Cocuklarda kabızlık ve cerrahi yaklaşımlarKabızlık,seyrek,miktar olarak az sert ve ağrılı kaka yapma olarak tanımlanabilir.



Yenidoğan bir bebek normalde ilk 24 saat icerisinde mekonyum adı verilen(siyah renkli) kakasını yapar. Bu nadiren 48 saati gecer.Doğumu takiben ilk 48 saat icersinde kaka yapmayan bebeklerde anusun acık olup olmadığı veya dar olup olmadığı (Anal stenoz) kontrol edilmelidir.Anus kapalı ise (anal atrezi)sorun acil cerrahi girişimi gerektirir.



Anus dar ise ,analdilatasyon(anus genişletmesi) yapılmalıdır. Anusun acık ve kakanın 48 saati gecmesine rağmen olmaması durumunda rektal tuşe (kucuk parmağın anusten rektuma sokulması) ile,muhtemel mekonyum tıkacı (sertleşmiş mekonyum)yerinden oynatılarak cocuğun kaka yapması sağlanır.



Yenidoğan bir bebek yukarıdaki girişime rağmen kaka yapmıyorsa veya siyah katran renginde bir kaka yerine az miktarda ve acık renkli kaka yapması sindirim kanalının alt kısımlarında itici barsak haraketleri yokluğu (Hirschprung hastalığı doğumsal aganglionik megakolon ) veya fiziksel bir tıkanıklık olduğu duşunulerek bir cocuk cerrah tarafından muayene edilmesi sağlanmalıdır.


Hirschprung hastalığı coğunlukla kalın barsağın son kısımlarında bir bolumde sinir hucrelerinin olmadığı bu kesim barsağın kakayı dışarı doğru iten hareketinin bozukluğu ile kendini gosterir.
Bu hastalık bazen daha ileri yaş gruplarındaki cocuklarda da kabızlık nedeni olarak ortaya cıkabilir. Hirschprung hastalığının tedavisi cerrahidir.Bu tedavide sinir hucreleri icermeyen kesimin rektum ile birlikte cıkarılması veya bu kesimin rektumla birlikte devre dışı bırakılmasıdır.(Swenson veya modifiye Duhamel adı verilen tekniklerle).


Cocuklarda gunluk kaka yapma sayısı, beslenme tipi ve yaşa gore değişirse de ;0-3 aylık cocuklarda gunde 2-3 defa ,6 ay -1 yaş arasında 2,2-3 yaş uzerindeki cocuklarda gunde ise 1 defa olarak tanımlanmaktadır.



Kabızlık cocuklarda oldukca sık gorulen bir semptomdur.Cocuk ve cocuk cerrahisi hekimlerine muracat eden hastaların %10-25’ ini oluşturmaktadır.

Kabızlık erkek cocuklarda kızlara oranla daha sık gorulmektedir.



Kabızlığın sebepleri;

Kabızlık nedeni hastaların %5 inde organik (bir hastalığa bağlı ),%95 inde fonksiyonel nedenlere bağlıdır. Kabızlığın ayırıcı tanısında şikayetlerin başladığı yaş cok onemlidir. Yenidoğan ve erken bebeklik doneminde başlayan kabızlık olgularında organik nedenler on planda duşunulmelidir.



Kabızlığın Organik Nedenleri:

●Doğumsal anorektal (anus ve onun hemen uzerindeki rektum denilen barsak kesimi) malformasyonlar (Anomaliler).Doğumsal aganglionik megakolon (Hirschprung hastalığı ;yukarıda kısaca anlatıldı).

●Norolojik hastalıklar,medulla spinalisi tutan myelomeningosel(omurilik tutulumu gosteren doğumsal anomali),mental gerilik.

●Kistik fibrozis (karın ici organlardaki dış salgı yapan tum bezleri tutarak salgı azlığına ve dolayısı ile mekonyum veya kakanın daha kıvamlı olmasına neden olan)hastalığı.

●Doğumsal veya daha sonra gelişen hipotiroidizm (Tiroid bezinin yetersiz hormon salgılaması –Barsak haraketlerini engelleyerek)kakanın dışarı atılma surecini geciktirir.

