COCUKLARDA GELİŞİM EVRELERİ:
Cocuklarda anormal duruş veya yuruyuş olduğu yargısına varmadan evvel, normallerin sınırları bilmek onemlidir. Bazı değişkenleri, yani geniş sınır değerlerini veya diğer faktorleri doğru işaret olmadıkca patolojik yani hastalıklı olarak adlandırılmamalıdır. Bahsedeceğimiz parametreler dışındaki bir cocuk hemen anormal olarak kabul edilmemelidir.
En başından ele alırsak normal bir cocuk, 12 ve 14 ay arasında yurumeye, yaklaşık 15. aydan sonra elleri ve dizleri uzerinde merdivenleri tırmanmaya ve 16. ayında koşma başlar. Tırmanabilmek aşağı yukarı 20 ila 24 aya kadar mumkun değildir.
Alternatif ayaklarını kullanarak merdivenlerden yukarı cıkmak, zıplamak 3yaşında, seksek olarak dort beş adım atmak, merdiven atlayarak cıkmak4 yaşından veya yaklaşık 20 saniye boyunca tek ayak uzerinde dengesini korumak, yaklaşık 5-6 yaşlarında mumkun hale gelir.
Normal kabul edilen veya zamanla normalleşebilen yuruyuş şekilleri:
Başlangıcta cocukların genellikle eğilmiş ve dışarı donmuş bacakları ve dengesini sağlayabilmek icin kollarını acarak taban alanını genişletme cabasında olduğu gozlenmektedir.
Yururken genellikle ayak tabanları duzleşmiştir ve adımlarını yuksekten atması ile tipik yuruyuş sergilerler. Yaklaşık 15 ila 18. ayda topuk yavaş yavaş yerden kalkarken ve kollarını sallayarak yurume geliştirir. Zamanla yurume becerisinde hız kazanırken, yurume esnasında yon değiştirme yeteneği de eklenir.
Coğu parantez şeklinde olan bacak eğrilikleri oldukca sık gorulur icinde gosterilen buyurken kendiliğinden iyileşir: Tıbbi adı genu varus olan bacakların yay şeklindeki gorunumu - 18 ayda duzelir. Cocukluğu cağının alışkanlıklarından olan parmak ucu yuruyuşu uc yıl, (in-toe) başparmağa doğru ayağı ice yonelterek yurume 7 yedi yıl; genu valgus yani bacakların dışa acılması (X bacak) sekiz yıla kadar duzelebilir. Duztabanlık altı yılda duzelebilir.
Bu varyasyonlar devam ederse, ilerler ya da fonksiyon kısıtlanmasına eşlik eden ağrı varsa araştırılmalıdır.
Ozellikle, bacaklarda parantez veya X formu varsa buyume gelişme 25 persentilin altında seyrediyorsa iskelet displazisi veya raşitizm araştırmak icin rontgen cekilmelidir.
Bunun dışında aile oykusu D vitamini metabolizması değerlendirmelidir. Ayrıntılı Karaciğer kan ve bobrek tahlillerinin yan sıra cocuğun guneşe cıkması ve gıda alım alışkanlıkları da raşitizmin değerlendirmesi ve iskelet sistemi yansımalarının giderilmesi icin replasman tedavi şekil ve sıklığının belirlenmesinde onemlidir.
Anormal yuruyen cocuk:
Her yuruyuş adımı ile tum bacak yeterli miktarda yerden yukselir. Yukselmeyi sağlamak amacıyla ilgili taraf kalca yukseltilir. Spastik bozukluklarda ve diğer sinir arazı olan cocuklarda yurume esnasında ayak surukleyerek ve bacağın ice donukluğu ile gercekleşir. Aynı zamanda dizlerde de hafifce kırılmalar gozlenebilir.
Trendelenburg topallaması adı verilen yuruyuşte kalca adalelerindeki kuvvet azlığının nedeniyle kalca yukarı kaldırılamaya bilinir. Ayak, kalca ve dizler dışa donuktur. Tum ağırlık tek bacak uzerine yığıldığından, leğen kemiği karşı tarafa gorece normalden daha fazla duşer.
