Cocuklarda kabızlık sadece kader değilCOCUKLARDA KABIZLIK
En basit tanımı ile dışkılamada zorluk ya da gecikme olarak tanımlanan kabızlık bebeklerde ve cocuklarda sık gorulen bir rahatsızlıktır.Bebeklerin kaka alışkanlıkları cok farklı olabilir.Normal olarak bazı bebekler gunde 6-7 kez kaka yapabildikleri gibi, 4-5 gunde bir kez de yapabilirler. Dışkılama sıklığı yaş ile azalır. Anne sutu alan bebeklerde gunde en az 2 dışkılama, karışık beslenen sut cocuğunda haftada en az 3 dışkılama, buyuk cocukta haftada en az 2 dışkılama olmalıdır. Anne sutu alan bebeklerde genellikle kabızlık fazla gorulmez. İnek sutu veya formul mama alan bebeklerde kabızlık daha fazla gorulur.
Dışkılama sıklığı, 3-4 yaşındaki cocukların buyuk coğunluğunda gunde 3 kez ile haftada 3 kez arasında değişmektedir. Buna gore kabızlık tanımı haftada 3 defadan az dışkılama alışkanlığı olarak ifade edilmektedir. Ancak bunun yanında dışkı kıvamı ve dışkılamanın ağrılı olması onemli bulgulardır. Her gun bir kez dışkılayan, ancak cok ağrılı ve sert kaka yapan bir cocuk da kabız olarak değerlendirilmelidir. Kabızlık demek icin bebeğin veya cocuğun normal sıklığının dışında birkac gun kaka yapmaması, kakasının sert cıkması, keci pisliği şeklinde kaka yapması, karnının şişmesi, kaka yaparken zorlanması ve taze kan gelmesi gibi bulguların bir ya da birkacının birlikte olması gerekir. Normal kıvamda kaka yaparken sadece cocuğun yuzunun kızarması kabızlık olarak kabul edilmez.
Altına kaka kacırma (enkoprezis) ise istemli veya istemsiz olarak katı, yumuşak veya sıvı dışkının tuvalet dışında bir yere kacırılması olarak tanımlanır. Coğunlukla kronik kabızlık sonucu oluşur, ancak bazen kabızlık olmadan enkoprezis gorulebilir. Altına kaka kacırma genelde 6-10 yaş arasındaki erkek cocuklarda gorulur. Psikolojik veya organik nedenlere bağlı olabilir. Bu olgularda kabızlığın tedavisi yanında mutlaka psikolojik destek de gereklidir.
KABIZLIĞIN NEDENLERİ:
Cocukların %95'inden fazlasında sebep fonksiyoneldir, yapısal bir bozukluk yoktur.
1. Anne sutu alan bebeklerde annenin ağırlıklı olarak kabızlığa yol acan diyetle beslenmesi.
2. Cocuğun yeterli besin almaması,lifli (posalı) gıdalar almaması veya az su icmesi.
3. Bazı enfeksiyoz, metabolik ve hormonal hastalıklar (hipotiroidi gibi).
4. Ek besinlere geciş ve diş cıkarma.
5. Bebekte ve cocukta hareketsizlik.
6. Tuvalete gitme isteksizliği.
7. Tuvalet korkusu, erken tuvalet eğitimi veya sinirli, gergin annelerin cocuklarında psikolojik olarak kabızlık gelişebilir
8. Bağırsaklarda doğuştan yeterli sinir olmaması (Hirschprung hastalığı).
KABIZLIĞIN TEDAVİSİ:
Oncelikle bilinmesi gereken tedavi edilemeyen kabızlık olmaz. Ancak kabızlık tedavisi bazen diyette yapılacak değişiklikle olabileceği gibi bazen de bır dizi ameliyat gerektirebilir. Buradaki en onemli nokta ailenin 'doktora gittik, recete aldık sadece ilacları kullanarak hastalık gececek ' duşuncesinde olmamasıdır. Tedavi bir surec gerektirir ve bu surede doktorla aile sıkı iletişimde bulunmalıdır.Tedaviye ne kadar erken başlanırsa sonuc o kadar iyi olur.Tıbbi ve psikolojik yaklaşım birlikte olmalıdır.
Tedavi surecinde *Diyet, *Eğitim, *Medikal-İlac tedavisi *İletişim ve uyum birlikteliği esastır.
