Bu makalede cocuklar ile aileleri arasında sıklıkla bir savaş alanı haline gelen yemek masasında yeme sorunları ile ilgili olarak yapılması ve yapılmaması gerekenlere ulaşabilirsiniz. Ankara’da bulunan pek cok psikiyatri kliniği gibi bizlerinde sıklıkla karşılaştığımız sorunlardan birisi olan yeme sorunları aslında duşunulduğunun aksine sık olarak karşılaşılan bir durumdur.

Başlangıcta yeme sorunları ve psikiyatrik acıdan yeme bozukluklarının ayrımını yapmak gerekecektir. Ankarada pek cok psikiyatri kliniğinde yeme bozukluğundan ziyade cocuklarda yeme sorunlarının ele alındığını soylemek yanlış olmayacaktır. Psikiyatrik acıdan yeme bozuklukları dediğimiz rahatsızlıklar anoreksia nevroza, blumia nervosa, pika (cocuğun yemek olmayan şeyleri yemesi) gibi farklı bozukluklarken, bu makalede bahsedilecek konular yemek yemeyi red etme, iştahsızlık, yemeklerde aşırı secici davranmak gibi yeme sorunlarıdır.

Yapılan calışmalar yeme sorunlarının cocukluk doneminde oldukca sık olarak gorulduğune işaret etmektedir. Son yıllarda yapılan calışmalara gore bu oran her uc cocuktan bir tanesini icermektedir. Bu kadar sıklıkla gorulen bir sorun olmasına rağmen pek cok aile tarafından yeterli bir şekilde yonetilemeyen bir durum olduğunu da soylemek yanlış olmayacaktır. Sıklıkla bu sorun ile karşılaşıldığında yemek masası artık aile ve cocuğun savaş alanı haline gelecektir.

Yeme sorunları neden oluşur?

Cocukların sıklıkla ilk 1 yaşına kadar cevresel farkındalıklarının ve gelişimlerinin goreceli olarak sınırlıdır, en azından aileler acısından. Sıklıkla ailelerin kendi ebeveynliklerinin kalitesini test ettikleri alan ise bakım kaliteleri ile sınırlıdır. Bu surecte bakım ile ilgili ortaya cıkan aksaklıklarda (yemek yemek, uyku, oyun oynamak vb.) sıklıkla ebeveynler kendi ebeveynliklerin sorgulayarak kendilerini yetersiz hissedebilirler. Bu yaşantılar sonucunda ise zorla uyutmak, zorla yemek yedirmeye calışmak gibi farklı davranışlar geliştirme eğiliminde olacaktırlar. Diğer yonden cocuğun kendisi ile ilgili nadir kontrol altına alabildiği alan olan yemek yemenin cocuğun ancak istemi ile olabileceği gerceğinde de giderek uzaklaşırlar. Kendisini ebeveynlerin bir yandan ifade etmeye calışan cocuk ve kendi yeterliliğini yemek yemek uzerinden ispat etmeye başlayan annenin savaşı bu şekilde başlamış olacaktır.

Yeme sorunun gercekci bir kaygımı ?

Yapılan bir calışmada obezite sorunu annelerin sıklıkla cocuklarına daha cok besin verme eğiliminde olduğu gosterilmiştir. Diğer bir deyişle cocuğunuzun az yemek yediğini duşunmeniz sizin algınız olabilir. Cocuklarında yetişkinler gibi gunluk kalori ihtiyacları bellidir. Ortalama bir hesap ile kilo x 100 bir cocuğun ortalama gunluk kalori ihtiyacını ortaya koyacakyır (bu konuda net hesaplamalar icin diyetisyen desteği alınmasında fayda vardır). Orneğin 10 kg ağırlığında bir bebek 1000 kalori alırsa (bu da yaklaşık 2 tas corbaya denk gelen bir orandır) kilo kaybı olmayacak ve yeterli gelişimi gosterecektir. Eğer aile 10 kilogramlık bir cocuğa 3 tas corba verirse Turkiye deki cocukların yuzde 10nundan fazlasında gorulen obezite sorunu ile karşı karşıya kalacaktır. Bu nedenle bu kaygılarınızın gercekciliği ile ilişkili endişeleriniz varsa bir beslnme uzmanı ile iletişime gecmeniz cok daha sağlıklı olacaktır.

