Oksuruk sık karşılaştığımız cocukluk cağı şikÂyetlerinden birisidir. Cocukların gunluk aktivitelerini ve sosyal hayatını etkileyen, aileleri huzursuz ve tedirgin eden bir durumdur. Nefes darlığı ve nefes yetmezliği gibi şikÂyetler eşlik ediyor ise altta yatan ciddi bir hastalığın bulgusu olabilir. Tanımı: kimyasal, irritan, mekanik, cevresel ve mikroplara bağlı uyaranların solunum yollarında bulunan reseptorleri (alıcı) tetikleyerek beyin sapında bulunan oksuruk merkezini calıştırması ve buna bağlı gelişen refleks (istem dışı) klinik yanıttır. Bir nevi vucudun dışarıdan gelen yabancı uyaranlara karşı korunma mekanizmasıdır.
Ozelikle size bu yazımızda, kronik oksuruk ismi verilen, dort haftadan fazla suren ve gecmeyen oksurukten bahsedeceğiz. Cocuğunuzun yaşam kalitesinin arttırılması, sağlıklı bir birey olarak yetişmesi, sosyal hayatını geliştirmesi, gunluk aktivitelerini rahatlıkla yapabilmesi, hayatını minimum şikÂyetlerle gecirmesi icin altta yatabilecek kronik oksuruğe neden olan sebeplerin bilinmesi gerekir. Gelişmiş ve gelişmekte olan ulkelerde kentsel yaşam şartları ve olumsuz yonde etkilenen cevre koşulları, baskılanmış şekilde cocukların genlerinde bulunan veya bulunmayan hastalıkları provoke ederek oksurukle seyreden hastalıkların daha sıklıkla karşımıza cıkmasına neden olmuştur. Koruma amaclı olan bu mekanizma bazı cocuklarda amacını aşar ve kontrol dışı calışmaya başlar. Kontrolsuz abartılı calışan bu mekanizma cocuklarda ve ailelerde farklı şikÂyetlerin ortaya cıkmasına neden olur.
Gecmeyen oksurukle birlikte bulunan şikÂyetler:
Gunluk aktivite azalması
Cabuk yorulma
Uyku bozukluğu
Huzursuzluk
Uyuyamama
Kendini soyutlama akranlarından uzaklaşma kendini dışlama
Anne babada huzursuzluk
Sebebi bilinmiyor ise tedirginlik
Cocuklarda guven eksikliği
İcine kapanıklık
İştahsızlık
Buyume gelişme geriliği
Hırıltı
Hızlı soluk alıp verme
Gulerken ağlarken oksuruk krizi
UZAMIŞ OKSURUK SEBEPLERİ:
Unutulmaması gereken, cocuklarda oksuruğe sebep olan hastalıklar yaş grubuna gore değişmekle birlikte her yaş grubu icin en sık sebep enfeksiyonlar (mikrobik hastalıklar) ve solunum yolu hassasiyeti (reaktif hava yolu) olan cocuklardır.
Yenidoğan donemi oksuruk sebepleri:
• Yutma bozukluğu: bebeğin emerken anne sutunu soluk borusuna kacırması
• Anatomik bozukluklar: soluk borusu ve akciğerlerde anne karnında olan dokuların
gelişimi ile ilgili problemler
• Refu (GERD): mide iceriğinin ters yonde kacarak soluk borusuna girmesi
• Konjenital kalp hastalıkları
Sut cocukluğu donemi oksuruk sebepleri:
• Bronşiolit (genellikle viruslere bağlı bronşlarda daralma ve balgamla seyreden
hastalık)
• Pnomoni (akciğer mikrobik hastalığı)
• GER (mide iceriğinin soluk borusuna kacması)
• Boğmaca (soluk borusu mikrobik hastalığı)
• İmmun yetmezlik (bağışıklık sistemi zayıflığı)
Okul oncesi donemi oksuruk sebepleri:
• Tekrarlayan ust solunum yolu enfeksiyonu
• Astım veya astmatik bronşit
• Geniz akıntısı yapan durumlar (geniz eti, burunda polip, alerjik rinit, vagal rinit)
• Sinuzit
• Tuberkuloz (verem)
• Pnomoni
• Sigara dumanına maruz kalma
• Bronşektazi (bronşlarda duzelmeyen genişleme, surekli balgam yapar)
• Kistik fibroz (solunum ve sindirim sistemini tutan fonksiyonel calışmasını bozan Genetik bir hastalık)
• İmmun yetmezlik ( bağışıklık sistemi zayıflığı)
Okul cağı donemi oksuruk sebepleri:
• Tekrarlayan ust solunum yolu enfeksiyonu
• Astım
• Sinuzit
• Pnomoni
• Bronşektazi
• Kistik fibroz
• Akciğerlere kacan yabancı cisim
• Sigara dumanına maruz kalma
• pisikolojik
HASTAYA YAKLAŞIM VE HEDEFLER
Oksuruk sebebi, basit bir hastalıktan hayatı tehdit edecek kadar ciddi cok ceşitli bir durum olabilir. Dolayısı ile gecmeyen oksuruğe bir sistem dÂhilinde adım adım yaklaşılmalı. Oncelikle hasta hakkında alınan detaylı bilgiler ve muayene bulgular oksuruğu değerlendirmede buyuk onem taşır. Sonra ayırıcı tanı yapılıp olası hastalıklara yonelik tetkikler yapılmalıdır.
