Cocuklarda tuvalet eğitimine başlamak icin belirlenmiş kesin bir yaş yoktur. Tuvalet eğitimi bağırsak ve mesane kontrolu gereken sosyal beceridir ve bu nedenle doğru zaman cocuğunuzun fiziksel ve zihinsel gelişimine bağlıdır. 1.5-2 yaşını tamamlamış cocukların coğunluğu tuvalet eğitimi icin hazırdırlar.Bazen surec 3-4 yaş sonuna kadar gecikebilir. Cocuğun istekli olması, direnc gostermemesi veya korkmaması onemlidir. Eğer cocuk aşırı direnc gosterirse bir sure daha beklemek gerekir.Tuvalet eğitimine hazır cocuk aslında kendinin ve vucugunun farkında olan cocuktur.
Tuvalet eğitimi, diğer eğitimlerden farklı bir şartlanma sistemidir. Bu eğitimle cocuk bedeninin kontrolunu beyni vasıtasıyla gercekleştirecektir. Bu nedenle, zihinsel olgunluk da bedensel olgunluk kadar onemlidir.
Tuvalet eğitimine başlamaya karar vermek eğitimin kendisi kadar onemlidir. Bir kez başlanmalı ve yap boz tahtası gibi bırakılıp tekrar başa donulmemelidir. Eğitim sırasında karşılaşılan sorunların asıl kaynağı ebeveynlerin yanlış tutumlarıdır ,eğitime gece ve gunduz temiz kalmak amacıyla tek bir aşamada gecilmelidir.Gece kalkmamak icin bazı ebeveynler bez bağlamayı tercih eder ve bu durum cocuğun kafasını karıştırır.
Cocuğun Tuvalet Eğitimine Hazır Olduğunu Gosteren Belirtiler:
· 2 saatten uzun sure bezini ıslatmıyor ve gunduz uykularından kuru kalkıyorsa,
· Cocuğunuz altını kirlettiğinde rahatsız oluyorsa ve bezinin değiştirilmesini istiyorsa,
· Bağırsak hareketleri duzenli ve onceden tahmin edilebiliyorsa,
· basit emirleri yerine getirebiliyorsa,
· banyoya gidip gelebiliyorsa ve giysisini asmaya yardım edebiliyorsa,
· bezini cekip cıkarmak istiyorsa
· Belli surelerle ve sıkılmadan oturabiliyorsa
· Tuvalet ihtiyacı duyduğunda bunu mimikleriyle, duruşuyla veya sozel olarak ifade etmeye başlamışsa, cocuğun yeterli kas kontrolunu kazandığı duşunulebilir.

Kardeşinin doğması,ev icinde ciddi hastalık veya olum,taşınma ,kreşe başlama,bakıcı değişikliği gibi durumlarda eğitim gecikebilir,endişelenmemek gerekir.
Tuvalet eğitimine cocuk icin ozel bir oturak alarak başlanır.Ayakları yere bastığından kendini guvende hisseder.Belki oturağını ve klozet adaptorunu kendisinin secmesi eğitime katkı sağlar. Onun beğendiği renk ve model eğitime uyumu artırır. Bezi bıraktırmadan once cocukla alış verişe cıkıp cinsiyetine gore seveceği renkli, desenli ic camaşırları almak cocuğu da işin icine katacağından onun icin teşvik edici olacaktır.
Cocuklar genelde taklidi sever.Bu yuzden anneler kız cocuklarına, babalar da erkek cocuklarına tuvaleti nasıl kullanacağını gostermelidir. Cocuklar bu yontemleri ağabeyleri veya ablalarından da oğrenebilir.
Cocuğun kendi alışkanlıkları oturana kadar sabah uyandığında,yemeklerden 20-30 dakika sonra,yatmadan hemen once ve yattıktan 1,5-2 saat sonra tuvalete oturtmalıdır.İdrar ve kakasının geldiğini haber verdiğinde ve tuvalete yaptığında odullendirme cocuğun motivasyonunu artırır. Bez ilk defa cıkarıldığında ve camaşırlar ilk kez giyilmeye başlandığında bu eğlenceli bir toren haline getirtilmelidir.Yakın aile bireyleriyle olay paylaşılmalı,cocuğun yanında onu ozendirecek ve heveslendirecek bir dille anlatılmalıdır.Cocuğa artık abi/abla olduğunu soylemek, kirli bezlerle dolaşmaktan kurtulacağını, aynı annesi/babası gibi buyuduğunu ifade etmek onemlidir.

