Ses bozukluğu ya da ses kısıklığı, ses kalitesindeki herhangi bir değişikliği ifade etmek icin kullanılan bir terimdir. Bu durum icin ses kısıklığı, ses kalitesinin bozulması, sesin catallı olması, sesin zayıf ya da aşırı kasılmış gibi cıkıyor olması, ses puruzluluğu, sesin ince olması, sesin kalın olması gibi değişik tanımlamalar kullanılabilir. Sesin perdesi ya da şiddeti anormal olabilir, ses rezonansı değişmiş olabilir.
Cocukluk cağında ses kısıklığı gorulme oranı %4 ile 23 arasında değişmektedir. Kısıklığın nedeni gırtlak yapısındaki herhangi bir yapısal ya da fonksiyonel neden olabilir.
Cocukluk cağı ses kısıklıklarının coğunluğu iyi huylu nedenlere bağlıdır. Bunlar arasında sesin aşırı ya da kotu kullanımı birinci sırada yer alır. Yanlış ya da kotu kullanım, ses tellerinde noduller, polip, kanama odakları ve hematom oluşmasına yol acabilir. Bu durumun tedavisi, genellikle ses terapisi ile kolaylıkla yapılabilir. Bazı ilerlemiş olgularda mikrolaringocerrahi adı verilen mikroskobik ses teli ameliyatları tedavi yontemi olarak kullanılır.
Cocukluk cağı ses kısıklıklarına yol acan ikinci en buyuk grup ses telleri ve cevresindeki yapıların iltihaplarıdır. Bunun en sık nedeni viral ya da bakteriyalenfeksiyonlar olmakla birlikte; sesin aşırı kasılarak kullanımı, tekrarlayan oksuruk ve boğaz temizleme, hava yoluyla boğazı rahatsız edecek şeylere maruz kalma ve sistemik hastalıklar (tiroid bezinin az calışması gibi) da nedenler arasındadır.
Cocukluk cağının nadir gorulen ancak onem arz eden bir başka ses kısıklığı nedenidoğuştan gelen hastalıklardır. Bunlar arasında ses telleri arasında perde (web), ses teli kisti ve ses tellerinde hemanjiom en sık gorulenlerdir.
Hormonal nedenler cocukluk cağı ve ergenlik doneminde ses kısıklığına yol acabilir.Tiroid bezinin calışma bozuklukları (guatr ve diğer tiroid hastalıkları) ve androjen hormon tedavileri bu gruba ait orneklerdir.
Ses telleri ya da gırtlağı etkileyen travmalar da ses kısıklığı nedenlerindendir.Yanıcı ya da yakıcı maddelerin solunması ya da yutulması, kunt ya da kesici cisimlerle boyunda oluşan travmalar ve diğer nedenlere bağlı yapılan cerrahiler sırasında hasta uyutulurken kullanılan tupe ait travmalar bu grup icerisinde değerlendirilebilir.
Cocukluk cağında nadir olsa da iyi ya da kotu huylu tumorler de ses kısıklığı nedenlerindendir. İyi huylu olanlar arasında en sık papilloma ve hemanjiom, kotu huylu olanlar arasında en sık rabdomyosarkom gorulmektedir.
Ses teli felci, ses tellerinin hareket etmesini sağlayan sinir uyarısının kesilmesine bağlı olarak tek ya da cift taraflı (hem sağ hem sol) ses telinin hareket etmemesi durumudur. Tek taraflı olduğunda en rahatsız edici belirti ses kısıklığı iken, cift taraflı olduğunda nefes alma gucluğu ses kısıklığından daha rahatsız edici bir hal alır. Ses teli felci en sık başka ameliyatlardan sonra gorulur. Bu ameliyatlar arasındatiroid (guatr) cerrahileri, boyun ameliyatları, kalp damar ameliyatlarısayılabilir. Bazen nedensiz olarak bir ust solunum yolu enfeksiyonunu takiben ortaya cıkabilir. Bağışıklık sistemi hastalıkları, baş boyun tumorleri, doğum travması gibi nedenler de ses teli felcine yol acabilir.
Boğaz reflusu (laringofaringeal reflu, gastroozefagolaringeal reflu), midenin asit iceren iceriğinin once yemek borusuna ardından ses telleri bolgesine geri kacmasıdır. Bu asit iceriğinin ses telleri ve cevresine teması uzun sureli bir odeme ve ses kalitesinin bozulmasına yol acabilir.
Kısa ya da uzun sureli ses kısıklığı olan bazı hastalarda ise kulak, burun, boğaz, baş, boyun ve ses yolu muayenesinin tamamen normal olduğu gorulebilir. İnsan sesi, psikolojik ve fiziksel iyi oluşumuzun bir son urunudur. Bu nedenle, bu hastalardapsikojenik bazı nedenlerin ses kısıklığına yol acabileceği goz ardı edilmemelidir.Kaygı bozuklukları (anksiyete), depresyon, kişilik bozuklukları ve konversif reaksiyonlar gibi bircok değişik psikiyatrik durum da ses kısıklığı nedenidir.
Cocuklardaki ses kısıklığının tedavisi, yukarıda arz edilen ilgili nedene gore yapılır. Coğu olguda aile ile birlikte ev icerisinde ses sağlığı icin alınacak bazı onlemler tedavide ve sıkıntının tekrarlamasının onlenmesinde etkili olur. Bazı olgulardacerrahi, bazı olgularda ise ilac tedavileri tedavi icin bir gerekliliktir. Ses terapisi ise tum olgularda kullanılması yarar sağlayan, tanıya gore ana ya da yardımcı tedaviyi oluşturan bir iyileştirme yontemidir.
Prof.Dr. Haldun OĞUZ

[h=2]Ankara Kulak Burun Boğaz uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]