Aile ile guvenin sağlanması, dışkılama mekanizmasının anlatılması, hastanın eğitilmesi tedavinin ilk ve en onemli basamağını oluşturmaktadır. Bu arada gerekli diyet değişiklikleri yapılmalıdır. Her sabah ac karnına bir bardak su icilmesi, her yemekten sonra dışkılama hissi oluşmasa dahi tuvalete gidip 5-10 dakika oturma alışkanlığının yerleşmesi tuvalet eğitimi acısından onemlidir. Hastaların buyuk kısmı bu aşamada tedaviye tanıt verir. Yanıt alınmayan kronik kabızlıklarda ise medikal tedavi duşunulmelidir. Bunun icin oncelikle karın icindeki sert kakalar boşaltılmalı, sonra da bunların tekrar oluşmasını engellemek ve duzenli dışkılama icin idame tedaviye gecilmelidir. İdame tedavide doktorun tavsiyesine gore verilen tedaviye en az 6 ay devam etmek gereklidir.
1. Bol sıvı verilmeli.
2. Kucuk bebeklerde vucut egzersizleri faydalı olabilir.
3. Tablo 1'deki kabızlığa yol acan gıdalardan kacınılmalıdır.
4. Tablo 2'deki kabızlığı engelleyen gıdalardan daha cok verilmelidir.
5. Yeni bir mamaya gecişte kabızlık goruluyorsa mama değiştirilmelidir.
6. Tedavi suresince inek sutu kesilmelidir.
7. Tuvalet ihtiyacı ertelenmeden, hergun belli bir saatte (kahvaltı ve yemek sonrası)cocuk tuvalete oturtularak tuvalet alışkanlığı kazandırılmalıdır.
8. Bir gunluk tutularak gunluk dışkı sayısı ve oluyorsa gaita kacırmasının işaretlenmesi cocukta teşvik edicidir ve tedavinin takibi acısından onemlidir.
9. Cocuk cezalandırılarak değil teşvik edilerek sorun giderilmeye calışılmalıdır.
Kabızlık ceken cocuğun kakası sert olduğu icin kaka yaparken canı yanar ve bu yuzden kaka yapmak istemez. Fakat kaka yapmadıkca da kaka sertleşir ve gaita yaparken daha cok rahatsızlığa sebep olur. Tedavi de amac bu kısır donguyu kırmaktır. Kalın bağırsakta bol miktarda sert ve taşlaşmış kakası olan cocuklarda ağızdan kaka yaptırıcı vermek karın ağrısı, kramp, karında şişkinlik ve kusmaya sebep olabilir. Bu yuzden boyle cocuklarda oncelikle rektal yoldan kakanın boşaltılması sağlanmalıdır. Sonra idame tedavi olarak ağızdan kolay kaka yaptırıci ilaclar vermek gerekir. Gunluk alınan lif miktarı artırılır.Uygun tuvalet eğitimi icin de sabah akşam yemeklerden sonra cocuk tuvalete getirilerek en az 10 dakika tuvalete oturması sağlanmalıdır.
Tablo 1: KABIZLIĞA YOL ACAN GIDALAR:
1. Muz, kızılcık ve elma suyu, ayva, havuc, kestane,
2. Patates,
3. Makarna, pirinc pilavı, cikolata, cips, kuruyemiş,
4. Formul mamalar,
5. Hamurlu gıdalar,
6. Fast food tarzı yiyecekler.
7. Kolalı kafeinli icecekler, asitli ve gazlı icecekler...,
8. İnek sutu
9. Sucuk,salam,sosis,pastırma...,
10.Dalak, dil, işkembe, beyin, kokorec,ciğer...,
11. Margarin, tereyağı...,
Tablo 2: KABIZLIĞI ONLEYİCİ GIDALAR:
1. Lahana, kereviz, pırasa, bamya, enginar, brokoli, karnıbahar, fasulye, kabak, salatalık
2. Kurufasulye,mercimek,bezelye,nohut gibi baklagiller
3. Elma, armut, erik(ozellikle murdum eriği), kayısı, uzum, şeftali, kiraz
4. Kepekli un, cavdar unu, yulaf unu, mısır unu
5. Sızma zeytin yağı, mısırozu yağı, soya yağı, fındık yağı
"KABIZLIK TEDAVİ EDİLEBİLİR BİR HASTALIKTIR"
Hedef; Kabızlığı, enkoprezis'e (kaka kacırmaya) ve enurezis'e (idrar kacırmaya) varan sonuclara gelmeden tedavi etmek, cocuğa sağlıklı bir gelecek acısından beslenme alışkanlığı kazandırmak.
Cocuk cerrahisi uzmanı, Op. Dr. ZAFER DORTDOĞAN




[h=2]İstanbul Cocuk Cerrahi uzmanlarına ulaşmak icin tıklayın![/h]