İnsan vucudunun sıvı, asit-baz dengesinin sağlanması, sinir ve kas sistemlerinin doğru calışması gibi işlevleri icin belirli oranda tuza gereksinimi vardır. Dunya Sağlık Orgutu (DSO) erişkinlerin gunde ortalama 5 gram yani bir cay kaşığı tuz tuketmelerini onerir. Ancak, Turkiye'de gunluk tuz tuketiminin onerilen değerlerin uc katı duzeyinde olduğu bilinmektedir.
Evrimsel olarak atalarımız gunde 1 g’dan az tuz iceren diyet uyguladıkları bilinmektedir. Tuz alımının artması ile kan basıncı arasında ilişki olduğu MO 2000’li yıllarda fark edilmiş ve “cok tuz alınırsa kişinin nabzı katı ve sert olur” denilmiştir. Yaklaşık 100 yıldan beri de, hipertansiyonu olan hastalarda tuz kısıtlaması gerektiği bildirilmektedir.
Aşırı tuz tuketimi de değiştirilebilir bir sağlıksız beslenme uygulamasıdır ve bircok kronik hastalığın temelinde yer almaktadır. Fazla tuz tuketimi yuksek kan basıncına neden olmaktadır. Ulkemizde her dort olumden birisi yuksek tansiyon ile ilgilidir. Son yıllarda cocukların da tuz tuketiminde artış olduğunu goruyoruz. Ozellikle ayak ustu beslenme (pizza, hamburger,vs), yuksek tuz icerikli işlenmiş gıdaların (cips, salam, sosis, sucuk, turşu, salca, konserve gibi her turlu abur cubur) tuketiminin yaygınlaşması cocuklar acısından bu riski gundeme taşımaktadır.
Cocuklar ne kadar tuz tuketmeli?
1 yaşından kucuk cocuklara hic tuz eklenmemeli
1-3 yaş 2 gr/gun,
4-6 yaş 3 gr/gun,
7 yaş sonrası 5 gr/gun (bir cay kaşığı) gecmemeli
Aşırı tuz tuketiminin zararları
Odem
Hipertansiyona
Kalp ve damar hastalıkları
İnme (beyine pıhtı atması sonucu felc)
Bobrek taşları
Kronik bobrek hastalığı
Gastrit, mide ulseri ve mide kanseri*
Osteoporoz
* Yuksek tuz alımı, Helicobacter pylori (H. pylori) bakterileri tarafından midenin kolonizasyonunu teşvik eder ve bu gastrite neden olabilir ve kotuleştirebilir. Kontrol edilmediyse, gastrik tumorlere de yol acabilir.
Tuzu azaltmak icin neler yapılmalı ?
Dunyada bircok ulkede tuz tuketiminin azaltılmasına yonelik başarılı programlar uygulanmaktadır. Ulkemizde de Sağlık Bakanlığı tarafından tuz tuketimin kademeli olarak onerilen seviyelere duşurulmesi icin ulusal bir program ve bir eylem planı oluşturulmuştur.
Sut cocukluğu doneminde bebeğin tuz ile tanışmaması**
Farkındalık ve bilinc duzeyinin cocukluk donemlerinden itibaren kazandırılması
Anne babaların cocuklarına rol model olması
Yemek masasına tuzluk konulmaması
Yemeğin tadına bakmadan tuz serpme alışkanlığından vazgecilmesi
Fast-food yeme alışkanlıklarından uzaklaşılması
Yuksek tuz icerikli işlenmiş gıdaların az tuketilmesi
Potasyum acısından zengin yiyeceklerin tuketilmesi ***
Gıda ureticileri ve gıda dağıtıcıları (toplu beslenme hizmeti veren kuruluşlar, restoranlar, okullar ve iş yeri kantinleri vb) kendi urunlerinde ya da oğunlerinde tuz iceriğinin mumkun olan en az duzeye azaltılması
Hazır gıdaların etiketlerinde “yuksek tuzlu” veya “duşuk tuzlu” ifadesinin yer alması
** Yapılan araştırmalara gore; ulkemizde ebeveynlerin yuzde 60’ı cocuklarına 1 yaşından once, yetişkinler icin yapılan tuzlu ve salcalı yemeklerden tattırmak gibi son derece hatalı bir davranış icine giriyor.
*** muz, ıspanak, domates, avokado, nar, tatlı patates, somon, fasulye, pancar, brokoli, ceviz

[h=2]İstanbul Cocuk Doktorları uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]