Gunumuzde cocuklarda ozguven eksikliği sıkca gorulmektedir. Ozguven duygusu 0-6 yaşlarında kazanılır ve bize hayatımızın sonuna kadar eşlik eder. Ozellikle bu yaşlarda ailenin cocuğuna tutumu cok onemlidir. Cocuğunuza olan guveniniz ve cesaretlendirmenizle birlikte bir de onu yaptığı işlerde desteklerseniz, cocuğunuzun ne kadar sağlıklı bir ozguvene sahip olduğunu goreceksiniz.
Ozguven eksikliğinin beraberinde getirdiği olumsuz davranışlardır aslında aileyi huzursuz eden. Buna bağlı olarak cocuklarda ve ergenlerde en sık rastlanan sorunların başında aşırı cekingenlik, sosyal ortamlardan kacınma, tanımadıkları ortamlarda geri planda kalma, okula gitmek istememe gibi davranışları beraberinde getirir. Bu durum cocuğun ve ergenin hem ozel hayatını hem de okul hayatını olumsuz yonde etkilemektedir.
Ozguven, sağlıklı ve başarılı bir hayat icin insanın sahip olması gereken en onemli ozelliklerden biridir. Eksikliği durumunda cocuklarımız ve ergenlerimiz mutsuzluğa ve başarısızlığa itilir.
Peki, bu durumda ne yapmalı? Ozguven nasıl kazandırılmalı?
1. Cocuğunuzun pozitif yanlarını keşfedin!
Bu ne demektir? Ağır calışma temposu nedeni ile coğu zaman etrafımızda olumlu ve guzel giden olaylardan daha cok, olumsuz ve can sıkıcı olaylara odaklanıyoruz ve bunu maalesef cocuklarımıza da yansıtıyoruz. Bakış acımızı biraz değiştirerek, ozellikle cocuklarımızla olan iletişimimizde onların guzel ve başarılı davranışlarını gorup takdir ederek onların ozguven kazanmasına destek olabiliriz.
2. Beğendiğiniz hareketini cocuğunuzla paylaşın!
Her ne kadar biz cocuğumuzun davranışlarını beğensek ve takdir etsek de bunu coğu kez acıkca soylemeyi unutuyor, ya da soylemeye gerek duymuyoruz.
Ama bunun cocuğumuzun ozguveni icin ne kadar onemli olduğunu hatırlarsak, kendisine bunu soylemeyi de ihmal etmeyiz.
Takdir sadece sozle değil, bakışlarımız ve hareketlerimizle de sergileyebileceğimiz bir davranıştır. Orneğin mimikler ve jestler ile cocuğunuzu takdir ettiğinizi gosterebilirsiniz. Kendine guveni az olan cocuklar doğrudan ovguye karşı korunma refleksi gosterebilir. Bu durumda mimik ve jestler daha etkilidir.
3. Davranışlarını goz onune almadan Cocuğunuza onun değerli olduğu duygusunu verin!
Cocuk yetiştirmede bu cok onemli bir noktadır. Eğer cocuğunuz davranışları hesaba katılmadan kendisine değer verildiğini anlarsa daha ozgur ve kendine guvenen biri olarak gelişmeye devam eder. Baskı altında olmayan coğu cocuk aslında olumlu yonde gelişme eğilimindedir. Ozellikle aşırı ve gercekci olmayan beklentiler cocuklar uzerinde olumsuz etki yapar. Eğer cocuk sadece anne-babasının beklentilerini yerine getirdiğinde sevildiği duygusuna kapılırsa, bu beklentileri gorunurde karşılasa bile icten ice yalnız ve sevilmeyen bir cocuk olduğunu duşunecektir.
4. Cocuğunuzun sadece davranışını eleştirin, tamamen onu reddetmeyin!
Bazı davranışlarını beğenmiyorsanız bunların hangi davranışlar olduğunu cocuğunuza acıkca belirtin ama cocuğunuzu tamamen eleştirmeyin ve ona olan sevginizin azalmadığını hissettirin.
5. Beğenmediğiniz davranışını tekrar nasıl telafi edeceğini cocuğunuza anlatın!
Cocuğunuzun yanlış davranışını ve bu davranışı nasıl telafi etmesi gerektiğini ona acıkca ve normal bir ses tonu ile anlatın. Orneğin: Cocuğunuz odasını toplamadı. Bu durumda ona “Daha once konuşmuştuk ama hala odan dağınık, cabuk topla” demeniz pek doğru olmayacaktır. Mumkun olduğunca ona bir sure verin ve bu surede gorevini yerine getirmesini soyleyin. Gorevini tamamladıktan sonra takdir etmeyi unutmayın. Genellikle cocuğumuza kızgın olduğumuzda onu takdir etmeyi ihmal ederiz. Bu durumda cocuk anne ve babasının ne yaparsa yapsın takdirini kazanamadığını duşunecektir. Burada onemli olan cocuğu gorevini yerine getirdiği icin takdir etmek ama geciktirdiği icin eleştirmektir.
6. Bazen hatalara goz yummak işe yarayabilir.
Coğu zaman anne-babalar zor karakterli cocuklarıyla yaşadıkları kısır donguden bir turlu cıkamazlar. Surekli yasaklar, uyarılar ve cezalar durumu daha da zorlaştırabilir. Cocuğunuzla yapacağınız bir tur barış ve ateşkes ortamında onun hatalarına goz yumarak her iki taraf da biraz sakinleşme imkÂnı bulabilir. Bu durum elbette başıboşluk olarak algılanmamalıdır. Eğer cocuğunuz sizin ondan beklentilerinizi biliyorsa, ikaz ve ihtar edilmediği kısa bir sakinlik ve teneffus sonucta ona da iyi gelecektir. Ayrıca bu barışma suresi ona aslında her şeyin yolunda olduğunu anlatmak icin de onemlidir.
7. Yeteneklerini destekleyin!
Yeteneklerinin farkında olan bir cocuğun kendine olan guveni daha fazladır. Anne ve babaların cocuklarının yeteneklerini bilmesi ve bu yetenekleri geliştirmek icin ona destek olmaları cok onemlidir. Elbette yeteneği desteklerken ısrarcı ve zorlayıcı olmamaya ozen gostermek gerekmektedir. Yani tavsiyelerimizi ona vermeli ama beklentilerimizi duşuk tutmalıyız. Elbette bu bircok anne baba icin kolay bir durum değil, cunku cocuklarının yeteneklerini desteklerken aslında kendi iclerinde gecmişten kalan bazı hayalleri de cocukları uzerinden gercekleştirmek isterler. Ama onemli olan ona hayatının en buyuk başarısızlığını yaşatmamaktır. Aşırı baskı ve beklenti cocuklarda motivasyon kaybına ve yeteneğini ortaya koyma isteksizliğine sebep olabilir.
Sonuc: Saygı ve kıymetini bilme uzerine bina edilmiş bir ebeveyn-cocuk ilişkisi cocukta ozguveni pekiştirir. Değerli ve takdir edildiğini bilen cocuk aynı zamanda eleştiriyi de rahatlıkla hazmedebilir. Takdir ve şefkat cocukta kabul edilme hissini tetikler.

[h=2]İstanbul Psikoloji uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]