sıralamayı başarmasını bekleriz. 12-15 aylar arasında ise bağımsız adım atarak yurumeyi oğrenir. Elbette bu surec bazen daha erken olabildiği gibi daha gec de olabilir. Zamanında doğan bir cocuk 16 aydan sonra hala bağımsız adım atamıyor, yuruyemiyorsa yurumede bir gecikmeden bahsedebiliriz. Yurumede gecikme veya gerilik genellikle tek başına gorduğumuz bir durum değildir. Cocuklardaki hareket bozukluklarının beyin, sinir ve kas hastalıkları ile birlikte olabileceğini, yurume bozukluğunun da bu hastalıkların bir sonucu olabileceğini sitemizde yer alan bir başka yazımızda ayrıntılı belirtmiştik. Bu yazıda ise bunların dışında kalan ve ebeveynlerin dikkat etmesi gereken bazı durumlardan bahsedeceğiz.
Cocuklarda Kalca Cıkıklığı
Maalesef her turlu muayeneye rağmen doğuştan kalca cıkığı gozden kacabiliyor. Kız bebeklerde daha fazla gorulmektedir. Bebekleriniz daha bir aylık iken doktora goturmeli ve kalca cıkıklığı icin baktırmalısınız. Gunumuzde doğumdan sonra kalca ultrasoundu yaparak toplum taraması ile bu sorun erkenden tespit edilebiliyor. Olası bir rahatsızlıkta ise erken donem olduğu icin hemen onlemler alınıyor ve sorunsuz bir şekilde tedavi edilebiliyor. Bebeklerin bacakları arasındaki uzunluk – kısalık farkı, bacaklarını yan yana getirdiğinizde deri katlantılarının veya eklem cizgilerinin birbirine denk gelmemesi, bezlenme sırasında kalcadan klik benzeri ses gelmesi sizi erken donemde kalca cıkıklığı acısından şuphelendirmelidir. Yurume yaşındaki cocuklarda ise bir tarafa aksama gec kalınmış kalca cıkıklığı belirtisi olabilir.
Carpı Bacak (X) veya Parantez bacak
Bacakların bu şekil bozuklukları yapısal-anatomik bozukluklar, serebral palsi gibi kasların spastik olduğu hastalıklarda gorulebileceği gibi ozellikle D vitamini eksiklikleri, kalsiyum metabolizma bozuklukları gibi metabolik hastalıklar acısından da bizi şuphelendirmelidir. Fark edildiği anda cocuk hastalıkları uzmanı, ortopedi uzmanı olan doktorlara goturulmeli ve en kısa zamanda tedaviye başlanmalıdır. Cocukların yaşı ilerledikce kemikleşme ve yapı kalıcı hale geleceğinden tedavileri daha guc olmaktadır.
Cocukların Fazla Kilolu Olması
Cocukların kilolu olması genellikle tek başına yurume sorunun sebebi değildir. Bacak kaslarının taşıyacağı ağırlığa gore gelişmesi ve guclenmesi doğal bir surectir. Ancak cocuklarda yaşıtlarına gore fazla kilolu olmasına neden olan hastalıklar (orneğin endokrin ve genetik hastalıklar) aynı zamanda kas, metabolizma ve zekÂyı da etkileyebileceklerinden yurumede gecikme veya yuruyememe nedeni olabilirler. Bir cocuğun yaşıtlarından fazla kilolu olması zaten ilk başta dikkatimizi cekmesi ve araştırılması gereken bir konu olmalıdır.
Cocuklarda Parmak Ucunda Yurume
Parmak ucunda yurume bazen cocukların orumcek arabası gibi yuruteclere konması nedeniyle alışılmış bir davranış olarak karşımıza cıkabilir. Bu yurutecler cocuklar oturarak ayakları ile ilerledikleri icin cocuğun kendi ağırlığını taşımasına engel olurlar. Bu nedenle bacakları guclenemez ve bağımsız yurume sırasında kendi ağırlığını taşıyamaz. Yurumede gecikmeye neden olur. Biz cocukların sağlıklı motor gelişimi icin orumcek arabası benzeri yurutecleri kullanmanızı onermiyoruz.
