USE Nedir?
Uriner sistem bobrekler, idrar kanalları (ureterler), idrar torbası (mesane) ve idrar yolundan (uretra) oluşur.
İdrar yolu enfeksiyonu ise uriner sistem de bakteri coğalması ve durumun oluşturduğu iltahabi durumu ifade eder. Basit belirtisiz bir enfeksiyondan ağrı, ateş yukseklikleri hatta olume kadar varabilen geniş bir grup tablonun genel adıdır.
İdrar yolu enfeksiyonları akut, kronik veya tekrarlayıcı ozellik gosterirler. Bakteri, mantar ve virusler enfeksiyonlara sebep olabilir. Cocukluk cağında ust solunum yolu enfeksiyonlarından sonra ikinci en sık doktora başvuru nedenidir. İlk bir ayda (yeni doğan donemi) erkeklerde, daha sonraki yaşlarda ise kızlarda daha sık gorulur.
Uriner sistem enfeksiyonlarında en sık rastlanan etkenler barsak bakterileridir. Bulaşma cok buyuk oranda aşağıdan yukarıya, yani idrar yolu alt ucundan giren mikroorganizmaların yukarı doğru ilerlemesi ile olur. Kızlarda uretranın, erkeklere gore kısa olması ve anuse yakınlığı nedeni ile enfeksiyonlar daha kolay gercekleşir ve daha sık olur. Bu yol dışında USE kan yolu ile bulaşan mikroplarla da nadiren gelişebilir.
USE Cocuklarda Hangi Belirtilerle Kendini Gosterir?
• Yeni doğan doneminde (ilk bir ay) reflekslerde azalma, renkte solma, yuksek veya duşuk ateş, hareketlerde azalma bulguları gozlenebilir.
• İlk yaşlarda alt USE ler hicbir belirti vermeden ya da huzursuzluk, solukluk, iştahsızlık, kusma, ishal, kabızlık gibi muphem belirtilerle seyredebilir. Piyelonefrit denilen bobrek iltihaplarında ise ateş, genel durum bozukluğu bu belirtilere ilave olur. İdrar renginde, kokusunda değişiklikler olabilir. Ozellikle alt idrar yolu enfeksiyonlarında sık, az ve ağrılı idrar yapma gorulebilir.
• Daha buyuk cocuklarda alt karın bolgesinde ağrı, sık ağrılı idrar yapma,idrar renginde değişiklik daha cok alt idrar yolu enfeksiyonunu; ateş, bel ve boğur ağrısı kusma halsizlik piyelonefriti duşundurur.
• Kronik vakalarda ise kansızlık, buyume gelişme geriliği, kemik yapısında bozukluk tabloya eklenebilir.
USE’nu Kolaylaştıran Etmenler
1. Mikroorganizma ile ilgili faktorler: mikroorganizmanın enfeksiyon yapabilme yeteneğinin yuksek olması.
2. Vezikoureteral reflu (VUR): Suzulerek idrar kesesine biriken idrarın işeme esnasında ust idrar yollarına geri kacmasıdır. Tekrarlayan USE olan cocukların %25-50 sinde VUR vardır.
3. İşeme disfonksiyonu: En sık 3-7 yaşları arasında gorulur. Gun icinde pek cok kez ani idrar yapma ve sıkışma hissi duyulur ve hasta idrar kacırmamak icin bacaklarını capraz yapar. Idrar kesesi duvarı kalınlaşmıştır ve işemeyi kontrol eden kaslarda fonksiyon bozukluğu vardır.
4. Sunnet: Sunnetsiz erkek cocuklarda USE gecirme riski, sunnetli erkek cocuk ve kız cocuklara gore 10-20 kat daha sıktır.
5. Kateter takılması gibi tıbbi mudahaleler.
6. Tuvalet temizliğinin kotu olması.
Tanı
Basit bir idrar analizi tanı koymada en sık kullanılan, basit ve onemli bir tetkiktir. Ancak asıl teşhis koyduracak olan test idrar kulturudur. Kultur, vucutta enfeksiyon yapan mikroorganizmayı ve saptanan mikroorganizmaya etkili antibiyotiği bulmaya yarayan bir laboratuvar analizidir.
İdrar yolu enfeksiyonu tanısı konulduktan sonra karar verilmesi gereken bunun basit mi, yoksa komplike mi olduğu, tekrarlayıcı olup olmadığı, yatkınlığa sebep olabilecek faktorlerle birlikte olup olmadığıdır. Buna karar vermek icin genellikle radyolojik goruntuleme yontemlerine ihtiyac duyulur. Bu tetkikler ise :
• Direkt uriner sistem grafisi: Direkt rontgen filmidir. Taşlar ve bobrek boyutları hakkında kabaca fikir verir.
• Ultrasonografi: Ağrısız ve radyasyona maruz kalınmayan,kolay uygulanabilen bir inceleme yontemidir. Bu yontemle bobrek buyukluğu ve şekli, yapısal bozukluklar, puy birikimleri, taşlar gorulebilir ve idrar kesesi hakkında fikir edinilir.
• IVP (intravenoz piyelografi): Damar yolu ile, radyasyon altında gorunur hale gelen ozel bir madde (kontrast madde) verilerek bobrek ve idrar yolları hakkında bilgi edinilir.
• İşeme sistouretrografisi: Alt idrar yoluna sonda yerleştirilerek kontrast madde ile mesaneyi doldurup işeme esnasında filmler cekilerek VUR varlığı araştırılır.
• DMSA ve DTPA bobrek sintigrafileri: Bobrek fonksiyonlarının ve bobrek bozukluklarının araştırılması amacıyla uygulanır.
Tedavi
Yeni doğanlarda, 5 yaşın altında ve ateşle seyredenlerde, genel durumu bozuk olanlarda hastane koşullarında tedavi gerekir.
Diğer vakalar ozelliğine gore (basit, komplike, tekrarlayıcı, VUR varlığı gibi) uygun antibiyotik ile 7-14 gun tedavi edilir. Tedavi ile idrardaki bakteriler temizlendikten sonra, ileri tetkikler planlanır. Gerekli gorulen hastalara uzun sureli koruyucu antibiyotik tedavisi ve belirli aralıklarla idrar kulturu ve tetkikleri onerilir.
Tetkikler sonucunda, reflusu olan cocuklar gibi cerrahi tedavi gerektiren vakaların uygun kliniklerde tedavi edilmesi onerilir.

[h=2]Ankara Urolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]