Yemek Yemeyen Cocukla Mucadele Rehberi
Değişime izin verin. Yemek masasını bir savaş alanı olmaktan cıkarın. Şimdiye kadar yaptığınız şeyler işe yaramış olsaydı sanırım bu makaleyi okumazdınız. Bu nedenle eski bir sozu hatırlamanızda fayda var “eski kapılar yeni yerlere acılmaz”. Yaşamınızda birşeyleri değiştirmek icin davranışlarınızı değiştirerek başlayın.
Nicin yemeğin yenmediğini aklınızdan cıkarmayın: cocuklar kendilerini ifade etmek ve sizi cezalandırmak amacı ile sıklıkla yemek yemeyi kullanırlar. Bunun anlamı şudur: siz bu konuyu onemsediğiniz surece sorunlarınız devam edecektir. Yemek sorunlarınızı evin ve kendi merkezinizden uzaklaştırın.
Yemek yemenin kurallarını unutmayın: pek cok ailenin temelde yaptığı hata yemek yeme kurallarına uyulmamasıdır. Bu kurallar cok nettir ve değiştirilemez, esnetilemez. Bu konuda başlangıcta sizin bir model oluşturmanız fayda gosterecektir.
Yemek masada yenilir, kanepede ayakta vb gibi yerde değil. Mutlaka bu konuda net olunmalıdır. Farklı bir ortamda yemek yemek konusunda ısrarcı olunması durumunda hicbir koşulda buna izin verilmemelidir.
Yemek yenirken mutlaka TV kapalı olmalıdır. Bu sıkla yetişkinler tarafında da yapılan hatalardan birisidir. Yemeklerin TV karşısında yenilmesinin yaratacağı en buyuk sorun başlangıcta tum aile bireylerinin aynı anca bulunabildiği nadir ortamlardan birisi olan yemek masasında sohbet olmamasıdır. Diğer sorun ise kişinin yemek yerken tokluk hissi ile ilgili yaşayacağı sorundur. Bu durum ileri donemlerde obeziteye neden olabilir.
Cocuğumun yemeği 1 saate kadar uzuyor ne yapmalıyız? Normal yemek yeme suresi yaklaşık 30 dakikadır. Cocuğunuz her seferinde bunu aşma eğilimindeyse sınır cizmekte fayda vardır. Cocukların zaman algısı tam olarak oluşmadığı icin bu surenin bitimine 10 dakika kala kurulacak basit bir calar saat cocuğun ongormesi acısından fayda sağlayabilir.
Yemeğini yemedi ne yapmalıyım? 30 dakika masada zaman gecirmesine izin verin. Sonrasında masadan yemeği kaldırın. Bir sonraki oğune kadar ek hicbir yiyecek maddesi vermeyin.
Yemek masasında onune koyduğum yemeği yere fırlattı ne yapmalıyım? Yemek suresinin bitmesini beklemeden yemeği kaldırarak bir sonraki oğune kadar yemek vermeyiniz.​
Ben bunu yemem ben makarna istiyorum diyor ne yapmalıyım? Net bir dille bunun mumkun olmadığını, tabağındaki yemeği yiyebileceğini ancak istemezse yemek zorunda olmadığını anlatınız. Yemek yenmemesi durumunda bir sonraki oğune kadar ek bir gıda maddesi vermeyiniz.Tabağının yarısını yiyor ne yapmalıyım? Yemeğe devam edip etmeyeceğini sorarak bir sonraki oğune kadar ek bir gıda vermeyiniz. Hicbir koşulda cocuğunuzun ne kadar yemek yiyeceğine mudahale etmeyiniz.
Dr Genco USTA
Cocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı



[h=2]Ankara Cocuk Psikolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]