Her iki tarafın da etkilendiği durumlarda yuvarlanma tarzında yuruyuş vardır. Trendelenburg yuruyuşu kaymış femur başı epifiz ckirdeği, Legg-Calve-Perthes hastalığı (femur başı idiyopatik osteonekrozu), kalca displazi (doğumsal kalca cıkığı) ve kalıtsal miyopatilerin yanı sıra, spina bifida ve serebral palsi hastalıklarında gorulur.
Cocukluk cağının parmak ucu yuruyuşu nadir değildir ve cocukta normal yuruyuş olup oladığı yani topukların yere temas edip etmediği incelenmelidir. Topuk teması yetmezliği olan cocuklarda diplejik serebral palsi ya da daha seyrek, bir lizozomal depo hastalıkları akla gelmelidir.
Sarsak yuruyuş: Motor koordinasyon (karşıt calışan kas gruplarının ahengi) ile ilgili sorunlar olduğunda kullanılan bir terimdir. Ceşitli yuruyuş bozuklukları sık ​​duşmeler, beslenme veya giyinme becerilerinde yetersizlik ve yazı yazma gibi becerilerde zorluklarla karşılaşılır. İnce ve kaba motor becerilerde bozulma olabilir. Gorunuşte beceriksiz izlenimi veren bu cocuklarda, hafif tipte serebral palsi, serebellar ataksi, alt motor noron bozuklukları, iltihabi eklem hastalıkları (enflamatuar artrit) veya miyopatiler altta yatan sebep olarak karşımıza cıkar.
Ağrıdan sakınma yuruyuşu yani etkilenen tarafta ağırlık vermekten kacınan cocukta ayağını en kısa surede yerden cekmeye eğilim vardır. Tipik sebepleri cocukluk cağı romatolojik problemleri, eklem iltihapları ve eklem yaralanmaları vardır. Bir cocuğun gozlemlenmediği anda da kaza gecirebileceğini akıldan cıkarmamak gerekmektedir.
Bacağı abartılı olarak yana acarak yurume veya kalcayı kacırma dışarıdan bakışta cıkıntılı gorunume neden olur. İltihabi eklem hastalıkları, ya da hemiplejik serebral palsi eğer bir bacak, diğerinden daha uzun olduğunda genellikle oluşur.
Kilit noktaları
Yuruyuş anormallikleri dikkate alındığında, normal nedir bilmek onemlidir.
Normal yuruyuşun değişik ceşitleri vardır, yaygın gorulur ve coğu kendiliğinden duzelir.
Anormal yurumenin şekilleri bilinmelidir.
Nispeten yaygın durumlar sınırlı sayıda yurumede zorluk, coğu durumda oluşturmaktadır.
Yurumeye yeni başlayan cocuklarda gorulen baldır kırığı spiral bir kırık şeklinde tesadufen saptanabilir.
Yurume guclukleri ile karşılaştığımız cocuklarda sergilenen yurumenin bileşenleri kesin bir tanımlama yapılmadan, ancak genel bir yaklaşım yapıla bilinir.
Orneğin yurumeye yeni başlayan cocuklarda diz altında burulma tipi bir yaralanmanın sonucu olarak spiral tibia kırığı sadece yurume bozukluğu ile karşımıza cıkabilir. Ailenin anlık gozunden kacan bir yaralanma neticesinde cok da şişlik olmaması ile tanıda zorlanılır.
Yeni yurumeye başlayan cocuklar gorunuşte kendilerine zarar vermeden duşe kalka hareket ederler. Gozlenen kırıkların bazılarında ozellikle istenmeyen cocuklarda istismarı veya bakıcı ihmalleri/ şiddeti akla gelmelidir. Kazanın veya ihmalin kanıtlanabilmesi genelde oldukca zordur.


[h=2]İstanbul Ortopedi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]