Bazı cocuklar atıklarının vucutlarının bir parcası olduğuna inanırlar, dışkılarının tuvaletten akıp gitmesi onları korkutur ve bu durumu anlayamazlar. Bazı cocuklar ise tuvalete otururken sifon cekilince tuvaletin onları yutacağından korkarlar.Bu durum sakince ve uygun dille anlatılır,tuvalet kağıdıyla kakası iyice kapatılır,sifon cekmek cocuğa bırakılır.
Gece kontrolu gunduze gore daha gec olabilir bu tamamen normal bir surectir. Dikkatli aileler, cocuk uyumakta iken tuvalet ihtiyacının olup olmadığını iyi bir gozlemle fark edebilirler.Boyle bir durum soz konusu olduğunda uyuyan cocuk huzursuzlaşır, cok sık kıpırdar, yatakta doner.Bu tarz bedensel ifadeler onemli ip uclarıdır ve tuvalete kaldırmak icin uygun anlardır. Tuvalet eğitimi gercekten sabır ve emek isteyen bir iştir. asla kızmamak,işi aceleye getirmemek,cocuğu kınamamak konusunda olabildiğince dikkatli davranmak gerekir.Unutulmamalıdır ki cocuk ilk ciddi eğitimini tuvalet eğitimi olarak almaktadır ve hemen hemen bedeninin butun işlevleri işin icindedir.Dikkatini toplamak,vucudundan gelen sinyalleri once anlamlandırmak sonra da değerlendirmek,bu sinyallere gore tepki vermek ve ebeveynlerden yardım istemek gibi cok karmaşık bir işlemler zincirini oğrenecektir.Hem zihinsel hem de bedensel olarak bir kontrol sağlama mekanizmasını oturtmaya calışmak gorunduğu kadar kolay değildir.O nedenle altını ıslattı diye cocuğunuza kızıp bağırmadan once bu karmaşık sistemi bir kez daha duşunmelisiniz.Unutmamalısınız ki bu alışkanlığı kazanırken kuru kaldığı her an aslında odullendirilmesi gereken bir zaferdir.

Cocuk tuvalet alışkanlığını kazandıktan sonra ve her şey normal giderken geri donuşler yaşanabilir.Bu durumda ortamdaki stres faktorleri gozden gecirilmeli ve sorunun nerden
kaynaklandığı doğru saptanmalıdır. Bazen, ortada hicbir neden yokken olabilen bu geri donuşler cocuğun ilgi cekme ihtiyacından veya anneye daha yakın olma isteğinden kaynaklanabilir .Cocuk bu ilgi eksikliğini fark ettiği zaman tekrar bebek gibi davranarak kaybolan ilgiyi uzerinde toplamak ister.Bu geri donuşler sırasında,yine sabırlı, kararlı ve ilgili olunmalıdır.Cocuk bu yolla hala sevildiğini ve değer verildiğini bilmek ister.Biraz daha ilgi,birlikte yapılan kucuk oyunlar onu rahatlatacak ve bu donemler cok fazla sorunla karşılaşılmadan atlatılacaktır.

Ancak, bazen gercekten de fiziksel nedenlerden kaynaklanan alt ıslatmalar gorulebilir.Sindirim ve boşaltım sistemlerinden kaynaklanan pek cok sorun bu donemlerde anlaşılamadığında ilerde ciddi problemler olarak ortaya cıkabilir
Tuvalet eğitimi sırasında ihmal edilmemesi gereken bir diğer konu bu eğitimle beraber temizlik alışkanlığını da kazandırmaktır.Aynı şekilde tuvaleti kullanmayı oğretmek de bu eğitimle beraber kazandırılacak bir alışkanlıktır.Tuvalet kağıdını kullanmayı oğretmek,sifonu cekmeyi gostermek,ellerini yıkamasını sağlamak gibi
Unutmayalım,eğer bir sağlık sorunu soz konusu değilse sabırlı, ilgili ve sevecen bir yaklaşımla tum sorunlar halledilebilir.



[h=2]İstanbul Cocuk Doktorları uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]