Daha onemli bir bulgu olarak parmak ucunda yurume her halukarda beyinin etkilendiği, bacak kaslarının gevşeyemediği, surekli kasılı kaldığı spastik durumlar acısından mutlaka incelenmelidir. Yani parmak ucunda yurume spastik serebral palsinin bir belirtisi olabilir.
Ayakların İce veya Dışa Donuk Olması
Tıp literaturunde Pes Varus (equino varus, pes valgus vb) gibi isimlerle adlandırılan bu durum tek ayakta veya her iki ayakta da olabilir. Yurumede gucluk ve gecikme sebebi olarak karşımıza cıkmaktadır. Sadece yapısal bir durum olabileceği gibi kasların spastisitesi ile giden serebral palsi hastalığının bir belirtisi ve bağ dokusu eklem hastalıkları ile de ilgisi olabilir.
Cocuklarda Ani Yurume Kaybı
Daha once sağlıklı olan bir cocuğun birden yurume fonksiyonunu kaybetmesi aileyi ciddi endişelere surukleyen bir durumdur. Nadir gorulmekle birlikte sinirleri, kasları ve beyni tutan enfeksiyonlar, tumorler, zehirlenmeler ve travmalar sonrasında boyle durumlarla karşılaşmaktayız. Ozellikle vucudun aşağısından başlayıp ust sinir merkezlerine doğru ilerleyici bir sinir tutulumu gosteren ve solunum durmalarına yol acma potansiyeli olan Gullien Barre dediğimiz hastalık hayatı tehdit edebilen bir ilerleyiş gosterebilir. Bu ilerleyiş cok hızlı olabileceği icin cocuklarında ani yurume kaybı fark eden ebeveynlerin bir an once en yakın hastaneye başvurması cok onemlidir.
Cocuklarda Anlık Yurume Kaybı
Anlık yurume kaybı, sakarlık ve sık duşmeler de ebeveynlerin mutlaka onemsemesi gereken durumlardandır. Bu cocuklar beyni yaygın olarak etkileyen, anlık kopukluklar yaratan epilepsi, ensefalopati, Multiple Skleroz gibi hastalıklar acısından incelenmeleri gerekir.
Merdiven Cıkamama
Sağlıklı bir cocuğun uc yaşından itibaren merdiven basamaklarını bir yerden tutunmadan cıkabilmesini bekleriz. Eğer uc yaşından buyuk bir cocuk bilinen bir sebebi yok iken merdiven cıkamıyor, bir yerlere tutunmadan oturduğu yerden kalkamıyor ise mutlaka kas hastalıkları acısından incelenmesini tavsiye ediyoruz.
Tek Taraflı Ayağını Basmama veya Tek Taraflı Aksama
Kucuk cocuklar bir vucut parcalarında ozellikle kollar ve bacaklarda belirgin olarak ağrı, acı, yanma duyduklarında o tarafı kullanmama eğilimindedirler. Orneğin kalcadan veya bacaktan enjeksiyon yapıldıktan sonra olduğu gibi. Hatta bu durum sanki felc olmuş gibi davrandıkları icin doktorları bile yanıltabilir. Boyle tek taraflı olaylarda travma, yanma, batma, kesi olup olmadığı araştırılmalıdır. Eklemlerin şişlik, renk değişikliği, ısı artışı ve ağrı nedeniyle kullanılamayışı iltihabi ve romatizmal hastalıkları da akla getirmelidir. Kasların mevsimsel enfeksiyon ile ilişkili ağrılı olan hastalığında (epidemik myozit) cocuklar kas ağrısından ayaklarını basamaz ve yuruyemez hale gelebilmektedir. Bazen bir taraf daha fazla ağrılı olabilir fakat coğunlukla iki bacak kaslarını da tutmaktadır. Genellikle tehlikeli olmayan ve istirahat ile gecici olan bu durum iyi bir muayene ve tetkik ile Gullien Barre gibi demyelizan hastalıklardan ayırt edilmelidir.

[h=2]İstanbul Cocuk Doktorları uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]