●İnek sutu alerjisi
●Yetersiz sıvı alımı
●Anal Fissur: Herhangi bir nedenle iyice sertleşmiş bir kakanın anus ağzında yaptığı yırtık (Anal fissur )cok rastlanılan organik kabızlık nedenidir.Bir kere fissur oluştuğunda sonraki kakalar son derece ağrılı olur ve cocuk bu nedenle kakasını tutarak kabızlık oluşur. Ayrıca kaka yaparken fissurlu anuste oluşan catlak nedeni ile kakanın cevresine kırmızı renkli kan bulaşır. Fissur bir defa oluşunca cocuk kaka yapma konusunda kısır donguye girer. Ağrı nedeni ile kaka yapmaz ,kaka yapmadıkca da barsak alt kısmındaki kaka iyice sertleşerek adeta taş halini alır.Bu gibi cocuklarda karın muayenesinde barsaktaki sertleşmiş kaka kolayca hissedilebilir .Rektumdan vazelin kullanılarak parmakla kaka tahliye edilmeye calışılır. Başarılı olmayan durumlarda ise rektal lavman yapmak zorunda kalınabilir.



Anal fissurun tedavisi, anal dilatasyon dur. Hafif ve erken tanı konulan olgularda bu yağlanmış (vazelinle) parmak veya rektal bujilerle yapılır. Ağrı icin pomat veya ılık suya oturtma banyosu cocuğu rahatlatacaktır.Tum bu işlemler cocuk cerrahisi tarafından yonlendirmelidir.



Kabızlığın Fonksiyonel Nedenleri:

Cocuklarda kabızlığın buyuk coğunluğu fonksiyoneldir. Cocuk 2 yaşına yaklaşınca tuvalet eğitimi verilmelidir.
Cocuk gunun belli saatinde tuvalette tutularak veya oturtularak kaka yapması istenilir. Cocuk herhangi bir şekilde kaka yapma istediğini belirtirse veya hissedilir ise hemen tuvalete goturulmeli ve oldukca muşfik davranılmalıdır. Cocuk kakasını bu şekilde yaparsa mutlaka odullendirilmelidir. Bıkkınlık gosterilmeden iyi sozlerle cocuk mutlaka hergun kaka yapmak uzere aynı saatte tuvalete oturtulup zaman harcanmalıdır. Bu işlemler esnasında kesinlikle cocuğa sinirlenmemeli ve kızılmamalıdır.



Bazı aile icindeki sıkıntılar,tartışmalar cocuğun tuvalet eğitimini engelleyeceği akıldan cıkartılmamalıdır.



Bazı cocuklara oyun oynamak kaka yapmaktan daha cekici geleceği icin kakası geldiği halde bunu tutma yolunu tercih ederler. Oyuna ara vererek kakasını yapması sağlanmalıdır.



Cocuk tuvalet eğitimini tamamlamadan imkanlar olcusunde kreş veya okul oncesi eğitime başlatılması uygun olmaz.Tuvalet eğitimini tamamlamış bazı cocuklarda okuldaki şartların uygun olmaması veya oradaki personelin cocuğa iyi davranmaması halinde cocuk emosyonel sıkıntıya girerek kakasını yapmaya bilir. Bu konstipasyonun başlaması ve kronik bir hal almasına neden olabilir. Bu gibi durumlarda Fekal soiling (kulotunu az miktarta kaka ile kirletmesi)gelişebilir.


Boyle durumlarda anne,baba,hekim ve okulun yetkilileri birlikte bu sorunun cozumunde muştereken caba gostermeleri gerekir.



Kronik konstipasyonlar cocuklarda ;sertleşmiş kakayı cıkarmak icin gereğinden fazla ıkınması olan cocuklarda rektum mukozası dışarı cıkabilir. Anusten dışarı cıkan pembe –kırmızımsı renkli bir kitle bazen kendiliğinden iceri girer,bazende aileler veya hekimin yardımı gerekir. Rektal prolapsus denilen bu durum sureklilik kazanırsa mutlaka cocuk cerrahının olayı değerlendirmesi gerektiği durumlarda cerrahi girişimle duzeltme yonune gidilmesi gerekir.



Aile cocuğun yeterli sıvı almadığı konusunda ve kabızlığın bazı gıda değişimleri ile ilgisi konusunda duyarlı olmalıdır. Cocuğun beslenme şekli konusundaki şupheleri cocuk hekimi ile paylaşması ve uygun bir beslenme programı uygulanması sağlanmalıdır. Ayrıca hekim kakayı yumuşatıcı bazı ilaclar onerilebilir



[h=2]İstanbul Cocuk Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]