Tikler ani, tekrarlayıcı, ritmik olmayan, basmakalıp hareket, mimik ya da ses cıkarma davranışlarıdır. Tikler cocukluk cağının en sık gorulen hareket bozukluğudur. Okul cağı cocuklarında motor ve/veya vokal tik gorulme oranı %5-20 arasında değişmektedir. Motor tikler genellikle 3-8 yaşlarında (2-18 yaş) goz kırpmalar ya da diğer yuz tikleri şeklinde ortaya cıkar. Motor tikler genellikle yuz, baş ve boyun bolgesinde yerleşmiştir. Vokal tikler genellikle motor tiklerden birkac yıl sonra (ortalama 9-10 yaşlarında) burun cekme ya da boğaz temizleme atakları şeklinde ortaya cıkarlar. Tiklerin tanım olarak 18 yaşından once başlamış olması kabul edilmektedir.
Motor ve vokal tikler genellikle kaygı, gerginlik, heyecan, stres, bazı ilacların kullanımı, enfeksiyonlar, sıcak hava ve yorgunluk… ile artarken, uyku sırasında, sevilen bir işe yoğunlaşıldığında ya da kişinin kendini rahatlamış hissettiği durumlarda… azalır ve/veya kaybolurlar. Yoğun emosyonel uyarılmalar ve heyecan yaratan olaylar, okulun başlaması, doğum gunleri, yaklaşan tatiller gibi durumlarda da tiklerin yoğunluğu ve şiddeti artabilir. Tiklerin dalgalı seyri genellikle 10-12 yaşlarında en hızlı duzeydedir. Bu duzey ergenlik donemi sonrasında 20’li yaşlarla birlikte azalma gosterir. Gidişi kotuleştiren etkenler arasında birlikte gorulen gelişimsel ve ruhsal bozukluklar, zayıf aile desteği, kokain gibi madde kullanımı, kronik hastalıklar,… sayılabilir.
Gelip gecici tik bozukluğu
Tekil ya da coğul motor ve/veya vokal tikler en az dort hafta sureyle hemen hergun gunde bircok kez ortaya cıkar ve bu tikler bir yıldan daha uzun sure devam etmez.
Kronik vokal ya da motor tik bozukluğu
Tekil ya da coğul motor ve/veya vokal tikler bir yıldan uzun suredir devam etmekte, ardışık 3 aydan daha uzun sure tiklerin olmadığı donem bulunmamaktadır.
Tourette Sendromu (TS)
Bir yıldan daha uzun bir donem boyunca coğul motor ve bir ya da birden fazla vokal tikin bulunması, ardışık 3 aydan daha uzun sure tiklerin olmadığı donemin bulunmaması olarak tanımlanmaktadır. Erkeklerde kızlardan daha sık (3-4/1) gorulmektedir. Başlangıc yaşı ortalama 6-7’dir.
Başlangıcta hastaların yaklaşık olarak %80’inde motor tik, %20’sinde vokal tik vardır. En sık gorulen başlangıc tikleri goz ve diğer baş ve boyun motor tikleridir. Vokal tikler, genellikle motor tiklerden bir-iki yıl sonra ortaya cıkar. TS’de vokal tik olarak gorulebilen koprolali (kufurlu konuşma) ortama 13-14 yaşlarında başlar. TS’de ekolali (duyulan ses ve sozcuklerin taklidi), ekopraksi (başkalarının hareketlerinin taklit edilmesi), kopropraksi (istem dışı, acık sacık hareket ve işaretler yapma), palilali (kendisinin soylediği son hece veya kelimenin taklidi) de nadiren karmaşık vokal tikler olarak gorulebilmektedir.
TS ile birlikte %50-90 sıklığında karşıt olma karşı gelme bozukluğu, davranım bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk ve/veya dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu gorulur. Ozel oğrenme gucluğu de TS olgularının %15-25’inde birlikte gorulebilir.

[h=2]Mersin Cocuk Psikolog uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]