Bilgilendirmede dikkat edilecek noktalar:
Hastanın yaşı
Oksuruğun ne zaman başladığı
Beslenme ile alakası var mı?
Egzersiz ile ortaya cıkıyor mu?
Cevresel faktorlerle bağlantısı var mı?
Gece gunduz arası fark ediyor mu?
Eşlik eden hırıltı hızlı soluk alıp verme nefes alamama gibi şikÂyetler var mı?
Mevsimsel ozellik gosteriyor mu?
Oksuruğun karakteri ( tiz, balgamlı, boğulma şeklinde )
Daha once bronsit, bronşiolit, zature gibi hastalıklar gecirdiği
Oksurme esnasında morarmanın eşlik edip etmediği
Kusma sonrası oksuruk veya oksuruk sonrası kusma oluyor mu?
Sık tekrarlayan ateşli hastalık geciriyor mu?
Ailede astım hikÂyesi var mı?
Ailede alerji hikÂyesi var mı?
Evde sigara iciliyor mu?
Cocuk yuva veya kreşe gidiyor mu?
Evde tuylu hayvan var mı?
Kilo alamama veya gecmeyen ishali var mı?
Şeklinde şikÂyetin sebebini ortaya koymada onemli değere sahip bilgilerin alınması gerekir. Hasta ve ailesi hakkında alınan detaylı bilgilerden sonrası fizik muayenesi yapılır.
Fizik muayenede
Buyume gelişme geriliği
Hızlı soluk alıp verme
Burun kanadı solunum
Comak parmak
Dudaklarda ve tırnak yataklarında morarma
Burun deliklerinde tıkanma
Akciğerlerde tek taraflı solunum seslerinin alınamaması
Burunda polip
Goz etrafında şişlik ve morluk
Ciltte kuruluk
Terleme
Balgamlı geniz akıntısı varlığı kontrol edilir.
Muayenede tespit edilecek bu durumlar şikÂyetin tanısını koymada onemli ipucları verir. Hastanın hikÂyesi alınıp muayenesi tamamlandıktan sonra hedefe yonelik tetkikler istenir.
Labaratuar:
Hemogram
Sedimantasyon
Akciğer filmi
Sinuzit filmi
PPD
İmmunglobulinler
Akciğer fonksiyon tesleri ( 6 yaş ustu )
Alerji testleri ( kanda spesifik RAST veya Cilt testleri )
Nazal smear
Tanısı konamamış veya şuphen ilen durum icin ileri tetkik
Bronkoskopi
Akciğer tomoğrafisi
Aclık mide suyu alımı
İğne biyopsisi
Sindirim sistemi pasaj grafisi
PH monitorizasyon
Ter testi
Oksuruğe eşlik eden solunum sıkıntısı var ise acil mudahale edilmesini gerektiren bir durumdur. Yabancı cisim aspirasyonu şupheleniliyorsa mutlaka bronkoskopi yapılması gerekir. Oksurukle gelen hastada amac oksuruğu kesmek olmamalı. Cocuğunuzun tekrar eden gecmeyen oksuruğu var ise mutlaka araştırılıp sebebin ortaya konması gerekir. Tanısı konan hastalığın tedavisi yapılmalıdır.

[h=2]Gaziantep Cocuk Doktorları uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]