Cocukluk yaş grubunda pnomoni onemli bir sağlık sorunudur. Dunya sağlık orgutu verilerine gore 5 yaşındaki kucuk cocukların %16’sı pnomoniden kaybedilmektedir. Ulkemizde 5 yaştan kucuk cocukların %29 ‘u pnomoni gecirmekte ve vakaların kucumsenmeyecek kısmı maalesef pnomoniden kaybedilmektedir.Son yıllarda viral pnomonilerin cocuklarda sık gorulduğu vurgulanmaktadır.
Uzun yıllardan beri pnomonide esas nedenin bakteri olduğu kabul edilmiştir. Gunumuzde bu bakış acısı değişmiştir.Virusler eskiden pnomonilerin ancak %10 da neden olduğu kabul edilirken bugun bu oranın %50 civarında olduğu vurgulanmaktadır.
Viral pnomoniler cocuklarda neden artmaktadır.
Yeni tanı yontemlerinin uygulamaya girmesi ile birlikte onceden tanı konulmayan vakalar tanımlanabilir hale mi gelmiştir.
Yoksa gercekte viral pnomonilerde artış mı soz konusudur? Bu sorunun yanıtını vermek zordur.
Yeni tanı yonetmelerinin uygulamaya getirdiği kolaylık inkar edilemez.
Diğer taraftan gunumuzde bakteriyel enfeksiyonların onemini kaybettiği viral enfeksiyonların daha sık gorulduğu aşikardır.
Cocukluk doneminde aşı uygulamaları ile birlikte bir cok bakteriyel enfeksiyona karşı korunma mumkun olmaktadır. Pnomokok ,boğmaca ,hemofiluz influenza aşılarının rutin aşılama programına girmesi ile birlikte bakteriyel pnomoni vakaları azalmıştır. Buna karşın viral pnomonilerin cocuklarda ciddi tablolara yol actığı gorulmektedir.
Cocukluk donemi bakteriyel pnomonilerindeki bu tablonun aksine erişkin pnomonisinde bakteriler halen onemini korumaktadır.
Vakalarının 1/3 unde ise viral ve bakteriyel pnomoniler birlikte seyreder.
Viral pnomoniye sık olarak yol acan etkenler:
İnfluenza (grip) A ve B
Respiratuvar sinsityal virus
Parainfluenza virusleridir.
2
Diğer bazı viruslerde pnomoniye yol acmaktadır.
Adenovirus
Metapnomovirus
SARS korovirus
MERS koronovirus ciddi tablolara neden olmaktadır.
Bir cok viral enfeksiyonun seyri esnasında da pnomoni gorulebilir. Kızamık ,su ciceği, cicek hastalıklarının seyrinde pnomoni gelişebilir.
Virusler vucuda damlacık yoluyla girerler. Solunum yolları ve akciğerdeki hucrelerde harabiyete yol acarak oksijenin akciğerden kan dolaşımına karışmasına engel olurlar. İlave olarak virusler bağışıklık sistemini bozarak bakteriyel enfeksiyona karşı hastaları duyarlı hale getirirler
Viral pnomonilerde esas belirtiler:
Ateş
Burun akıntısı
Oksuruk
Baş ağrısı
Kas ağrısıdır.
Cocuklarda solunum zorluğu , apne nobetleri, hırıltılı solunum gorulebilir.
Belirtiler pnomoniye neden olan etkene gore değişmektedir.
Viral pnomonileri bakteriyel pnomoniden ayırt etmek zordur. Salgınlarla seyreden vakalarda viral pnomoni duşunulmelidir. Viral pnomoniler bakteriyel pnomonilere kısayla daha hafif bir seyir gosterirler. Bu vakalarda hırıltılı nefes alma ve ust solunum yolları belirtileri tabloya hakim olup ,ateşte hafif yukseklik saptanır. Beş yaşından kucuk cocuklarda belirtiler şiddetli seyreder. Yaş kuculdukce klinik tablo ciddi bir hal alır.
Viral pnomoni tanısında :
Hızlı antijen testi
Kultur
Kan testleri
Radyolojik inceleme yardımcıdır.
Ozellikle son yıllarda uygulamaya giren hızlı antijen testleri erken tedavisinin planlanması acısından onemlidir.
3
Pnomonide radyolojik inceleme konusunda bircok araştırma yapılmıştır. Bakteriyel ve viral pnomoni ayırımında radyolojinin yeri tartışmalıdır. Alveolar pnomoni ve lober tutulum bakteriyel pnomonide gorulurken intertisiyel infiltrasyon hem bakteriyel hemde viral pnomonide saptanır. Radyoloji her zaman pnomoni tanısında yardımcı olmayabilir. Pnomonilerde başlangıcla akciğer grafisi normal gorulurken hastalık duzeldikten sonra akciğer bulgularında değişiklik saptanabilir ki bu durum aktif enfeksiyondan ziyade gecirilmiş enfeksiyonu gosterir.
Virusler toplumda şahıstan şahısa bulaşır. Oksurmek , hapşırmak yoluyla virus hızla yayılır. Enfeksiyondan korunmada damlacık yoluyla bulaşım olduğu goz onune alınırsa kapalı alan ve kalabalık yaşam koşullarından kacınmak onemlidir. Sık el yıkama ihmal edilmemelidir.
Kişisel korunma kadar kitlesel korunmada onemlidir.
Grip
Su ciceği
Kızamık
Kızamıkcık aşılarını rutin olarak uygulanmalıdır.
Antiviral tedavi en kısa zaman da başlanmalıdır.
İnfluenza da Oseltamivir veya Zanamivir
Respiratuvar sinsityal virus Ribavirin
Varicella zoster virus Asiklovir tedavisi onerilmektedir.
Diğer virus enfeksiyonlarında ise destekleyici tedavi uygulanır.
Viral pnomonilerde antibiotik uygulanmasının yeri yoktur.
Her yıl 200 milyon insanın viral pnomoni gecirdiği ve vakaların yarısının cocuklar olduğu unutulmamalıdır.
Prof.Dr.Nuran Gurses
Cocuk ve Cocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı

[h=2]İstanbul Cocuk Doktorları uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]